BİR AYET BİR YORUM

[FECR]

Ankebut-45.ayette karşımıza dikkat çekiçi şu kavramlar geçiyor
-Tertil kavramı
-Vahy kavramı
-Salatı-Namazı İkame Etmek
-Fahşa kavramı
-Münker kavramı
-Zikr kavramı
-Tekbir-Allahu Ekber kavramı
-Allah'ın herşeyi bilmesi

....................................
Tertil kavramı
Tertil kavramını anlamak için kıraat ve tilavet kavramlarını da bilmek gerekir
Telahu;bir kişiyi,aralarında hiç kimsenin bulunamayacağı kadar yakın bir şekilde izlemek ve ona uymaktır.bu bazen bizzat bedenle izlemeyi bazen de hükümde birine uymayı ifade eder.Bazen de okumak ve manayı düşünmek şeklinde izlemek anlamına gelir.Mastarı tilavettir
Tilavet sadece Yüce Allah’tan gelen kitablara bağlılık için kullanılır.Bu bazen okumak,bazen de orada yer alan emir ve yasakları ,teşvik ve sakındırmaları ciddiye alıp gereğini yapmak ya da orada olduğuna kanaat getirilen şeyleri yapmaktır.bu okumaktan daha özel bir anlam ifade eder.Buna göre,her tilavet bir kırattir ama her kıraat bir tilavet değildir
108/Yunus-30
8/Enfal-31
29Ankebut-51
10/Yunus-16
8/enfal-2
18/Kehf-27
5/Maide-27
37/Saffat-3
Bu ayetlerde bahsedilen kıraat edilecek şeylerdir
/Bakara-121 de tilavet;ilim ve amelle ona bağlanmak
3/Ali İmran-58 de indirmek anlamında
2/Bakara-102 de söz anlamında kullanılmaktadır (RAGIB EL İSFAHANİ)
Elmalı Hamdi Yazır Tilavetle ilgili şöyle diyor:
Tilavet iki manaya gelir:
1-Takip etmek,bir şeyin ardına düşmek
2-Satır satır okumak

TERTİL
Rettele:Bir şeyi bir doğrultuda sıralamak ve düzenlemek
Tertil;Kelimenin ağızdan akıcı ve düzgün bir şekilde çıkmasıdır
73/Müzemmil-4
"Ve Kur'an'ı da belli bir düzen içinde (tertil üzere) oku."

25/Furkan-32
"Küfredenler dediler ki: «Kur'an ona tek bir defada, toplu olarak indirilmeli değil miydi?» Biz onunla senin kalbini sağlamlaştırıp-pekiştirmek için onu böylece (ayet ayet indirdik) ve onu 'belli bir okuma düzeniyle (tertil üzere) düzene koyup' okuduk."


Mustafa İslamoğlu:
Rettelnahu tertila ifadesinin açılımı şudur:Bütünlüğü olan öğretiyi,onun iç bütünlüğünü bozmadan anlaşılmasını,öğrenilmesini,yaşanmasını ve korunmasını sağlamak için bir süreç ve sıra içerisinde talim ettirmek.furkan 30.ayette Allah Rasulunun kıyamette şikayet edeceği “hecr”in yani terkedilmişliğin panzehiri “tertil”dir.Zira tertil vahyi hayata okumaktır

KIRAAT
Kıraat;Kalpte yazılı veya kayıtlı olanı bilinen bir lisanla dillendirmek( İbni AŞUR)
Kıraat-tertil ve tilavet ilişkisi nasıldır?

Buna en iyi örnek olarak şunu verebiliriz.
Ashab'tan şöyle rivayet edilir:
"Biz on ayet okur ,onu hayatımıza aktarır sonra diğer ayetlere geçerdik"
İşte Ashab'ın yaptığı eylem içerisinde hem kıraat var hem tertil var hem de tilavet vardır
Ashab Kur'an'ı kıraat ediyorlardı yani sözsel boyutuyla,ağızdan çıkma ile okuyordu:Bu okuma işini beli bir düzen ile yani on ayet on ayet ile yani tertil üzere kıraat ediyorladı.Ayrıca bu kıraatlerini o ayetleri amellerine çevirerek tilavet gerçekleştiriyorlardı,yani ayetleri hayatına aktarıyorlardı.Bunu yaparken bir sıralamaya-tertile yada tedrice dikkat ediyorlardı.

