Bir Sorum var Hocalarımızdan cvp bekliyorum...

[FECR]

nurşen35 Üyemizden Alıntı

Hocalarım yıllardır, Ramazan orucu için , kalp hastası olan hastaların sordukları bir sual oluyor. '' Dil altı orucu bozar mı? '' diye ,
Sayın hocalarım dil altı vücuda nüfus ediyor ve oruç bozuluyor.
Fakat televizyondaki hocalarımızda bozulmadığı kanaatindeler.
Bu soru bir çok hocayı ikiye ayırmış durumda, ben bozulduğunu biliyorum .
Rica ediyorum sitedeki hocalarımın düşünceleri ve bilgileri benim için önemli.
Bu konuda ben yanlış mı? biliyorum. Cevaplarınızı bekliyorum.


Saygılarımla.....

Dil hapıyla ilgili mesele günümüzün sorunlarından birisidir. Bu soruya cevap bulmaya çalışan kimi alimler/hocalar eski kitaplarda yazılan şeylere kıyas yaparak ağızda dil altına konularak eritildiği ve vücuda karıştığını söyleyerek orucun bozulacağına fetva vermişlerdir.
Başka alim / hocalar da dil altı hapı kullanmanın orucu bozmayacağını söylemişlerdir. Diyanetin fetvası da bu yöndedir.
Bu ikisinden hangisinin görüşünün isabetli olduğuna söylemeden önce dil altı hapının ne için kullanılması gerektiğinin ortaya konulması gerekir. Dil altı hapını kalp rahatsızlığı olanlar kullanmak zorundadır. Kalp rahatsızlıklarında dilaltına konulan ilaç, doğrudan ağız dokusu tarafından emilip kana karışarak kalp krizini önlemektedir. Eğer kullanmazsa kalp krizinden gitme ihtimali yüksektir. Allah insanları zulmetmez. Onların ölümüne sebebiyet veren şeylerden sakınmalarını ister. Kullanmadığı zaman ölme ihtimali olan kimselerin Müslüman bir doktor tarafından dil altı hapını kullanması gerektiği söylenen kimselerin dil altı kullanmaları orucu bozmaz. Bu konuda Diyanetin görüşü daha sağlıklı ve gerçekçi gözüküyor.

[muallime]

SORU:
""Tencere tava tepsi gibi şeyler çizilirse sagliga zararlı oluyormuş onlarda yemek yapmak böyle seylerde yapılan yemeği yemenin hükmü nedir ? Ya da yağda soğanı savurmak vs gibi şeyler sagliga zararlı olduğundan böyle yapılan yemeği yemek uygun olur mu? Hasta olan bir insan hastalığının ilerlemesine sebep olacak yiyeceği yerse yediği ona haram midir? Böyle şeyleri yerken besmele çekse küfre düser mi? yasadığım yerde helal gıda marketleri yok ve alısverisi de annemler yapıyor. onlar da bu konularda hassas olmayan insanlar, günümüzde de yediğimiz seylerin her birinde domuz katkı maddesi olabileceği söyleniyor, soya lesitininin genetiği değitirilmis olabilir deniyor, ama paketin üzerinde yazmadığı için bilmiyoruz tabi. bazılarında ise yazıyor onları biliyoruz ama bilmediklerimiz süpheli konumuna geçiyor. bu durumda süpheli yiyeceklere karsı tavrımız ne olmalı ? o kadar bunaldım ki hocam,yiyecek bir sey kalmadı eleye eleye,bir de evde fitne çıkıyor yemiyorsun diye... napmalıyım,lütfen bir yol gösterin. ""

Cevap:

Tencere tava tepsi gibi şeyler çizilirse sagliga zararlı oluyormuş onlarda yemek yapmak böyle seylerde yapılan yemeği yemenin hükmü nedir ?

