Seferde Namazların Kısaltılması Meselesi
Seferde Namazların Kısaltılması Meselesi Seferde namazların kısaltılmasıyla ilgili ayet: Yeryüzünde sefere çıktığınız zaman kâfirlerin size kötülük etmelerinden endişe ederseniz, namazı kısaltmanızda size bir günah yoktur.(leyse aleyküm cünahun). Şüphesiz kâfirler, sizin apaçık düşmanınızdır. (4/Nisa-101)
Bu ayette geçen anahtar terim; ( leyse aleyküm cünahun ) dir. Türkçe’ye bu ifadeyi genelde şu şekilde çevirmişlerdir:
- Size bir günah yoktur
-Size bir sorumluluk yoktur
-Size bir günah olmaz
-Size bir vebal yoktur
-Size bir sakınca yoktur
لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ
لاَ جُنَاحَ عَلَيْكُمْ
Bu
“leyse aleyküm cünahun “ifadesi bazı ayetlerde de “
la cünahe aleyküm “ olarak geçiyor. Bu ifadeler Kur’an’da 25 ayette geçiyor. Bu ifade Arapça’da bir seçme özgürlüğünden veya ruhsat ve azimet arasında bir tercihten ziyade yapılması gerekli bir iş olarak karşımıza çıkıyor. Bizlerin harf devrimi sayesinde Arapça ile irtibatımız kesildiği için, Kur’an’ı anlamaya çalışırken daha çok meallerle irtibat halindeyiz. Arapça nazil olmuş Kur’an’ı, Türkçe meal ile değerlendirerek hükümler çıkarmaya çalışıyoruz. Ayrıca Kur’anın indiği ortamı ve sahabe uygulamalarını bir kenara bırakarak, Türkçe meallere göre ahkam kesmeye çalışıyoruz. Yine Kur’an’ın nazil olduğu zamanda kullanılan deyimlerin kullanıldığı anlamları bilemiyoruz. Ya da bugünkü dil anlatımıyla anlamaya çalışıyoruz.Böyle olunca da şimdiye kadar pek tartışma konusu olmayan konularda bile mal bulmuş mağribi gibi hemen farklı yaklaşımların peşinde koşmayı seviyoruz. Düşünüyoruz ki 1400 yıldır falanca ayet anlaşılmamış, biz o ayeti en güzel şekilde anlamışız. İşte yanılgımız burada başlıyor. Biz o ayetleri Allah Rasulu ve Sahabe nasıl uyguladığı, nasıl pratize ettiği ile sağlam rivayetleri bir kenara atmaya çalışmamalıyız. Öncelikle anahtar kelime olan “leyse aleykum cunahun” ya da “ la cunahe aleykum” ifadelerinin geçtiği ayetlere inceleyelim ve bazıları hakkında kısa notlar aktarmaya çalışayım:
1-
“Şüphe yok ki, Safa ile Merve Allah'ın koyduğu nişanlardandır. Her kim Beytullah'ı ziyaret eder veya umre yaparsa onları tavaf etmesinde kendisine bir günah yoktur.(la cunaha aleyhi)” (2/Bakara-158)
Safa ve Merve arasında say yapmak, Haccın menasıklarındandır ve say yapıldıktan sonra kişi ihramdan çıkar. Hacc yapan kişi “Ben Safa ve Merve arasında say yapmayacağım “ diyebilir mi?. Diyemez. O halde Safa ve Merve arasında say yapmak ruhsat değil mecburiyettir.
2 .
Rabbinizin lütfunu (fazilet) istemenizde size bir günah yoktur (leyse aleyküm cunahun)”(2/Bakara-198)
Allah’tan insanın lütuf, fazilet istemesi bir ruhsat mıdır? Yoksa gereklilik midir? Tabii ki gerekliliktir.
3-
Boşamak (talak) iki defadır. Ondan sonrası ya iyilikle tutmak veya güzellikle salmaktır. Onlara verdiklerinizden bir şey almanız da size helâl olmaz. Ancak Allah'ın çizdiği hudutta duramayacaklarından korkmaları başka. Eğer siz de bunların, Allah'ın çizdiği hudutta duramayacaklarından korkarsanız, kadının, ayrılmak için hakkından vazgeçmesinde artık ikisine de günah yoktur.(la cunahe aleyhima).(2/Bakara-229)
Burada kadının boşanma hakkında bahsediliyor. Kadın erkekten boşanmak istiyorsa , önceden aldığı mehri vermesi gerekir. Bu ruhsat değil bir zorunluluktur. Ama erkek kadını boşarsa o zaman kadın mehiri geri vermez.
4-“
Eğer erkek kadını (üçüncü defa) boşarsa, ondan sonra kadın bir başka erkekle evlenmedikçe onu alması kendisine helâl olmaz. Eğer bu kişi de onu boşarsa, (her iki taraf da) Allah'ın sınırlarını muhafaza edeceklerine inandıkları takdirde, yeniden evlenmelerinde beis (günah ) yoktur( la cuna aleyhima). Bunlar Allah'ın sınırlarıdır. Allah bunları bilmek, öğrenmek isteyenler için açıklar.” (2/Bakara-230)
Bu ayette Allah boşanmanın kaç defa olduğunu belirtiyor. Ayetin başında 3 defa boşanmadan sonra tekrar evlenmesinin şartlarını ortaya koyuyor. Gerek erkek –gerek kadın ayrıldıktan sonra tekrar evlenmelerinin sınırlarını çiziyor ve bir mecburiyeti açıklıyor. Kadın başka bir erkek ile evlenmeden ve onunla boşanmadan eski kocasıyla evlenemiyor. Burada da bir ruhsat değil mecburiyet içeriyor.
5-
Anneler çocuklarını, emzirmeyi tamamlatmak isteyen baba için, tam iki sene emzirirler. Anaların yiyecek ve giyeceğini uygun bir şekilde sağlamak çocuk kendisinin olan babaya borçtur. Herkese ancak gücü nisbetinde teklifte bulunulur. Ana çocuğundan, çocuk kendisinin olan baba da çocuğundan dolayı zarara sokulmasın. Mirasçıya da aynı şeyi yapmak borçtur. Ana baba aralarında danışarak ve anlaşarak sütten kesmek isterlerse, ikisine de sorumluluk yoktur( la cunahe aleyhima). Çocuklarınızı sütanneye emzirtmek isterseniz, vereceğinizi örfe uygun bir şekilde öderseniz, size sorumluluk yoktur( la cunahe aleykum).Allah'tan sakının, yaptıklarınızı gördüğünü bilin. (2/Bakara-233)
Bu ayette anne ve baba anlaşarak sütten kesmeleri gerekir. Yani iki tarafın rızası olması lazımdır. Karı ile kocanın ortak karar alarak çocuğu sütten kesmeleri gerekir. Tek başına karar alınmaması gerekiyor. Yani burada da bir ruhsat değil, bir zorunluluk doğuyor.
------------devamı var-------------