Bu üçlü birbirini tamamlayarak olması gerekeni ortaya koyuyor.Ehli Kitap bunu bildikleri halde 3 lü halkada kopukluk yapıyorlardı.Bugün Müslümanların yaptığı gibi.
Bugün insanlar Kuranı tertil üzere tilavet etmeyi tecvide çevirmişler,öyle anlamaya ve anlatmaya çalışmışlardır.
Bugün insanların Kur'an okumaktan maksadı onu metninden tecvide uygun olarak okumaktır.Biz de böyle anlarsak "ikra" ile kastedilenin ne olduğunu tam olarak anlayamayız.
Hani halk arasında şöyle bir söz vardır:
"Benim oğlan bina okur,döner döner yine okur"
Biz de yıllarca Kuranı yüzünden okuruz,döner döner yine okuruz ama bir türlü tertil ile tilavet kısmına giremeyiz.
Tertil ile tilavet kısmına girmeyen okuma ancak "bina" okumaktan farksızdır.

Ayetin diğer kısımlarını sonra irdeleyim inş.

[Yitiksevda]

1.utlu : oku
2.ma : şey
3.uhıye : vahyedilen
4.ileyke : sana
5.min : dan
6.el kitabi : kitap
7.ve ekımı : ve ikame et (kıl)
8.es salate : namaz
9.inne : muhakkak
10.es salate : namaz
11.tenha : nehyeder, yasaklar, mani olur
12.anil fahşai (an el fahşai) : fuhuştan, kötülükten
13.ve el munkeri : ve münker, nekir, kötülük
14.ve le : ve elbette, mutlaka
15.zikrullahi (zikru allahi) : Allah'ın zikri
16.ekberu : en büyük
17.vallahu (ve allahu) : ve Allah
18.ya'lemu : bilir
19.ma : şey(ler), ne
20.tasneune : yapıyorsunuz

Namaz,dinin direği olarak belirtilen ilahi vecibe,
Namaz,mümin'in miracı,
Namaz,kulun yaradanıyla sohbeti, kulu Allah'a yaklaştıran en büyük ibadet,
Namaz,sırlarla dolu ancak yalnız hakikat ve hikmeti anlaşılınca yerine getirilebilen bir farz.
Namaz,ile kıbleye yönelme istiklal,vahdet ve birlik sembolü
Namaz,terbiye.
Namaz,haramlardan sakınma
Namaz,takva
Namaz,nimetin şükrü
Namaz,günahlara kefaret
Namaz,arınma,temizlenme
Namaz,kulu rabbine yaklaştırma ve İlahi aşka ulaşma
Namaz,Şeytana karşı en büyük koruma
Namaz,Ahlaklanma
Namaz,tevhidi duruşun simgesi
Namaz,zikir,tefekkür

Maddeler halinde verdiğimiz özelliklerin hepsini kendinde barındıran namaz dinin direği denilmesi ne kadar manidardır.Namaz ibadetinde dünya müslümanları olarak tek bir dil ile kılınması namazın vahdetin sembolü olduğunu tek dil ile kılınması apaçık ortaya koymaktadır aynı yakarışla birleştirmesi ehemmiyetini gözler önüne sermektedir.

Allah'u ekber nidasıyla,küfre,zulme,tağutlara,sapmışlara,başka rabler edinenlere Allah en büyüktür demekle idrak ve kalpten söylenmesi tevhidin sembolüdür.

Namaz zikirdir,Allah'a en yakın olma anıdır kalplerin huşu ile rabbine yönelişidir Allah ile konuşmadır duadır,teffekürdür,şükrü edadır.

Bilimsel yönüyle yapılan bir araştırma sonucuna göre,havada bulunan ozon 3 denilen gaz şafak vaktinde en yüksek derecededir ve güneşin doğuşuyla yok olmaktadır.Bu gazın sinir sistemi üzerinde,kas ve zihinsel faaliyetler üzerinde o gazı şafak vaktinde solumaktaki lezzet ve canlılık veren yönü namazın aynı zamanda şifa olduğunun ispatıdır.