Öncelikle tencere tava tepsi gibi şeylerin çizildiğinde sağlığa zararlı olduğu mu kesin mi? Bu soruya net cevap vermek zordur. Tıpta bugün sağlığa zararlı şey olarak lanse edilenlerin daha sonraki yıllarda sağlığa yararlı olduğu söyleniyor. Mesela yıllarca insana köy tereyağını kullandırmadılar, sana yağını reklamlarla insanlara alıştırtırdılar. Sana yağının faydalarından , tereyağının zararlarından bahsettiler. Son yıllarda sana yağ gibi margarin yağların ne kadar zararlı olduğu ortaya çıktı.
Tava ve tencere konusu da buna benziyor. Eskiden insanlar bakır tencere ve tava kullanırlardı.Çok da sağlıklı bir hayat sürerlerdi, bakır kap ucuz idi. Eğer eskirse hemen bakır tencereler kalaylanırdı.Daha sonraları bakır tencereler medya tarafından kötülendi ki insanlara kendi ürettikleri ve fiyatça daha pahalı şeyleri satmanın ve insanları lükse, tüketim köleliliğine alıştırdılar.Bugün her çıkan yeni tava , tencere önceki tavaların zararlı olduğunu söyleyerek piyasada yer tutmaya başlıyor.
Aslında en sağlıklı yemek yapılacak tava ve tencereler topraktan yapılandır. Bunun haricindeki bütün her şeyde katkı maddeleri vardır. El yapımı topraktan yapılan güveçler yemek için en sağlıklıdır.İmkan varsa bunları kullanmak gerekir. Diğer tencere ve tavaları kullanmak haram değildir. Fıkıhta esas olan mübahlık ilkesidir. Haramlığına delil olmadıkça kullanmakta beis yoktur. Ama sağlık açısından zararlı olduğu kesinleşmiş ise ve zararı örnekleri ile ortaya konmuşsa kullanmak sakıncalıdır. Kullanan haram işliyor diye de itham edilemez. Sağlığa zararlı olan o kadar şey var ki hayatımızda, onları yapan haram işlemiş diyemeyiz. Mesela,pet şişelerden su içmek, cep telefonun radyasyonu , teknik ve teknolojinin vücuda verdiği zararlar ,bilgisayar başında uzun süreli durmak vs örnekleri çoğaltabiliriz.
Kısaca açıkça zararı belli değilse tencere ve kaplardan yemek yemenin mahzuru yoktur.

Soru:

Hasta olan bir insan hastalığının ilerlemesine sebep olacak yiyeceği yerse yediği ona haram midir?

Cevap :

Hasta olan kişiye doktor yasak yiyecek ve yemek listesi veriyorsa ona dikkat etmesi gerekir. Bu yiyecekleri yemek ona yasaktır. Yememesi gerekir. Eğer yediği zaman hastalığı artıyorsa ve yemeğe devam ediyorsa bu kişi kendi eliyle kendini ateşe atıyor demektir. Ki bu Kur’an’da yasaklanmıştır. Günümüzde kanser vakalarında doktorlar hastalarına sigara ve içmeyin diye söylerler ama bakıyorsunuz hastaların bazıları doktorları takmıyor ve içmeye devam ediyorlar. Bu bir nevi intihar etmek demektir ve ateşe atılmaktır. Allah’ın yasak kıldığı işlerdendir. Hastalığı iyileştikten sonra yemekte sakınca yoktur. Hastalıkta yer ise Allah’ın ona verdiği emanete hiyanet etmiş olur, sağlığına dikkat etmemiş olur. Bu dikkat etmemesinin elbette hem dünyada hem de ahirette bir sonucu olacaktır
.
SORU :

Ya da yağda soğanı savurmak vs gibi şeyler sagliga zararlı olduğundan böyle yapılan yemeği yemek uygun olur mu?

Cevap :
Yağda soğanı savurmanın ne olduğunu anlayamadım. Eğer soğanı yağda iyice kızartmak ise kastınız bu sadece soğan için değil bütün yiyecekler için geçerlidir. En güzel ve faydalı olan ,yiyeceklerin kızartılarak değil de haşlanarak yenmesidir. Sağlık açısından bunlara dikkat etmek gerekir. Allah bize temiz ve helal şeyleri yememizi emretmiştir.Sağlığımıza zarar verecek şeylerden kaçınmamız gerekir.

Böyle şeyleri yerken besmele çekse küfre düser mi?

Küfre girmez. Delaleti ve subuti kati olan haramları yerken besmele çekilirse küfre girer. Mesela içki içerken , domuz eti yerken vs..


Soru:

yasadığım yerde helal gıda marketleri yok ve alısverisi de annemler yapıyor. onlar da bu konularda hassas olmayan insanlar, günümüzde de yediğimiz seylerin her birinde domuz katkı maddesi olabileceği söyleniyor, soya lesitininin genetiği değitirilmis olabilir deniyor, ama ppaketin üzerinde yazmadığı için bilmiyoruz tabi. bazılarında ise yazıyor onları biliyoruz ama bilmediklerimiz süpheli konumuna geçiyor. bu durumda süpheli yiyeceklere karsı tavrımız ne olmalı ?

Cevap:
Avrupa ülkelerin Müslümanları yiyecek sorunu maalesef vardır. Domuz şüpheli şeylerden uzak durmalı, yenmemelidir. Genetiği değiştirilmiş yiyeceklerden de uzak durması en güzelidir. Bu tür yiyeceklerin yan etkisi hemen göstermese bile yıllar sonra insanda olumsuz etkisi çıkıyor.
Şüpheli yiyeceklerden uzak durulmalıdır.
“Helal olan şeyler bellidir, haram olan şeyler de bellidir. Bu ikisinin arasında halkın bir çoğunun helal mi haram mı olduğunu bilmediği şüpheli konular vardır.
Şüpheli işlerden sakınanlar dinlerini ve ırzlarını korumuş olurlar. Şüpheli şeylerden sakınmayanlar ise zamanla harama dalıp giderler. Aynen sürüsünü başkasına ait bir arazinin etrafında otlatan çoban gibi ki, onların o araziye girme tehlikesi vardır.
Dikkat edin! Her hükümdarın girilmesi yasaklanmış bir arazisi vardır. Unutmayın Allah’ın yasak arazisi de haram kıldığı şeylerdir. Şunu iyi bilin ki, insan vücudunda bir et parçası vardır. Eğer bu et parçası iyi olursa bütün vücut iyi olur. Eğer o bozulursa bütün vücut bozulur. İşte bu et parçası “kalb”dir.” (Buhari, İman, 39; Müslim Müsakat, 109)


