2. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRKİYE

[mehmet akif2]

2. DÜNYA SAVAŞI YILLARINDA TÜRKİYE

Türk Dış Politikası

Türkiye’nin II. Dünya Savaşı’ndaki durumu, “coğrafi konumunun özellikleri” nedeniyle, gerek Müttefiklerin gerek Mihver’in Türkiye’nin kendi yanlarında savaşa sokmak için harcadıkları çabaların ve Türkiye üzerinde yaptıkları baskıların hikayesinden başka bir şey değildi.

Savaşan tarafların bu faaliyetleri karşısında Türkiye’nin politikası ise, savaşın dışında kalmak ve devletler arası çıkar çatışmalarından yararlanarak “denge siyaseti” izlemekti.


Türkiye’nin savaşa girmemesinde;

Yurtta barış, dünyada barış politikası izlemesi,

Uzun süren ve çok fazla kayıp verilen savaşlardan çıkmış olması, (Balkan, I.Dünya, Kurtuluş Savaşı vb.)

Ekonomik durumun elverişli olmaması

Yeni kurulan bir ülke olması

İngiltere’nin vaad ettiği silah ve malzemeleri vermemesi etkili olmuştur.

[mehmet akif2]

İngiltere ve Fransa ile Karşılıklı Yardım Antlaşması

Türkiye savaşta tarafsız kalmak istemiştir.

Ancak, Almanya’nın 1930’lu yıllarda komşularına saldırması, İtalya’nın 7 Nisan 1939’da Arnavutluk’u işgal etmeye başlaması karşısında İngiltere ve Fransa’ya yakınlaşmıştır.

Nitekim, 19 Ekim 1939’da Türkiye, İngiltere ve Fransa arasında, “Karşılıklı Yardım Anlaşması” imzalamıştır.

Antlaşmaya göre;

Bir Avrupa devletinin Türkiye’ye saldırması ve savaş çıkması halinde Fransa ve İngiltere’nin Türkiye’ye yardım etmesi,

İngiltere ve Fransa bir Avrupa devletinin saldırısına uğrarsa, Türkiye’nin bu iki devlet yararına tarafsızlık politikası izlemesi,

Türkiye, bu antlaşmaları Alman nazizmine ve İtalyan faşizmine karşı yapmasından dolayı, Sovyetler Birliği’nin bir zorluk çıkarmayacağını düşünmüştür.

Ancak SSCB’nin;Almanya ile antlaşması, Boğazlar’da üs istemesi üzerine antlaşma olmamıştır.

[mehmet akif2]

II. Dünya Savaşı'nda Türkiye'nin Aldığı Tedbirler


* Almanların işgal tehlikesine karşı sivil savunma tedbirleri alındı.

* Radyo yayınlarında kesintiler yapıldı.

* Askeri harcamalar artırıldı.

* Karadeniz'de Türk gemi seferleri durduruldu.

* Belli başlı bölgelerde gece 23. 00'dan sonra gece sokağa çıkma yasağı uygulandı.

* İstanbul'da özel otomobillerle trafiğe çıkmak yasaklandı. Sonraları bu yasak, ticari araçları da kapsadı.

* Bütün illerde hava saldırısı riskine karşı '' karartma '' uygulaması başlatıldı.

* Üretim-tüketim- dağıtım işleri ''Milli Korunma Kanunu '' ( 18 Ocak 1940) çıkartılarak devlet kontrolüne alındı.

* Tahıl stoklarına el kondu.

* Undan pasta ve benzeri ürünlerin yapılması yasaklandı.

* Ekmek, zeytin, şeker vs. temel ihtiyaçlar karne ile verildi.

* '' Ekmek Karnesi '' uygulamasına geçildi.

* '' Varlık Vergisi '' ( 11 Kasım 1942) konuldu. (15 Mart 1944'te kaldırıldı.)

* '' Toprak Mahsülleri Vergisi '' çıkarıldı. ( 1946'da kaldırıldı.)

* '' Petrolofisi '' kuruldu.

* '' Et Balık Kurumu '' kuruldu.

* '' Ticaret Ofisi ve İaşe Müsteşarlığı '' kurularak temel tüketim mallarının karne ile dağıtımı dentlendi. Aynı zamanda iç ve dış ticaret fiyatları belirlendi.

* İstanbul'daki tifüs salgınını önlemek amacıyla sağlık alanında çalışmalar yapıldı.