Allahu teala fussilet suresi 19-22 ayetlerinde şöyle buyurmaktadır:
Allah'ın düşmanlarının bir araya getirilip toplanacakları gün işte onlar,ateşe bölükler halinde dağıtılırlar.Sonunda oraya geldikleri zaman,onların işitme,görme (duyuları)ve derileri kendi aleyhlerine şahitlik edecektir.Kendi derilerine dediler ki.Niye aleyhimize şahitlik ettiniz?Dediler ki:Herşeye nutuk verip konuşturan Allah,bizi konuşturdu.Sizi ilk defa o yarattı ve O'na döndürülmektesiniz.Siz,işitme,görme (duyularınız) ve derileriniz aleyhinize şahitlik eder diye sakınmıyordunuz.Aksine yapmakta olduklarınızın bir çoğunu Allah'ın bilmeyeceğini sanıyordunuz.

Bu ayeti kerime bizlere her eylemimizde ve söylemimizde şahitlerin Allah'ın huzuruna vardıkları zaman şahitlik edeceklerinin ve Ayetlerle yumuşamayan kalplerin ateş ile cezalandırılacığın ispatıdır.Demekki Namaz aynı zamanda duyularımızın Allah'a şahitlik yapacakları günde bize şahitlik edeceklerinin ispatı ile huşu ile kılınan namazın ne kadar ehemmiyetli olduğunun örneğidir.

Namaz'ın dinin direği denilmesi elbette boş yere değildir.Namaz ile Allah'a tam bir teslimiyet ve itaat oluşur .Kardeşlerim namazlarımızı hafife almak Allah'ın dinini hafife almaktır.Kuran'ın özü nasıl Fatiha ise İnsanında Rabbine tam teslimeti namaz'dır.

Şu linkteki resme dikkatlice bakalım.
http://forum.medineweb.net/images/101.gif

[FECR]

Kur'anda namaz-salat kavramı "ekimus salah" yani namazı ikamet etmek tabir kullanılır.
"İkame"kelimesi "kame" "ayağa kalktı" kelimesinden gelir.Kıyam kavramı da yine bu kökten türemedir.
Namazı ikame etmenin açılımını aslında ayet güzel bir şekilde açıklıyor:
Namazı ayağa kaldırmak-ikame etmek,fahşiyattan-kötü işlerden uzak durmayı gerektirir.
Namazı ayağa kaldırmak-iakame etmek,münkerden-kötülüklerden kaçınmayı gerektirir.
Namazı ikame etmek,yanlışlardan sıyrılmak,doğrulmak demektir
Namazı ikame etmek,özün sözün bir olması demektir
Namazı ikame etmek,dosdoğru olmak demektir
Namazı ikame etmek,hayatın bütün alanlarını Allah adına yaşamak demektir.
Namazı ikame etmek,her zaman Allahın sınırlarına riayet etmek demektir
Namazı ikame etmek,Kulluğun Allaha olduğunun farkındalığına varmaktır
Namazı ikame etmek,Küfür ile şirk arasındaki bir ayıraçtır
Namazı ikame etmek,yolun yarısında benzinin bitmesine engel olmak demektir
Namazı ikame etmek demek,Kitaba ve sünnete sarılmak demektir
Namazı ikame etmek demek,Kur'anı hayat merkezine almak demek
Namazı ikame etmek demek,hayatın anlamını kavramak demek
Namazı ikame etmek demek,Ahirette sorguyu kolaylaştırmak demek
.............................

[Yitiksevda]

Siz, İnsanlar kastı ile Allah İslam üzere olan ümmeti topluluğu,insanlar için çıkarılmış hayırlı bir topluluk olarak bizlere tanıtmaktadır .Hayırlı bir toplumun öncelikle Ahlak üzere olduğunu ,çünkü emri bil marufu emrediyor,nehyi anil münkerden sakındırıyorsunuz.Kurani kerimde öncelikli olarak hep iman emri verilmiştir ama bu ayeti kerimede öncelikle Ahlak verilmiştir çünkü şöyle yorumluyabiliriz Ahlak üzere olamayan bir topluluk Kamil bir imanıda elde edemiyecektir. Allah'ın ipine sıkıca sarılarak birliktelik ile, tek bir vücud olabiliyorlar. Eğer Ehli Kitap da bu anlatılan vasıflar üzere olsaydı, elbette onlar için de daha hayırlı olurdu. Fakat onlar kendi aralarında ihtilaf ettiler ,anlaşmazlığa düştüler. İçlerinde inanan bir topluluk vardır,ama azınlıktadırlar çoğunluk ise hüsrana uğramış fasıklardandırlar.