Cevaplayan FECR hoca

[muallime]

SORU :

Ya da yağda soğanı savurmak vs gibi şeyler sagliga zararlı olduğundan böyle yapılan yemeği yemek uygun olur mu?


Soru soran;yagda kavurmak diye sormus olmali ..

Süphelilerden uzak durmaya calismak ,hele herseyin birbirine karistigi su zamanda takva sahiplarinin yapabilecegi seylerdendir.Guzeldir.

lakin süphelilerden uzak durmaya ,haramlardan kacmaya calisirken ,vesvese boyutuna kacmamaya calismak gerekir.
Neredeyse Butun yemekler soganin yagda oldurulmesiyle yapilir.Bunu haram gorerek vesveseye düsmek itidal den ayrilmak demektir.Kurani Kerimde sadece 4 seyin (domuz eti,kan.meyte,Allah adindan baskasi adina kesilmis hayvan ) Haram kilindigini ve cogu sey helalken az seyin haram oldugunu aklimizda tutmak da faydali olacaktir.

Özellikle Ebeveyn söz konusu ise daha hassas davranmak gerekir.Onlari kirmadan etrafa da cok belli etmeden süphelilerden kacmak güzeldir.

Daha cok bekar ve yol göstericisi olmayan genclerde bu gibi hassasiyetlere rastliyoruz.Ama evlenip coluk cocuga karisip hayatla karsilasinca (hayati kendimize cekilmez kilmadan )daha orta bir yol tuttuklarini müsahede ettim.

Rabbim cumlemizi sirati mustakimde eylesin.

[bilinmez]

""Tencere tava tepsi gibi şeyler çizilirse sagliga zararlı oluyormuş onlarda yemek yapmak böyle seylerde yapılan yemeği yemenin hükmü nedir ? Ya da yağda soğanı savurmak vs gibi şeyler sagliga zararlı olduğundan böyle yapılan yemeği yemek uygun olur mu? Hasta olan bir insan hastalığının ilerlemesine sebep olacak yiyeceği yerse yediği ona haram midir? Böyle şeyleri yerken besmele çekse küfre düser mi? yasadığım yerde helal gıda marketleri yok ve alısverisi de annemler yapıyor. onlar da bu konularda hassas olmayan insanlar, günümüzde de yediğimiz seylerin her birinde domuz katkı maddesi olabileceği söyleniyor, soya lesitininin genetiği değitirilmis olabilir deniyor, ama paketin üzerinde yazmadığı için bilmiyoruz tabi. bazılarında ise yazıyor onları biliyoruz ama bilmediklerimiz süpheli konumuna geçiyor. bu durumda süpheli yiyeceklere karsı tavrımız ne olmalı ? o kadar bunaldım ki hocam,yiyecek bir sey kalmadı eleye eleye,bir de evde fitne çıkıyor yemiyorsun diye... napmalıyım,lütfen bir yol gösterin. ""


CEVAB....Birşeyin sağlığa kesinlikle zararlı olduğu kanıtlanmışsa bundan kişinin uzak kalması dinende aklende en doğru olanıdır.Yalnız bunun gerçekten sakıncalarının doğuracağı illet kişinin hayatı üzerinde tesir eddiğine dair KESİN KANITLAR,BULGULAR OLMALI,YOKSA BEN ŞÜPHELENİYORUM DİYEREK ,genele dair bi kaide[yasaklama oluşturulmaz,hükme varılmaz]..örneğin siz bi kaç doktora gittiniz ve bu doktorların ortak bulguları üzerine size bu tava tencere ve taklavat ,yiyecek kavurmanın sakıncalı olduğu ve sağlığınıza zararlı olduğu söylendi,doktorların bu İLLETİ SADECE SİZİN İÇİN VERME HÜKMÜ GEÇERLİ VE SİZE HARAM[YASAK] lama yetkisi olur,Yalnız BU İLLET ORTDAN KALKINCA BU haram[yasak] lıkta ortadan kalkar.yai devamlılık arz etmiyen bir illetse böyle hükme varılır.Bu hükümde GENELE HİTAB ETMEZ,bi başkasınada bu tür şeyler sakıncalı gelmese BUNA HARAM[YASAK] OLMAZ..

