Çivisiz tarih!

[KardelenGül]

Çivisiz tarih!

Çivisiz tarih!


Ülkemizin dört bir tarafı tarih kokuyor. Mimari eserlerin ilkleri ve görsel harikaları her zaman aklımıza gelmese de varlıklarını sürdürmeye devam ediyor. Bu mirasın en özellerinden biri de çivisiz yapılan ahşap camiler.

● Ordu / Laleli Camii

Hangi tarihte kim tarafından yapıldığı kesin olarak bilinmemekle beraber bu caminin yapımı ile ilgili pek çok rivayet var. 1994 yılında Profesör Peter Ian KUNIHOLM Başkanlığındaki heyetin yaptığı incelemeler neticesinde Caminin 400-500 yıl önce yapıldığı kullanılan Ağaçlar üzerindeki incelemelerden anlaşılmış. Caminin çift kanatlı kapısı sanat tarihçilerini yakından ilgilendiren bir özelliğe sahip. Kapı çevresi kabartmaları ve kapı göbeği olarak yapılmış Lale kabartması ile oldukça dikkat çekicidir. Cami duvarına kazınmış yelkenli resimleri ve bazı tarihler sonradan yapılmış olma ihtimaliyle caminin yapılış tarihine ışık tutabilecek bir özelliğe sahip değildir. Caminin iç dekorasyonunda ise sadelik göze çarpar.

● Eskişehir / Sivrihisar Ulu Camii

Anadolu’nun En Büyük Ahşap Direkli Camilerinden Ulu Cami, 1274 yılında Mevlana Celaleddin Rumi’nin müritlerinden ve II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in naiplerinden Emineddin Mikail tarafından yaptırılmıştır. Fatih Sultan Mehmet dönemi kadılarından, İstanbul’un ilk Kadısı Hızır Bey bu camiyi 1440 yılında onarmıştır. 1485 m2 ’lik bir alana kuruludur. Çatısını 67 adet ahşap direk taşımaktadır. Bu direklerden altısı motiflerle bezenmiştir. Direklerin üst bölümleri rozet, palmet, geometrik ve bitkisel motiflerle bezenmiştir. Direkler üzerinde Bizans dönemine ait başlıklar da kullanılmıştır. Minberi bir sanat şaheseridir. El işçiliği Horasanlı İbn-i Mehmet tarafından, geçme yöntemiyle yapılmıştır.

Cami içerisinde ceviz ağacından oyma tekniği ile yapılmış dolap kapakları da bulunmaktadır. Duvarlar kesme ve moloz taşla örülmüştür. Caminin sağ ve sol kanadı üzerinde kitabeler bulunmaktadır. Dört giriş kapısı bulunan caminin minaresinin 1409 yılında Osman oğlu Hacı Habib tarafından yaptırıldığı, kitabesinde yazılıdır.

● Kastamonu / Mahmutbey Camii

Kastamonu’nun 20 km. kuzeybatısında Kasaba Köyü’ndeki MahmutBey Camisi, giriş kapısı üzerindeki kitabesinde yazdığına göre 1366 yılında Candaroğlu Adil Bey’in oğlu Mahmut Bey tarafından yaptırılmıştır.

Cami plan ve kütlesel yapı olarak küçük, sade ancak, süsleme sanatı yönünden son derece zengin bir mimariye sahiptir. Beylikler döneminin ahşap direkli camileri arasında en ilgi çekici örneklerinden birisidir.

Selçuklu ve Beylikler dönemi mimarisinin ahşap camiler grubundan bir örnek olup, günümüze iyi bir durumda gelebilmiştir. Cami dışa açık bir son cemaat yeri ile dikdörtgen ibadet mekânından meydana gelmiştir. Duvarları harç ve taşla örülmüştür. İbadet mekânı altta beş, üstte de yedi olmak üzere toplam on yedi pencere ile aydınlatılmıştır.

Caminin en ilginç tarafı giriş kapısı, mihrabı, minberi ve tavanıdır. Bunlar ahşap sanatının son derece değerli örneklerindendir. Mermer söveli giriş kapısının içerisindeki ahşap kapı kanatları üzerinde kûfi yazılı motifler ve bitkisel bezemeler dikkati çekmektedir. Bu kapının İbn-i Neccar Camisi kapısı ile benzerliği dikkate alınacak olursa her ikisinin de aynı sanatçı tarafından yapıldığı sanılmaktadır. Bu caminin yapımında üç nakkaşın ayrı ayrı çalıştığı düşünülmektedir. Değişik bezeme örnekleri de bunu açıkça göstermektedir. Bezemelerde çivit mavisi, gök mavisi ve sarının tonları ile siyah, beyaz ve kırmızı renkler kullanılmıştır. Bunların arasında da rûmi ve geometrik motifler başta olmak üzere bitkisel motiflere geniş yer verilmiştir. Mihrap sekizgen niş şeklinde olup, üzeri mukarnas bir süsleme ile sonuçlanmaktadır. Aynı zamanda mihrabın üzeri yarım bir kubbe ile örtülüdür. Caminin ilk yapımında ahşap olan minaresi sonraki dönemde yıkılmış ve yerine yontma taştan tek şerefeli bir minare yapılmıştır. Caminin son cemaat yeri ve yanındaki mezarlık günümüze gelememiştir.

