Yemekle ilişkimiz duygusal mı? İhtiyaç mı?

[Nesli_Nur]

Yemekle ilişkimiz duygusal mı? İhtiyaç mı?

Yemekle ilişkimiz duygusal mı? ihtiyaç mı?

Gittikçe artan beslenme problemine şimdi de diyet koçları çare bulmaya çalışıyor. Kurduğu internet sitesi üzerinden danışanlarına diyet koçluğu yapan Uzman Psikolog Gülden Esat’a göre asıl sorun ihtiyaç değil, duygusal sebeplerle yemek yememiz.


Değişen yaşam koşullarından mı bilinmez ama günümüzde yemekle ilişkimiz biraz ifrat tefrit boyutunda. Bir yanda modern yaşamın en büyük dayatmalarından zayıf kalma arzusuyla bulimia (yediklerini istifra etme) hastalığına yakalananlar; diğer tarafta düzensiz yaşam ve sağlıksız beslenme ile artan obezite. En çok da kilonun hastalık derecesine vardığı bu durumdan şikâyetçiyiz herhalde. 2010 Mayıs ayında yapılan Türkiye Sağlık Araştırması’na göre 15 ve üzeri yaştaki nüfusun yüzde 16,9’u obez, yüzde 33’ü ise ‘fazla kilolu’. Ayrıca son 12 yılda şeker hastalığında yüzde 90, obezitede yüzde 40 artış söz konusu. Hâl böyle olunca insanlar, zayıflamak için çeşitli yollara başvuruyor. Fakat ne yazık ki pek çoğu bilinçsizce zayıflama ilaçları ya da bitkisel ürünler kullanıyor. Oysa her gün gazete ve televizyonda zayıflama hapları yüzünden hayatını kaybedenlerle ilgili haberlere şahit oluyoruz. İnsanları içinde bulundukları stres-psikolojik rahatsızlık-yanlış beslenme-obezite kısır döngüsünden kurtarmak için uğraşanlar da yok değil. Kendilerini psikoloji eğitimiyle destekleyen diyetisyenleri bir tarafa bırakırsak sırf bu sorunla ilgilenen yeni bir sektör oluştu: Diyet koçluğu.
Diyet koçları, kişiye zayıflama sürecinde ihtiyaç duyduğu motivasyon noktasında destek veriyor. Uzman psikolog Gülden Esat da birkaç ay önce kurduğu internet sitesi [Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] üzerinden kilo sorunu yaşayanlara psikolojik rehberlik ve yaşam koçluğu yaparak yardımcı oluyor. Onun kapısını bu vesileyle çaldık ama sohbet koyulaştıkça beslenme üzerine farklı konulara açıldık. Önce kısaca sitenin kurulma aşamasından bahsedelim...
Her şey Esat’ın ‘duygusal yeme’ üzerine bir seminer vermesi ve sonrasında özellikle psikolog arkadaşlarından aldığı güzel yorumlarla başlar. Onlara göre Gülden Hanım’ın çalışması yalnızca seminerle kalmamalı, mutlaka yeni çalışmalarla devam etmelidir.
Çevresinden aldığı manevî destek ve on yıllık çalışmalarına dayanan tecrübesiyle yola çıkar Gülden Hanım. Yeni teoriler ile eski bildiklerini harmanlayarak herkesin sıkıntısına çözüm olacak bir program geliştirir. Şimdi, danışanlarına site üzerinden rehberlik veriyor. Onları gün içinde birebir takip ediyor. Haricinde, kişiye motive edici mesajlar gönderiyor, sorular soruyor. Yalnızca var olan bir diyetin uygulanmasında kişiye yardımcı olmak ya da özel bir diyet programı hazırlamak gibi bir durum söz konusu değil sitede. Programın amacını ve işleyişini şu şekilde özetliyor Esat: “Önce kişinin hedefini belirliyoruz. O hedef ile kendi kilosu arasındaki farka bakıyoruz. Mesela, yirmi kilo vermek isteyen birine özel bir diyet uygulanması gerekebilir. Fark az ise o kişinin özel bir diyete gereksinimi yoktur. Bu doğrultuda destek veriyorum. Ben ömür boyu sürecek, merkezinde sağlıklı beslenme olan bir değişiklik istiyorum. Sadece psikoloji temelli değil, koçluk bilgimizi de kullanarak, insanları motive ederek ilerliyorum.” Programın en önemli özelliği kişiye özel ve her gün olması. Siteden yararlanmak için üye olmanız ve şimdilik ücretsiz olan programı satın almanız lazım.
Zevk değil, beslenme için yemeliyiz