HELAL GIDA ÜZERİNE İSE GENEL KAİDE ŞUDUR..

İstihale; Temiz olmayan pis, necis olan bir maddenin, pis ve necis olma özelliklerini kaybedip temiz bir maddeye dönüşmesidir.

Ve bu mesele dört mezhep imamlarının kabul ettiği bir kaidedir. Bilakis bir çok alanda kullanılan bir kaidedir. Mesele çok uzun olduğundan hakkında hacimli yazılar yazılabildiğinden bizler kısa olarak değineceğiz. Şöyle ki;

Bir maddenin necis olduğu ve hakkında nas olduğu biliniyorsa hüküm buna göre verilir. Dolayısıyla alimler dediler ki; Üzerine hüküm bina edilen illet yok olunca hükümde kalkar. Örneğin; içki haramdır. Haram kılınma illeti sarhoşluk vermesidir. İçkinin ne olduğu ve haram olduğuna dair kesin deliller vardır. Şayet içki başka temiz olan, yani sarhoşluk vermyen bir maddeye (örneğin; sirkeyeye) dönüşürse, o artık haram olan içki değildir. Dolayısıyla içkiye verilen haram hükmü yeni oluşan temiz maddeye verilmez.

Şimdi ise bütün mezheplerin bu konuda ki bazı sözlerini ve verdikleri örnekleri zikredelim ki; bu meselenin fıkıh kitapların az geçtiğini iddia edenlerin yanlışlığı ortaya çıkmış olsun;

Hanefiler, Malikiler, bazı Hanbeliler, Ahmed b. Hanbel’in bir rivayetine göre; Necis olan bir şey temiz olan bir maddeye dönüşürse temiz olur.

Ve bu alimler bir takım örnekler verdiler;

- Necis olan hayvan yakıldıktan sonra külü necis olmaz.
- Bir domuz, köpek zamanla tuza dönüşürse necis olmaz.
- Bir necaset kuyuya düşer, çamura dönüşürse temiz olur.
- İçki sirkeye dönüşürse temiz olur. Temiz maddeye dönüşme ister başkasının eliyle ister kendiliğinden dönüşsün yine aynı temiz olur.

Şeriat maddeye belli olan özelliklerinden dolayı necaset hükmünü vermiştir. Bu necis olan madde, kendisiyle alakası olmaya başka temiz bir maddeye dönüşürse necaset hükmü kalkar.

-Şayet pis olan kemik, domuz eti veya kemiği tuza dönüşürse artık bu tuz hükmündedir. Tuza dönüştüğü için tuzun hükmünü alır, domuz etinin hükmü almaz. Zira tuz temiz olan ayrı bir maddedir. Domuzun eti ve kemiği gibi necis değildir. Bu yüzden yeni oluşan maddenin hükmü verilmesi gerekir. Eğer temiz bir madde oluşmuşsa (tuz gibi…) temiz hükmü verilir.

-Üzüm suyu temizdir. İçkiye dönüşürse pis olur. İçki ise sirkeye dönüşürse temiz olur. Meyve suyu içkiye dönüşürse başka bir madde oluşmuş olur. Aynı şekilde içki başka bir madde olan sirkeye dönüşürse bu temiz sayılır, içkinin hükmünü almaz.

Maliki mezhebinde Eş-Şerhil Kebir, Haşiyetü'd-Desuki’yle berarber şöyle geçiyor;

“Yemekten çıkan kusmuk mideye yerleştikten sonra kusmuk olursa artık bu kusmuk necis olur. Çünkü başka bir maddeye dönüşmüştür, artık yemek değildir. Fakat yemek başka bir maddeye, kusmuğa dönüşmezse tahir kalır.” (Eş-Şerhil Kebir, Haşiyetu’d- Desukiyle beraber 1/57)

Maliki mezhebine göre: Bir insan, necaseti yakar ve kül haline gelirse bu kül temiz olur. Bu yüzden bu kül, namazda veya tavafta taşınabilir. Ve bunun temiz olmasının sebebi başka bir maddeye dönüşmesidir.

Maliki mezhebinde aynı kitaplarda; İçki sirkeye dönüşürse temiz olur. Zira artık sarhoşluk verme özelliği, sıfatı, haramlık ileti ortadan kalkmıştır. Haram olmasının illeti ve necis olmasının illeti ortadan kalkınca artık haram ve necis sayılmaz. Zira icma ile içki haram olup ve yine icma ile sirke helaldir.