Çünkü siz Allah'a iman ediyorsunuz marufu emretme ve münkeri engelleme
görevini yerine getiriyorsunuz.Bilindiği gibi,bu onurun tüm ümmeti kapsayacak şekilde genelleştirilmesi, ümmetin içindeki bazı kimselerin gerçek imana sahip olmaları, marufu emretme ve münkeri yasaklama görevini hakkıyla yerine getirmeleri dolayısıyladır.

[Yitiksevda]

1.ve kul : ve de
2.li el mu'minati : mü'min kadınlara
3.yağdudne : çeksinler, indirsinler
4.min ebsari-hinne : (onların) gözlerinden, bakışlarından, bakışlarını
5.ve yahfazne : ve korusunlar
6.furuce-hunne : (onların) ırzları
7.ve la yubdine : ve açmasınlar
8.zinete-hunne : (onların) ziynetleri
9.illa : dışında, hariç
10.ma : şey
11.zahera : zahir oldu
12.min-ha : ondan
13.vel yadribne (ve li yadribne) : ve örtsünler
14.bi humuri-hinne : (onların) başörtüleri
15.ala : üzerine
16.cuyubi-hinne : (onların) yakaları
17.ve la yubdîne : ve açmasınlar
18.zinete-hunne : (onların) ziynetleri
19.illa : dışında, hariç
20.li buuleti-hinne : (onların) eşleri, kocaları
21.ev : veya
22.abai-hinne : (onların) babaları
23.ev : veya
24.abai buuleti-hinne : (onların) kocalarının babaları
25.ev : veya
26.ebnai-hinne : (onların) oğulları
27.ev : veya
28.ebnai buuleti-hinne : (onların) kocalarının oğulları
29.ev : veya
30.ıhvani-hinne : (onların) erkek kardeşleri
31.ev : veya
32.beni ıhvani-hinne : (onların) erkek kardeşlerinin oğulları
33.ev : veya
34.beni ehavati-hinne : (onların) kız kardeşlerinin oğulları
35.ev : veya
36.nisai-hinne : kadınlar
37.ev : veya
38.ma meleket eymanu-hunne : (onların) ellerinin altında sahip oldukları,
39.evit tabiine (ev et tabiine) : veya onlara tabi olanlar, hizmetliler
40.gayri uli el irbeti : kadına ihtiyaç duymayan
41.min er ricali : erkeklerden
42.evit tıflillezîne : veya çocuklar ki onlar
43.lem yazharu : zahir olmaz, farkına varmaz
44.ala avratin nisa : kadınların avret yerlerine
45.ve la yadribne : ve vurmasınlar
46.bi erculi-hinne : (onların) ayakları
47.li yu'leme : bilinsin diye
48.ma yuhfine : gizlediklerini
49.min zineti-hinne : (onların) ziynetlerinden
50.ve tubu : ve tövbe edin
51.ilallahi (ila allahi) : Allah'a
52.cemian : topluca (hepiniz)
53.eyyu-ha : ey
54.el mu'minune : mü'minler
55.lealle-kum : umulur ki böylece siz
56.tuflihune : felaha eresiniz



Bu ayeti kerime özellikle Mümin kadınların hicabını anlatmakla beraber nasıl davranacaklarını nelere dikkat edeceklerini açıklamaktadır.bu ayetten çok güzel ve net bir şekilde çıkarabilirler.

[NUR]

1-Ayet-i kerime tesettür farzının delilidir.(Nur 31 ve Ahzab 59.)Müslüman biri kem küm edip, tesettür hakkında ileri geri konuşunca dellilleri bu ayetlerdir.

2-Bu ayet-i kerime tesettürün sınırlarını çizdiği gibi müslüman bir kadının mahremi olup olmayan kişileri de belirtir.

...Cazibe ve güzelliklerini kocalarından, babalarından, kayınpederlerinden, oğullarından, üvey oğullarından, kardeşlerinden, erkek kardeşlerinin ya da kız kardeşlerinin oğullarından, kendi evlerindeki kadınlardan, yahut yasal olarak sahip oldukları kimselerden, yahut kendilerine bağlı olup cinsel isteklerden yoksun bulunan erkeklerden, ya da kadınların mahrem yerlerinin henüz farkında olmayan çocuklardan başka kimsenin önünde açığa vurmasınlar...

