[_bülbül_]

Râvi İbn Abbas der ki: Hz Ömer'i Ebu Lü'lü' yaraladığında tedavi eden doktor durumdan ümidsiz olunca Sahabeler ona
- Veliahd tâyin et, dediler Hz Ömer de 6 kişilik bir Şûra mecli*si kurdu ve,
- Eğer imamlık Ali (ra) ye verilecek olursa mukabilinde, denginde Zübeyr, Osman'a verilecek olursa, karşısında Abdurrah*man b Avf, Talha'ya verilecek olursa, denginde Sa'd b Ebi Vakkas (Radıyallahü anhüm) vardır, dedi

Hz Ömer'in vefatından sonra Danışma Meclisi (Şûra) toplan*dı Abdurrahman b Avf (ra),
- Başkanlık işinizi içinizden 3 kişiye verin, dedi Zübeyr,
- Ben hakkımı Ali'ye (ra) veriyorum Talha (ra),
- Ben Osman (ra) lehine feragat ediyorum Sa'd da (ra),
- Ben de Abdurrahman'a (ra) bırakıyorum, dedi
Böylece 6 kişilik şûra adı geçen 3 kişiye indi Diğer 3'ü aradan çıkmış oldu Bunun üzerine Abdurrahman (ra),
- Hanginiz imâm işine en münâsibse onu imâm yapalım? Top*luluğun işlerinin doğruluğuna, iyiliğine hizmette Allah şâhiddir, kefildir

Abdurrahman'ın sorusuna kimse cevap vermedi Abdurrahman (ra) tekrar,
- Şayet beni imâm yapacaksanız ben bu işten geri çekiliyorum Allah şâhiddir ki nasihat etmek suretiyle sizi küçük düşürmek is*temem, dedi

Böylece 6'dan üçe inen şûra, Abdurrahman'ın çekilmesiyle de 2 kişiye, Hz Osman ve Hz Ali'ye indi Abdurrahman müslümanlar arasındaki durumu öğrenmek üzere gitti Gecenin karanlığı çökünce Misver b Mahreme'yi çağırdı, beraberine aldı Hangisine biat edileceği konusunda müzâkereye başladılar Allah'ın kitabı ve Peygamberin (sav) sünneti ile amel ve hareket eden ikiden bi*rine bîat edilmesini, biri diğerine bîat edince halkın da dinleyip itaat etmesi hususlarını görüştüler Sonra Hz Osman'a bîat olun*du Böylece seçim heyeti tarafından seçilen birinin imamlığına bîat, imâmın veliahd suretiyle de olabileceğine icmâ vâki olmuş*tur

Adedleri belli olduktan sonra, seçim heyetinin 2 veya daha çok kimseden kurulmasında bir fark ve mahzur yoktur Bu takdirde kurulan seçim heyetinden birinin halifeliğe seçilmesi söz konusu olur ve seçilirse, diğer bütün müslümanlarm ona bîatı gerekir Bu yolla halîfe olan biri, başkasını veliahd tâyin edebilir Halîfe, se*çim için bir seçmenler heyeti mahiyetinde danışma kurulu kur-muşsa, henüz halife sağ iken bu kurul, içlerinden birini halîfe ola*rak seçemez Eğer halîfe henüz kendisi sağ iken, kurulun ileride halîfe olacak şahsı seçmesine müsâade etmişse, Önceden seçim ya*pılabilir Yoksa hayatta iken bir ortağı seçilemez Halîfenin ölü*münden sonra işlerin aksamasından korkuluyorsa, kurul, halîfeden izin ister, müteakip halîfeyi önceden seçerler

Halîfe tedavisi güç bir hastalığa yakalanmışsa durumuna ba*kılır Şayet emretme kudreti, düşünme kabiliyeti kalmamışsa, öl*müş kâbûl edilir ve bir halîfe seçilir Böyle hareket etmede her*hangi bir mahzur yoktur Düşünebilme, iyi ve kötüyü ayırt etme kudreti mevcutsa, seçmenler heyeti ancak halîfenin müsâadesiyle bir halîfe seçerler İbn İshak'dan nakledildiğine göre, Hz Ömer, yaralı olarak evine getirildiğinde dışarıdan yüksek bir ses işitti ve,
- Halka ne oluyor? dedi Etrafındakiler,
- Sizi ziyaret etmek istiyorlar Onlara müsâde edin, dediler Müsâade edilip halk içeri girince hep bir ağızdan,
- Ya Emire'l-Mü'minin, Veliahd tâyin et, Hz Osman'ı imâm yapınız, dediler
- Mal ve Cennet birlikte nasıl sevilebilir? dedi Halkı Hz Ömer'in yanından çıkardılar Hasta halîfe dışarıdan yüksek bir ses daha işitti ve,
- Halka ne oluyor? dedi Etrafındakiler,
- Sizi ziyaret etmek istiyorlar, izin verirseniz içeri girsinler, dediler Halk,
- Hz Ali'yi imâm yapınız, dediler Hz Ömer,
- Hak yolda size' yükler yüklemiş olur, dedi Bu konuşma üzeri*ne Abdullah b Ömer (ra),
- Halkı susturdum Ya Emire'l-Mü'minin sizi böyle bir tâyin işi yapmaktan men eden nedir? diye sordum Babam da,
- Hilâfeti bana hem diri ve hem de ölü iken mi yüklemek isti*yorsunuz, dedi

Bu olaylardan sonra varılan sonuç şudur ki, Halîfenin geçerli veliahd tâyin etmesi, bunun için bir heyet tesbiti hukuken geçerli olduğu gibi, yalnızca seçmenler heyetini tesbiti de geçerlidir Bu durumlarda halîfenin gösterdiği kimselerden birini seçmek gere*kir Aynen veliahd tâyin edilenin seçmenler heyetince kabul edili*şi gibi Çünkü veliahd tâyinini veya seçmenler heyetinden birinin tâyinini istemek, halîfenin hilâfet haklarındandır