Domuz eti, yağı ve kemikleri necistir, haramdır. Fakat bu yakılmakla kül haline gelirse veya domuzla alakası olmayan bir maddeye dönüşürse başka bir madde olmuştur. Ve temiz bir maddeye dönüşmüşse temiz sayılır. İçki de domuz haram ve necistir. Nasıl içki sirkeye dönüştüğü için helal oluyorsa domuz ve domuz gibi necis olan şeyler başka helal olan bir maddeye dönüştüğünde elbette başka bir hüküm alması gerekir. Zira ondan artık necislik ve haramlık illeti kalkmıştır. İllet kalktığında o illete bağlı olan hükümde kalkmış olur. Zira şöyle bir fıkhi kaide vardır;

“Bir şey belirli bir illet için haram kılınmışsa, illetin kalkmasıyla haram hükmü de kalkar."

İçkinin haram olma illeti sarhoşluk vermesidir. Sarhoşluk verme özelliği yani haram kılınma illeti kalkarsa ve sarhoşluk vermeyen temiz bir maddeye dönüşürse artık haram kılınma illeti de kalkmış ve haram olmamış olur. Aynı şekilde necaset olma hükmü de kalkar. Çünkü vasfı ve ismi kalkmıştır. Bu şey artık içki değildir, sirkedir. İçki haramdır, sirke ise helaldir. İçki necistir, sirke ise temizdir. Aynı şekilde ölü hayvan, domuz da galiza necasettir ve haramdır. Temiz olan bir maddeye dönüşür ve haramlılık illeti ortadan kalkarsa haram olma hükmü de ortadan kalkar.

İmam Karafi, Maliki mezhebinde bu mesele hakkında çok güzel açıklamalar yapmıştır. Keşif’il Kur’ab sayfa: 56’ya bakabilirsiniz.

Hanefilerde bu kaide üzerinde durmuşlardır. Tesis’in Nezar kitabına, Ebu Zeyd Ed-Debusi’nin kitabına bakabilirsiniz. Kava’id’ul Kerhi’ye de bakabilirsiniz.

Şerh’il Zerkani A’ la Muhtasar Hali 1/ 29, İstihale mevzusu anlatılıyor. Ve yine içkinin sirkeye dönüştüğünde temiz olması ve fare miske düşer, ölüp, miske dönüşürse temiz olur. Ve yine sabuna ölü veya domuz eti karışırsa ve başka bir maddeye dönüşürse temiz olur.

El-Muhalla 2/2’ye de bakabilirsiniz. İstihale meselesi çok güzel anlatılmaktadır.

Ve hatta Maliki mezhebine göre: domuzun derisi tabaklanmayla temizi olur. Tabi ki diğer mezhepler temiz olmuyor dediler. İmam Malik’e göre olan hüküm, Kurtubi’de geçiyor.

Ed-Zahira الذخيرة (Maliki mezhebi) 1/171’de domuzun derisinin tabaklandığı zaman temiz olacağı geçiyor. Ed’zahira kitabının 157-179-180 sayfalarında bu mevzular hakkında bir çok bilgi vardır. Ve yine Ed-zahira 1/155 sayfasında İmam Karafi’nin bu konu hakkında çok güzel bir sözü vardır. Ve yine El-İz İbn Abdisselam kitabında şöyle bir kaide zikreder;

“الأصل فى الطهارات أن تتبع الأوصاف المستطابة ، وفى النجاسات أن تتبع الأوصاف المستخبثة ، ولذلك إذا استحال العصير خمرا ينجس للإستخباث الشرعى ، وإذا استحال خلا طهر للطيب الشرعى والحسى ، وكذلك ألبان الحيوان المأكول لما تبدلت أوصافها إلى الاستطابة طهرت ، وكذلك المخاط والبصاق والدمع والعرق واللعاب ، وكذلك الحيوانات المخلوقة من النجاسات ، وكذلك الثمار المسقية بالمياه النجسة طاهرة محللة لاستحالتها إلى صفات مستطابة ، وكذلك بيض الحيوان المأكول والمسك والأنفحة . واختلف العلماء فى رماد النجاسات باستحالة أوصافها ، فكذلك تطهر الأعيان التى أصابتها نجاسة بإزالة النجاسة (” (El-Kavaid’il Kubra 2/285 Bu alimin istihale ile ilgili sözleri vardır. Kavaid kitaplarında geçmektedir.)

Hanefi mezhebine gelince; Ed-Durul Muhtar 1/209, El-Bahrir-Raik 1/238 kitaplarına bakabilirsiniz.

“Necasetin vasıfları ve manası ta ki necasetin varlığı gidinceye ve vasıfları kalmayıncaya kadar başka bir şeye dönüşürse o şey helal olur.” (Bedaiu’s Senai 1/85)

İçlerinde Ali (r.a), İbni Abbas (r.a), Ebu’d Derda (r.a), Ata b. Ebi Rebah, Ömer b. Abdulaziz’in de bulunduğu sahabe ve tabiinden bir çok kişiden içkinin sirkeye dönüştüğünde temiz olup kullanılabileceğine dair rivayetler vardır. (İ’lau’s Sunen 18/41)

Ceylanın temiz olmayan kanı miske dönüşürse temiz olur.