Yukarıda sayılan gruplar dışındaki tüm erkekler kadının mahremidir.Toplumumuzda nikah düştüğü halde bazı akraba ilişkilerinde ''O benim dünya ahiren bacım/kardeşim, öyle şey düşünmüyoruz , ne olcak onun yanında kolum kısa olsa vs. gibi söylemlere rastlıyoruz.Maalesef bunlar ayet-i kerimenin ruhuna ters.Allah bir şeyi haram veya helal kıldıysa mutlaka bir hikmeti vardır.Bizler kusursuz uygulamak zorundayız.

[Yitiksevda]

Bugünün ayetini görsel olarak vereyim görsellik daha etkili oluyor.

[Yitiksevda]

1.ya eyyuha :ey
2.ellezine :onlar, olanlar
3.amenu : amenu oldular, Allah'a ulaşmayı dilediler
4.ectenibu : çekinin, sakının
5.kesiren : çok
6.min ez zann(zanni) : zandan
7.inne : muhakkak
8.ba'de : bazısı, bir kısmı
9.ez zanni : zan
10.ismun : günah
11.ve la tecessesu : ve tecessüs etmeyin (birbirinizin gizli yönlerini, hatalarını araştırmayın), merak etmeyin
12.ve la yağteb : ve gıybetini yapmasın (arkasından çekiştirmesin)
13.ba'du-kum : sizin bir kısmınız
14.ba'da(ba'den) : bir kısmı
15.e yuhibbu : sever misiniz
16.ehadu-kum : sizden biri
17.en ye'kule : (bir şey)'i yemek
18.lahme : et
19.ehi-hi : kardeşi
20.meyten : ölü, ölmüş halde
21.fe : işte böyle, elbette
22.kerihtumu-hu : onu kerih gördünüz, tiksindiniz, ondan hoşlanmadınız
23.ve itteku allahe : ve Allah'tan sakının, Allah'a karşı takva sahibi olun
24.inne allahe : muhakkak ki Allah
25.tevvabun : tövbeleri kabul eden
26.rahimun : rahim olan, rahim esması ile tecelli eden

Zan duygusu insanda mevcut bulunan en büyük şer güçtür Varolmayan ya da varolması mümkün olmayan şeyleri imkan dahilinde göstererek bilinci adeta esir eder.Tüm korkuların, endişelerin, sıkıntıların kökeninde zan yatar.

Ve işte Rabbiniz hakkındaki sizin bu zannınız, sizi helaka sürükledi. Böylece hüsrana düşenlerden oldunuz. Fussilet 23
********************* devam edecek*********************

[FECR]

Hucurat suresi toplumsal ahlaki ilişkileri açıklayan bir suredir.12.ayette karşımıza kavram olarak şunlar çıkıyor:
-Ey İman Edenler İfadesi
-Kaçınmak-ictinab etmek kavramı(Kur'an'daki başka ayetlerdeki "kaçının" ifadeleri nelerdir?
-Zann kavramı
-İsm(Günah)kavramı(Kur'an'da başka hangi ayetlerde neler için ism-günah kavramı kullanılır)
-Tecessüs(Ayıp Araştırmak-Casusluk Yapmak) kavramı
-Arkadan Çekiştirmek İfadesi(Gıybet)
-Allah'tan İttika-Korkmak Kavramı(Takva)
-Tevbe Kavramı-Tevvab Kavramı
-Rahim Kavramı

[Yitiksevda]

[size=xx-large]وَمَا مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا طَائِرٍ يَطِيرُ بِجَنَاحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثَالُكُمْ ۚ مَا فَرَّطْنَا فِي الْكِتَابِ مِنْ شَيْءٍ ۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ[/size]
Ve ma min dabbetin fil ardı ve la tairin yatiru bi cenahayhi illa umemun emsalukum, ma farratna fil kitabi min şey’in summe ila rabbihim yuhşerun(yuhşerune)Enam Suresi 38

Yerde kımıldayan bütün hayvan türleri ve kanatları ile uçan bütün kuş çeşitleri sizler gibi birer canlılar topluluğudurlar. Biz hiçbir şeyi o kitabın dışında bırakmadık. Sonra bunlar, Rabblerinin huzurunda biraraya getirilirler.