● Bayburt / Konursu Ulu Camii

Bayburt’un Konursu beldesinde 1812 yılında çivi kullanılmadan inşa edilen, ahşap işçiliğinin en güzel örneklerinden Konursu Ulu Camii asırlardır hizmet veriyor. Kent merkezine 15 kilometre mesafedeki Konursu beldesinde, eğimli arazi üzerine kare biçimli inşa edilen dört ahşap destekli, ahşap tavanlı ve bölgesel özellikleri de taşıyan Konursu Ulu Camii’ndeki ahşap malzeme, çivi ve tutkal kullanılmaksızın birbirine geçmeli biçiminde büyük ustalık gerektiren bir mimariyle yapılmış. İki asırdır Müslümanların ibadethanesi olan Konursu Ulu Camii, Türklerin Orta Asya’dan Anadolu’ya taşıdıkları binlerce yıllık geleneğin ürünü kırlangıç tavanı, ceviz ağacından yapılan mahfili, minber ve vaaz kürsüsüyle ahşap işçiliğinin en güzel örneklerini günümüze ulaştırıyor.
alıntı

[Mihrinaz]

Samsun'da bulunan ve tek bir çivi bile çakılmadan 'Kurt Boğazı' adı verilen yığma tekniği ile yapıldığı için halk arasında 'Çivisiz Cami' olarak bilinen Göğceli Cami 8 asırdır ayakta duruyor. İbadete açık olan caminin çivisiz olarak yapılması ve zemininde deprem takozunun kullanılmış olması nedeniyle deprem sırasında beşik gibi sallandığı ancak yıkılmadığı belirtildi.







Samsun'un Çarşamba İlçesi'nde bulunan halk arasında Çivisiz Cami olarak bilinen Göğceli Cami, yapımında kullanılan mimari teknik nedeniyle yerli ve yabancı turistler ile bilim insanlarının dikkatini çekiyor.


Tek bir çivi bile kullanılmadan 'Kurt Boğazı' adı verilen yığma tekniği ile yapılan cami, bölgede yüzyıllardır meydana gelen depremleri hasar almadan atlatarak günümüze ulaştı.

300 kişilik cemaat kapasitesine sahip caminin, zemininde deprem takozunun kullanılmış olması nedeniyle deprem sırasında beşik gibi sallandığı ancak yıkılmadığı belirtildi.


Caminin içinde bulunan ahşap kolonların ise belli bir meyilde kıble yönüne eğimli olarak yapıldığı bu özelliği sayesinde caminin yıkılması halinde ise secde eder gibi kıble yönüne yıkılacağı belirtildi.



"8 ASIRLIK OLDUĞUNA ŞÜPHE YOK"

Göğceli Cami imamı Ahmet Özköse, 800 yıllık caminin yapılışı ile ilgili olarak iki rivayet bulunduğunu belirterek şunları anlattı:

"Selçuklu Sultanı Birinci Gıyaseddin Keyhüsrev döneminde yapılmış. Yapılışı 1205'li yıllara tekabül ediyor. İlk rivayet Malazgirt Meydan Muharebesi'nden sonra Anadolu'nun kapıları İslam'a açıldı.


İslam'ı anlatmak için Anadolu'nun her yerine olduğu gibi buraya gelen İrşat ekipleri tarafından bu caminin yaptırıldığı belirtiliyor. Bir başka rivayet ise İslamlaşma sürecine bu bölgede direnen irili ufaklı beylikler vardı.

Beyliklerin bu direnişini kırmak için donanmasıyla Karadeniz'e gelen bir Müslüman komutan tarafından caminin yaptırıldığı ifade ediliyor. Ancak şunu söylemek gerekirse camimizin 800 küsür yıllık bir eser olduğu konusunda herhangi bir şüphe söz konusu değil.

1990 yılında bilim adamları camiden aldıkları ahşap örnekleri üzerinden yaptıkları incelemede, caminin 8 asırlık bir eser olduğunu ilmen ortaya koymuş oldular. Bu cami 8 asırdır ayakta, inşallah bundan sonra da ayakta kalacak Allah'ın izniyle."
[/COLOR]








Camiler haftasındayken bu vesileyle bizlerde camilerimizi gezelim forum sakinleri