Ebu Said el-Hudri (r.a) dedi ki: Rasulullah (s.a.s) şöyle buyurdu:

“En güzel koku misktir.” (Tirmizi c: 3 Kitabul Cenaiz bab 16/991)

“Necaset yakılıp kül haline gelirse temiz olur. Necis olan yağ, sabuna dönüştürülürse temiz olur. Necaset kuyunun dibinde birikip çamur haline dönüşürse temiz olur. Aynı şekilde temiz olmayan kuru üzümden yapılan pekmez, temiz olur. Pisliğe bulaşmış susam tahine dönüşürse temiz olur.”(Reddu’l Muhtar 1/316)

Bu konuda İbni Teymiye’nin de görüşü vardır. Mecmu’ul Feteva 21/481, 21/70’e bakabilirsiniz.

-El-Feteva Hindiye 1/50
-Mecmu’ul Feteva 21/60
-Mecmu’ul Feteva 21/601
-İmam Şevkani Es-Seylü’l-Cerrâr
-İbn Hazm El-Muhalla
-El-Bahrir Raik 1/39
-İ’lam’il Muvakkain 1/487

Sonuç olarak; Necis olan bir madde istihale yoluyla temiz bir maddeye dönüşebilir. Bu cumhurun görüşüdür ve kuvvetli olan görüştür. Fakat bir kısım alimler bazı konularda buna muhalefet etmişlerdir. Yani bu kaideyi genelleştirmediler. Hanefilerden Ebu Yusuf, Malikilerin bir görüşü ve Şafiilerin bir görüşü de buna muhalefet etmektedir. Fakat bu kaide cumhuru ulemaya göre geçerli ve sahihtir. Jelatin temiz bir maddeye dönüştüğü için temizdir, helaldir.



Buna göre gerek Hanefiler, gerek Malikiler ve gerek onların tabileri, ayrıca İbni Teymiyye, İbnu’l Kayyım istihale yoluyla necis olan şeylerin temiz şeylere dönüşeceği meselesiyle ya da necis olan şeylerin temiz olan şeylere dönüşeceği meselesiyle ilgili şunları söylemişlerdir:

1– Eğer ki bir necaset yakılır, kül veya onun gibi bir şey ya da toprak olursa işte bu yeni şey temizdir.

2– Ölü yakılır, kül veya onun gibi bir duruma dönüşürse o şey temizdir.

3– Eğer [Yasak Kelime], domuz ve bunlara benzer bir hayvan değişim yoluyla tuz veya kimyevi bileşiklere dönüşürse temiz olur.

4– Ölünün kemiği küle, dumana, buhara veya herhangi bir kimsayasal maddeye dönüşürse temiz olur.

5– Temiz bir şey istihale yoluyla habis bir şeye dönüşürse, meyve suyunun içkiye dönüşmesi veya su ve yemeğin sidik ya da necasete dönüşmesi halinde bu dönüşüm necistir.

6– Necis bir şey istihale yoluyla temiz bir şeye dönüşürse, içkinin sirkeye, necasetin veya hayvan gübresinin ağaçların meyvesine veya toprak ürünlerine dönüşürse o şey temiz olur.

7– Necis olan şeyler kimyevi tepkimelerin etkisiyle istihale yoluyla temiz olan sanayi maddelere dönüşmesi halinde şayet bu dönüşen maddeleri almakla bir zarar söz konusu olmuyorsa alınmasında bir mahsur yoktur.

8– Şüphesiz ki hükümler Allah (c.c)’ın verdiği hüküm üzere gerçekleşir. Bir isim üzerinde Allah (c.c) hüküm bildirmişse o ismi o hükümle alırız. Eğer o isim o şeyden düşerse bu durumda Allah (c.c)’ın diğer düşen yeni isim üzerinde hükmü üzere amel edilir. Örneğin; necaset, topraktan ya da külden başka bir şeydir. Aynı şekilde içki, sirkeden başka bir şeydir. İnsan, kandan başka bir şeydir. Oysa Allah (c.c) insanı kandan yarattı. Yine ölü, topraktan başka bir şeydir.

9– İlaç ve gıda sanayinde necasetten istihale yoluyla elde edilmiş kimyevi bileşiklerin kullanılması şayet o elde edilen yeni madde; necis olmayıp temiz ise veya zarar verici özelliği yoksa bu durumda alınmasında, kullanılmasında, yenilmesinde, içilmesinde bir mahsur yoktur.(Bu konuyla ilgili ayrıntılı bilgi sahibi olmak isteyenler şu eserlerden faydalanabilirler: Şerhu’l Kebir Maa Haşiyeti’d Desuki, 1/57, Feteva Hindiyye 1/44-45, Haşiyetu Reddu’l Muhtar li İbni Abidin, c: 315-316, El-Mugni ve Maahu’ş Şerh, c: 1/740, Mecmu’ul Feteva, 21/72, El-Mugni, c: 1/97, İ’lamul Muvakkiin, c: 1/12, Şerhu Kadir, c: 1/200)