Duygusal tatminden ziyade sağlıklı beslenmek için yemek yeme, başarması zor bir alışkanlık değil elbette. Ancak meseleyi kontrolümüzden çıkarıp bizi duygusal yemeye yönlendiren bazı etkenler var. Psikolog Esat ilk olarak ebeveynlerin tutumlarına dikkat çekiyor. Örneğin ağladığı zaman ağzına bir şeyler verilen çocuğa farkında olmadan, “Rahatlamak için yemek yenebilir!” algısı kazandırılıyor.
Yeme alışkanlığını sadece küçük yaştaki deneyimler etkilemiyor. İkinci sırada kişinin stres ve depresyon gibi ruhsal yatkınlıkları geliyor Esat’a göre. Tabii her depresyonda olan yemek yemiyor. Ancak böyle bir ruhsal eğilim varsa ve serotonin (insana mutluluk ve zindelik hissi veren hormon) dengesi bozulduysa bireyin yemeğe yönelme ihtimali artıyor. Gülden Esat, bazı uyaranların da bu algıda etkili olduğu fikrinde. Reklam, dizi ve filmlerde canı sıkkın kadınlara yemek yedirilerek bilinçaltına “üzüntü halinde yemek iyi gelir!” düşüncesi yerleştiriliyor. Esat’a göre yemeyle ilişkinin duygusal nedenlere bağlanmasında daha pek çok etkenden söz etmek mümkün. Az spor yapılması, durağan hayatlar yaşıyor olmamız, fiziksel aktivitelerin azlığı gibi...
İhtiyaçtan mı yoksa duygusal nedenlerle mi yemek yediğimiz fark edilebilir mi peki? Gülden Esat bunu anlamanın mümkün olduğunu düşünüyor: “Normal acıkma yavaş yavaş başlar. Mide gurultusu olur. Yemek yiyince geçer. Ama duygusal yeme birden gelir, tıka basa olana kadar yersiniz. Bekleme hissine tahammülü yoktur. Bir de yemeden sonra pişmanlık varsa o duygusal acıkmadır.” Kişinin bu ayrımı yapabilmesi beslenme problemlerinin çözümünde en önemli adım. Duygusal yeme sadece bir alışkanlıksa kişinin bunu fark ettiğinde kurtulması muhtemel. Ancak Esat’a göre farkındalık tek başına yeterli değil. Çünkü yaşanan sıkıntının ciddiyetine göre sorun daha derinlere gidebiliyor. Yanlış beslenmenin altında kişiyi devamlı ruhsal çöküntüye uğratan sebepler varsa bunlar giderilmeden sorun çözülmüyor. Kısacası duygusal yeme problemlerini aşmak için önce arka plandaki problemlerin halledilmesi şart.
Asr-ı Saadet’e baktığımızda Efendimiz’in sağlıklı beslenmeyle ilgili pek çok hadis-i şerif ve örnek davranışıyla karşılaşıyoruz. O’nun (sallallahu aleyhi ve sellem) midenin üçte birinin su, üçte birinin hava, üçte birinin yemek ile doldurulmasını tavsiye etmesi, meyveyi ve tatlıyı yemekten önce yemesi gibi. Psikolog Gülden Esat’ın, “Fizyolojik rahatsızlık, hormon bozukluğu yok ise sünnete uygun beslenilerek sağlıklı beslenme alışkanlığı elde edilebilir.” ifadeleri de aslında çözümün basit olduğunun göstergesidir.
Müslüman neden göbekli olmaz?

Zayıf ya da ideal bir kiloda olmak hemen herkesin en büyük arzusu. Ancak arka planına baktığımızda bu isteğin yalnızca güzel görünme arzusuna dayandığını görüyoruz. Oysa, İslâmî bir bakış açımızın da olması gerekiyor. Burada aklımıza Efendimiz’in (sallallahu aleyhi ve sellem), “Ümmetimin göbekli ve tembel olmasından endişe ederim.” hadis-i şerifi geliyor. “Hormon problemi olanları tenzih ediyorum ancak herhangi bir sorunu yoksa bir Müslüman sağlıklı, dinç, zinde bir görünümde olmaya özen göstermeli.” diyen psikolog Gülden Esat’a göre göbekli bir vücut yapısı, karşı tarafta az hareketli, tembel ve çok yiyen/obur bir kişi algısı oluşturuyor. Oysa bir Müslüman her konuda karşısındakine güven vermeli. Ağır-hantal bir yapıyla bu güveni sağlamak mümkün değil.

-Aslıhan Köşekkoğlu-