[ABDULLAH ALMAZ]

Kur’an-i kavramları nasıl anlamalıyız?

KUR’AN-İ KAVRAMLARI NASIL ANLAMALIYIZ?

Kur’an-ı Kerimde geçen kavramları doğru anlamak ve anlamlandırmak, bizlerin Yaratıcı ile daha sağlıklı ve sahih bir ilişki kurmamızı sağlayacaktır. Elbette bunun için kavramların tarihsel Çünkü yaşadığımız çağda kavramları anlamlandırırken, sahip olduğumuz ön bilgiler ve kavramların günlük hayatımızdaki karşılıkları bizlerin kavramın geçmişini değerlendirmemizi adeta engelliyor. Sahip olduğumuz bilgiler, bu kavramların geçmişte ne anlama geldiğini, kavramların günümüzde sahip oldukları anlamların dışında geçmişte nasıl anlamlar taşıdığını görmemizi engelliyor. Nasıl ki insanın bu gün için eriştiği tekamül aşamasını, geçmişini göz önünde bulundurmadan değerlendiremiyorsak aynı şekilde kavramların da geçmişini göz önünde bulundurmadan salt bu günkü anlamlarıyla değerlendiremeyizBu anlamda özellikle Kur’an-ı Kerimde geçen kavramlarında, hem bisset dönemindeki anlamıyla hem de bissetten önceki dönemlerdeki anlamlarıyla çok iyi değerlendirilmesi gerektiği bir vakıadırElbette bu anlamda yaşadığımız çağda kavramlarla ilgili çok ciddi çalışmalar yapanlar vardır. Bununla birlikte bizlerin de kavramlar üzerinde daha derin tefekkür ile düşünmemiz, kavramları sadece günümüz anlamıyla ya da klasik anlamlarıyla değerlendirmeyip geniş bir perspektif ile bakmamız gerekmektedir.Kur’an’daki kavramları değerlendirirken; Kavramların tarihi arka planlarının değerlendirmesinin yanında, göz önünde bulundurmamız gereken bir diğer husus ise şudur: Allah’ın, vahyi anlaşılabilir bir hale getirmek (somutlaştırmak) amacıyla kullandığı kavramların ne ifade edebileceğini iyi düşünmemizdir. Eğer bizler Kur’an’daki bu amaçla kullanılmış kavramları gerçek anlamlarıyla (mecazi bir anlamının veya tarihi arka planda daha farklı anlamlarının da olabileceğini düşünmeden) algılarsak o zaman vahy için içerisinden çıkılamayacak problemlerle karşı karşıya kalırız.Burada konuyu biraz daha anlaşılır kılması amacıyla ‘’kitab’’ kavramını ele alalım. Günümüzde kitap denildiğinde hepimizin algısal olarak sahip olduğumuz bir nesne söz konusudur. Yani iki kapak içinde, yazılı sayfaları olan bir nesne. Çoğunlukla da kitab denildiğinde gözümüzde ansiklopedik ciltler canlanır. Oysa kitab kavramı yazılı sayfa, yazılı cümle anlamına da gelir. Örneğin kur’anı kerimde Musa’ya ‘’ Andolsun, Mûsâ’ya Kitabı (Tevrat’ı) verdik. Ondan sonra art arda peygamberler gönderdik…’’ (2/87) buyurulmaktadır. Oysa çok iyi biliyoruz ki Musa peygambere inen sadece ‘’on emir’’dir. Burada söz konusu olan anladığımız şekliyle bir kitap değil birkaç cümleden oluşan emirlerdir
Bununla birlikte kitabın yazılı olmasa da söz anlamına geldiğini yine kur’an-ı kerimden öğreniyoruz: ‘’Andolsun, Allah, mü’minlere kendi içlerinden; onlara âyetlerini okuyan, onları arıtıp tertemiz yapan, onlara kitab ve hikmeti öğreten bir peygamber göndermekle büyük bir lütufta bulunmuştur. Oysa onlar, daha önce apaçık bir sapıklık içinde idiler.’’ (3/164)
Bu ayete dikkat ettiğimizde içinde hem Allah’ın ayetlerini okuyan hem de kitabı öğreten bir peygamberden söz edilmektedir. Buradan kitabın aynı zamanda söz anlamına da geldiğini öğrenebiliyoruz.
Bu anlamda üzerinde düşünülmesi gereken oldukça çok kavramımız mevcuttur. Ancak değerlendirme babından ‘’sunnetullah’’, ‘’ruh’’, ‘’ruhun üflenmesi’’ kavramlarını tartışmaya açmamız gerektiğini düşünüyorum…