[Fatıma-i Zehra]

bilinmez Üyemizden Alıntı

Sonuç olarak; Necis olan bir madde istihale yoluyla temiz bir maddeye dönüşebilir. Bu cumhurun görüşüdür ve kuvvetli olan görüştür. Fakat bir kısım alimler bazı konularda buna muhalefet etmişlerdir. Yani bu kaideyi genelleştirmediler. Hanefilerden Ebu Yusuf, Malikilerin bir görüşü ve Şafiilerin bir görüşü de buna muhalefet etmektedir. Fakat bu kaide cumhuru ulemaya göre geçerli ve sahihtir. Jelatin temiz bir maddeye dönüştüğü için temizdir, helaldir.[/SIZE][/SIZE]

"Jelâtin Meselesi

Jelâtin tabii olarak bulunan bir protein değildir; belki lifli proteinlerden yapılır ki, bu madde de temel olarak hayvan derisi, kemik, sinir ve bağdokudan teşekkül eder. Jelâtin elde edilebilmesi için çok karışık bir kimyasal işlemler gereklidir. Sekiz aşamadan sonra kullanılabilir hale gelir.

Tıbbi malzemeler ve gıda üretiminde kullanılacak jelâtinlerin ham maddesi, genelde domuz veya dana derisi yahut kemiğidir. Bazı fabrikalar, hayvan sinirleri, bağdoku, kıkırdak ve toynak kullanır. Jelâtinin ana maddesi olan hayvan derileri kullanıldığında, dericiler onları özel maddelerle yıkarlar ve üzerindeki kılların temizlenmesi için bazı kimyasal maddeler kullanırlar. Deri üretiminden arta kalan parçalar jelâtin için kullanılır. Bu derile çok önemli kimyasal muamelelere tabi tutulur. Hayvan derileri pH 13-14 denilen bir madde ile korunur ve küçücük parçalara ayrılırlar. Kostik içinde 2-3 hafta tutulur ve sıcak suda çözülecek hale gelir. Daha sonra pH 1,5-2,0 maddesi de kullanılarak yıkamaya tabi tutulur. Daha sonra bu deri parçaları büyük sızdırma tanklarına atılır ve 50 derece altın da yavaş yavaş pH 3,0-3,5 maddesinin de yardımıyla jelâtin teşkil edilmeye başlanır. Bunu üç ayrı sızdırma işlemi daha takip eder. Daha sonra jelâtin solüsyonu temizlenir. Filtreden geçirilerek tuzlardan arındırılır. Bunu buharlaşma prosedürü takip eder. Kurutmadan evvel bu sefer sterilize edilir. Daha sonra da kurutulur. Ticari manada jelâtin kullanma farklı tarzlarda sunulur. Soğuk suda çözülmez, ama yumuşar.

Jelâtin öncelikle kırılgan parmak tırnakları ve mantar hastalığını tedavisinde kullanılır. Ayrıca çoğu macun ve tutkal üretiminde ve boğaz pastillerinde de kullanılır. Jelâtin bütün katı ve yumuşak kapsüllerin ana maddesidir. Çoğu tabletler jelâtini bağlayıcı ve yapıştırıcı bir unsur olarak kullanırlar. Tıbbi alanda da kullanım şekilleri çoktur. Yenilebilir jelâtin gıda sektöründe de kullanılmaktadır; dondurma sanayi, pastalar ve şekerlemeler, çikolatalar, tatlılar, et endüstrisi ve en önemlisi de gıdalarda parlatıcı ve düzgün hale getirici madde olarak kullanılmasıdır. Jelâtin ayrıca, kauçuk, çimento, baskı mürekkepleri, tekstil ve benzeri sanayi dallarında da kullanılmaktadır.

İslam Hukuku açısından Helal bir kaynaktan elde edildiği müddetçe Jelâtin caizdir. Eğer haram ve meşkuk bir kaynaktan elde ediliyorsa haram mütalaa edilmelidir. Yukarıda zikredilen bütün kimyasal değişikliklere rağmen, Jelâtin temel kimyasal dengesini korumaktadır. Dolayısıyla İslam Hukukunda cevaz için kapı açan mahiyetin değişmesi=tebdil al-mahiyet olayı gerçekleşmemektedir. Bu sebeple Müslümanlar haram ve muhtevası şüpheli şeylerden kaçınmalıdır. Mesela kapsülleri kullanmak yerine tablet veya sıvı yoluyla tedavi tercih edilmelidir. Helal gıda konusunda ise Müslümanlar için daha rahat bir yol bulunmaktadır. Zira Avrupa’da bir gıda maddesini muhteviyatını üzerinde açıklama kanuni bir mecburiyettir. Müslüman ülkeler ve kuruluşlar, Jelâtine alternatif olacak başka malzemeler bulmak üzere yatırım yatmakla mükelleftirler.


