 RE: Osmanli Mûsikîsi
43) Cemil'in aynı zamanda didaktik olan son derece akıcı dinamik ve çağdaş anlayıştaki müzik icrası ortada durup durduğu halde Türk mûsikîsinde yaklaşık 30 yıldan beri hüküm süren uyuşuk ve gitgide bayağılaşan "sesi mıymıy sazı tımtım" icranın sebebi eğitimsizliğin sonucu olan kültürsüzlük ve sevgisizliktir.
44) Farsça anlamdaşı saz dışında diğer bütün dillerde çalgı'nın karşılığı mûsikî aleti demek olan iki kelimeden meydana gelir (ing.. musical instrument Ar. el'alet el-musîqî vs. 'Çalgı aleti' demek bu yüzden yanlıştır; saz'ın ise Farsça'da çalgı dışında birçok değişik anlamı vardır.
45) Tanbûri İsak'ın öğrencisi Zeki Mehmed Ağa'nın hacca gitmeden önce vedalaşmak üzere gittiği İstanbul kadısı ve Anadolu kazaskeri müderris Arif Ef.'den. "Hacca gidiyorum orada saza tövbe edeceğim ve bir daha çalmayacağım" demesi üzerine "Çal evladım çal Arafat'ta bile çal." cevabını aldığı anekdotu ünlüdür.
46) Bkz. H.G.Farmer. Turkish Instruments of Music... (önsöz) Longwood Press Portland (ABD) 1976. 47 Müzisyenliğin ne eğitimi ne de çilesi île pek ilgileri olmadığı halde mûsikî üzerine sözlük metod veya birkaç yazı yazmış konferans vermiş tercüme yapmış kişilere —eğer dostumuz iseler— hemen müzikologluk (veya en büyük koro şefliği) payesini verme hevesinde oluşumuz (sazının tekniğini iyi-kötü yenmiş biraz da akrobasiye merak edenleri hemen virtüöz yapıvermemiz gibi) kendi aletlerinde anlam ve disiplinleri belli olan bazı terimlerin başka dillere geçerken sadece uyruklarım değil kan grubundan göz rengine kadar şahsiyetlerini de tamamen değiştirebildiklerinin kanıtıdır.
48) Yani Türk mûsikîsi ses sisteminin bir oktavda kaç perdeye dayandığını araştırmak değil "kazıyye-i muhkeme" olarak kabul ettikleri 24 aralığı bulmak için.
49) Bkz. Y. Tura. Türk Mûsikîsinin Mes'eleleri. Pan Yayıncılık. İstanbul 1988. ss. 174- 204.
50) Bu makâlenin yazılma amacı Osmanlı mûsikîsinin dayandığı nazarî sistemin tartışması olmadığı için sözü edilen yeni sistem tekliflerindeki boşlukların açıklamasına burada girilmeyecektir. Bir önceki dipnotunda verilen eserin ilgili bölümlerinin incelenmesinden ortaya çıkacak gerçeklere ilave olarak şu kadarını belirtmekle yetindim ki Türk mûsikîsinde bugün kullanılan Arel-Ezgi sisteminde arıza işaretlerinden makam tarif ve tasnifine usullerden donanımlara kadar pek çok konuda cevapsız bırakılmak zorunda kalınan noktalar vardır.
(51) Atomaltı parçacıklarını incelerken nasıl incelenenle inceleyenin özdeşleşmesi gerekiyorsa bir tür elektronlar savaşı olan Türk mûsikîsinin mikro entervallerini inceleyebilmek için de bu minik aralıklarla adeta özdeşleşmek gerekir.
52) Arel-Ezgi sistemi paletinde siyah ve beyaz gibi sadece iki ana renk bulunan Batı dizisini Türk mûsikîsine uygulamak isteyen bir üniformalaştırma (temperament) teklifi olduğu için gerçek dışıdır.
cinuçen Tanrıkorur
|