Ala Suresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri

[MERVE DEMİR]

Ala Suresi İniş(Nüzul) Sebebi Rivayetleri

A'la Süresi Nüzul Sebebi


Sûre Mekke'de nazil olmuştur ve bunda icma vardır [1] Tabiînden Dahhak'e göre, Medine'de inmiştir[2]
Nüzul sırası itibariyle Tekvîr Sûresinden sonradır[3]
Atâ'nın İbn Abbâs'tan rivayetine göre Mekke-i Mükerreme'de ilk nazil olan "Rabbının adıyla oku"dur Sonra (sırasıyla) Kalem, sonra Müzzemmil, sonra Müddessir, sonra Mesed, sonra Tekvîr, sonra da bu A'lâ Sûresi nazil olmuştur[4]
İçinde bayram namazı ve fıtır sadakası zikredildiği cihetle İbnu'1-Fers ve Dahhak medenî olduğuna dair bir görüş zikretmişse de Celâleddin es-Suyûtî, Buhârî'nin el-Berâ ibn Azib'den rivayetle tahric ettiği bir habere dayanarak bu görüşü kabul etmemiştir Bu rivayette Berâ şöyle anlatıyor:
"Hz Peygamber (sa)'in ashabından bize ilk gelenler Mus'ab ibn Umeyr ile İbn Ümmi Mektûm'dur Onlar bize Kur'ân okutmaya başladılar Sonra Ammâr, Bilâl ve Sa'd geldiler Onlardan sonra da yirmi kişi içinde Hz Ömer geldi Peşlerinden de Hz Peygamber (sa) geldiler Medine halkının, O'nun gelişine sevindikleri kadar sevindiklerini görmemiştim O geldiğinde ben, benzeri sureler içinde A'lâ Sûresini de okumuştum"[5]

6 Seni okutacağız da hiç unutmıyacaksın

Ayetin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:
1- Mücâhid ve Kelbî derler ki: Cibrîl, Hz Peygamber (sa)'e bir vahy getirdiğinde o henüz âyetin sonunu getirmeden Hz Peygamber (sa), unuturum korkusuyla âyetin başını okumaya başlarmış İşte bunun üzerine Allah Tealâ: "Seni okutacağız da hiç unutmıyacaksın" âyet-i kerimesini indirmiş ve ondan sonra da gerçekten Hz Peygamber (kendisine gelen vahyden) hiçbir şey unutmamıştır[6]
Rivayetin isnadında Cüveybir var Cüveybir cidden zayıftır [7]
2- Ebu Salih'in İbni Abbas'tan rivayetinde: Bu ayetin nüzulünden sonra, ölünceye kadar (hiçbir şeyi) unutmadı, demiştir [8]

10 Korkacak olan öğüt alacaktır

Ebu Salih'in İbn Abbâs'tan rivayetine göre İbn Ümmi Mektûm hakkında nazil olmuştur[9]

11 Bedbaht olan ise ondan kaçınır
12 Ki o, en büyük ateşe girecek olandır
13 O, orada ne ölecek, ne de dirilecektir

Bu âyet-i kerimelerin el-Velîd ibnu'l-Muğîra ve Utbe ibn Rabîa hakkında nazil olduğu söylenir[10]

14 Doğrusu arınan felah bulmuştur
15 Rabbının adını anıp namaz kılan

Ayetin nüzul sebebi ile ilgili rivayetler:
1- Atâ'nın İbn Abbâs'tan rivayetine göre bu âyet-i kerimeler Hz Osman ibn Affân hakkında nazil olmuştur Şöyle ki:
Medine-i Münevvere'de bir münafığın bir hurma ağacı varmış Ensardan komşusunun evine doğru eğik durumda imiş Rüzgâr estiğinde bu ağaçtan koruk ve olmuş hurmalar bu komşusunun evine düşer, o ve ailesi de bunları alıp yerlermiş O münafık, bu komşusu ile bu hususta ağız dalaşı yapmışlar Sonra o ensârî komşusunun bu yaptıklarından dolayı Hz Peygamber (sa)'e gelerek şikâyette bulunmuş Hz Peygamber (sa), münafık olduğunu bilmediği bu kişiyi çağırtıp ona:
"Ensardan olan komşun bana gelip senin koruk ve olgun hurmalarının onun evine düştüğünü, onun ve ailesinin de bunlardan yediğini haber verdi Ne dersin; bunlar karşılığında sana cennette bir hurma vermemi ister misin?" buyurdu Münafık:
"Hayır, onu ancak hemen verilecek bir bedelle satarım" dedi Anlattıklarına göre Hz Osman, o münafığa bu hurma ağacı karşılığında bir bahçe vererek onu satın aldı ve işte bunun üzerine bu âyet-i kerimeler nazil oldu[11]
2- Dahhâk, bu âyet-i kerimelerin Hz Ebu Bekr hakkında nazil olduğunu söyler[12]





[1] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943

[2] Tefsir-i Kurtubi:20/13; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6714

[3] Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943

[4] Alûsî, Rûhu'l-Maânî, XXX,110 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943

[5] Suyûtî el-ltkan, 1,52 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943; Buhari, Menakıb-ı Ensar: 46, Tefsir: 1/87; Ahmed-Müsned: 4/284; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6714

[6] İbn Merdeveyh el-Beğavî, age IV,476 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943 İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/709 Abdulfettah El- Kâdi, Esbab-ı Nüzul, Fecr Yayınevi: 461; el-Câmi'u li-Ahkâmi'1-Kur'ân : 20/18; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6724

[7] İmam Celaleddin es-Suyuti, Lubabu’n-Nukul Fi Esbabi’n-Nuzul, Fatih Yayınevi: 2/709

[8] Vehbe Zuhayli, Tefsiru’l-Münir, Risale Yayınları: 15/465

[9] Kurtubî, age XX, 15 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/943

[10] Kurtubî, age XX,15 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/944

[11] Kurtubî, age XX,16 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/944; el-Câmi'u li-Ahkâmi'1-Kur'ân: 20/22; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6731

[12] Kurtubî, age XX, 17 Bedreddin Çetiner, Esbab-ı Nüzul, Çağrı Yayınları: 2/944; el-Câmi'u li-Ahkâmi'1-Kur'ân: 20/22; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 13/6731