Prof. Dr. Ahmet Akgündüz

Rotterdam İslam Üniversitesi Rektörü"



burada Jelâtin'in kimyasal bir değisime uğramadığı söyleniyor ama düşünceli000

[bilinmez]

İslam hukuku açısından kaide dört meshep alimleri tarafından ortaya konmuş zaten...sizin verdiğiniz yazıda açıklama yapan kişi İSLAM HUKUKU AÇISINDAN dedikten sonra, KENDİSİ KENDİ KAİDESİNİ ORTAYA KOYUP,helal olan birşeyden jelatin elde ediliyorsa HELALDİR diyor bu sadece bu kşinin kanaatidir.

yoksa İSTİHALE,islam hukukunagöre haram olan bir şeyin,bazı durumlardan sonra farklı bir şeye dönüştüğünde ve dönüştüğü bu şey eğer HELAL İSE,helal olur..

yukardaki paylaşımımdada buna örnek verilmiş,içki haramdır,sirkeye dönüşürse helal GİBİ...

[Fatıma-i Zehra]

bilinmez Üyemizden Alıntı

İslam hukuku açısından kaide dört meshep alimleri tarafından ortaya konmuş zaten...sizin verdiğiniz yazıda açıklama yapan kişi İSLAM HUKUKU AÇISINDAN dedikten sonra, KENDİSİ KENDİ KAİDESİNİ ORTAYA KOYUP,helal olan birşeyden jelatin elde ediliyorsa HELALDİR diyor bu sadece bu kşinin kanaatidir.

yoksa İSTİHALE,islam hukukunagöre haram olan bir şeyin,bazı durumlardan sonra farklı bir şeye dönüştüğünde ve dönüştüğü bu şey eğer HELAL İSE,helal olur..

yukardaki paylaşımımdada buna örnek verilmiş,içki haramdır,sirkeye dönüşürse helal GİBİ...

benim anlatmak istediğim sey su: siz "Jelatin temiz bir maddeye dönüştüğü için temizdir, helaldir." demissiniz ama jelatin kimyasal islemlere uğramasına rağmen temel özelliğini koruyor,yani istihale gerçeklesmiyor,bir dönüsüm yok. yoksa tabi ki istihale gerçeklesirse o sey helal olur.

[bilinmez]

Fatıma-i Zehra Üyemizden Alıntı

benim anlatmak istediğim sey su: siz "Jelatin temiz bir maddeye dönüştüğü için temizdir, helaldir." demissiniz ama jelatin kimyasal islemlere uğramasına rağmen temel özelliğini koruyor,yani istihale gerçeklesmiyor,bir dönüsüm yok. yoksa tabi ki istihale gerçeklesirse o sey helal olur.

istihale,gerçekleşmiyorsa helaldir demiyorum,dememişimde.sizin paylaştığınız yazıda KİŞİ SADECE KENDİ KANAATİNİ söylüyor ve bunuda İSLAM HUKUKU böyledir diye açıklıyor...

Örneğin bu jelatini yoğurt yapımında kullanmıyorlar mı,yoğurda dönüşünce,yoğurt helal değil mi.....

[Fatıma-i Zehra]

bilinmez Üyemizden Alıntı

istihale,gerçekleşmiyorsa helaldir demiyorum,dememişimde.sizin paylaştığınız yazıda KİŞİ SADECE KENDİ KANAATİNİ söylüyor ve bunuda İSLAM HUKUKU böyledir diye açıklıyor...

Örneğin bu jelatini yoğurt yapımında kullanmıyorlar mı,yoğurda dönüşünce,yoğurt helal değil mi.....

kullanılan jelatinin muhtevasında domuz varsa o yoğurdu yemek uygun değildir. çünkü belli bir islemden geçmesine rağmen, jelatin temel kimyasal dengesini koruyor. sunu söyleyeyim,ben konumuzla ilgili bir eğitim almadım ama yapılan arastırmalara göre konusuyorum.

[bilinmez]

Fatıma-i Zehra Üyemizden Alıntı

kullanılan jelatinin muhtevasında domuz varsa o yoğurdu yemek uygun değildir. çünkü belli bir islemden geçmesine rağmen, jelatin temel kimyasal dengesini koruyor. sunu söyleyeyim,ben konumuzla ilgili bir eğitim almadım ama yapılan arastırmalara göre konusuyorum.

sizin dediğiniz gibi,eğer halen DOMUZLUK VEYA HARAM OLAN HER NEYDEN yapılıyorsa,yani domuzluğunu korumuşsa tabaki halen HARAM HÜKMÜNDE OLUR..

Yalnız helal olan ,farklı bi şeye dönüşmüşse,DÖNÜŞTÜĞÜNÜN HÜKMÜNÜ alır...

helal olandan elde edilmeside daha hayırlıdır...