İlahiyat Önlisans 2.sınıf Din Sosyolojisi ozetleri 1-2

[MERVE DEMİR]

İlahiyat Önlisans 2.sınıf Din Sosyolojisi ozetleri 1-2

Din Sosyolojisi 1.Ünite

İlk defa Aguste Comte tarafından kullanılan sosyoloji kelimesi toplum ve bilim kelimelerinin birleşmesinden meydana gelmiştir.sosyolojinin konusu insan toplumlarıdır toplumu ve orada meydana gelen sosyal olayları inceler. toplum içinde ortaya çıkan sosyal ilişkileri sosyal olayları sosyal yapıları ve bu yapıdaki degişmeleri kendine konu edinir.

Genel sosyoloji:Genel sosyoloji sosyoloji biliminin tanımı konusu alanı yöntemi diger bilim dalları ile ilişkileri sosyoloji ekolleri gibi teorik temellerini araştırma konusu yaparken özel sosyoloji dallarıda toplumun ve toplumsal hayatın belirli bir yönünün sosyolojik araştırılmasıdır.

Genel din sosyolojileri konu yöntem teori temellerin araştırılmasının bütün dinlerin din ve toplum ilişkileri ve etkileşimi bağlamında inançları pratikleri grupları ve örgütlenmelerinin genel ve karşılaştırılmalı incelemesini yaparken özel din sosyolojileri belli bir dinin dini grubun doğuş gelişim ve örgütlenmeleri ile oradaki dini sosyal olayları araştırma ve açıklamayı kendine konu edinmiştir.

Yöntem ve teknikler:yöntem belli bir amaca hedefe ulaşabilmek için izlenilmesi gereken yol süreç sistem anlamına gelir.teknikler ise seçilen yönteme bağlı olarak belirlenen ve kullanılan bilgi edinme araçlarıdır.

Din sosyolojisi incelemelerinde 3 aşamalı uygulama 1 gözlemleme 2 karşılaştırma 3 açıklama gözlemleme:sosyal olayların bir obje olarak dışımızdaki bir eşya gibi incelenerek ön yargılardan sıyrılmak sosyal olayların tanımlanması ve sınıflandırılmasıdır.sosyal gözlem1 dolaylı vasıtalı gözlem 2 dolaysız vasıtasız gözlem diye ikiye ayrılır.

Dolaylı gözlem:tarihin verileriyle yani belgelerle yapılan geçmişle ilgili bir gözlemdir.bu gözlemi yapacak araştırmacı 1 sözlü gelenekler 2 yazılı belgeler 3 şekillenmiş anıtlardan yararlanır.

Dolaysız gözlem:geniş toplulukların yaygın gözlem dar toplulukların dini sosyal hayatlarını daha yakından incelenmesi için yoğun gözlem teknikleri1 öğrenme hazırlanma Başlıca araştırma teknikleri:1 monografi 2 anket 3 anket soru kağıdı 4 mülakat Karşılaştrma:gözlemini yani vasıflanmasını yaptığı olguları karşılaştırmak ve açıklamak zorundadır.Açıklama:incelenen olayın gözlemlenmesi ve karşılaştırılmasından sonra açıklama ile sonuçlanması gerekir.

Aguste comte:pozitivist felsefesinin en önde gelen temsilcilerindendir.o pozitif yöntemin bilimler için zorunlu olduğunu gözleme deneye ve yasaların tespitine dayanan bu yöntemin teolojik ve ****fizik alanlara da yayılması gerektiğini söyler.genel sosyoloji gibi din sosyolojisinin de kurucusu kabul edilir. comte nin sosyolojisi sosyal statik ve sosyal dinamik olmak üzere 2 bölümden oluşur.

Sosyal statik:bir toplumu kuran ve yaşatan temel ögelerin ve bunların birbirleriyle olan ilişkilerini düzen halindeki durgunluk içindeki yasalarını tespit eder.

Sosyal dinamik:bu temel ögelerin tarih boyunca gelişmesini dinamiğini ilerlemesini inceler.ona göre sosyal statik toplumsal düzenin sosyal dinamik ise ilerlemenin bilimi idi.Emile durkheim:din sosyolojisi terimini ilk defa o kullanmıştır.dini hayatın başlangıç şekilleri din sosyolojisinin ilk klasiklerindendir.ona göre insanın kendisiyle dünya hakkında edindiği ilk düşüncelerinin kaynağı dindir.felsefe de bilim de dinden doğmuştur.dinlerin evriminden çok dinin kökeni sorununu araştırır.

Max weber:weber toplum ve ekonomi özel olrakta din ve ekonomi üzerindeki incelemeleriyle tanınmıştır.din sosyolojisinin kurucusu sayılır çünkü o din sosyolojisinin felsefeden sıyrılarak objektif ve deneysel bir dini sosyal olaylar bilimi olarak bağımsız ve sistematik bir disiplin haline gelmesinde cok büyük pay sahibidir.asıl sistematik din sosyolojisi max ın öğrencisi joachim wach tarafından kurulmuştur.

Max Ricker ve Dilthey den yararlanarak anlayıcı sosyoloji geleneğini olgunlaştırmış.din sosyolojisine giriş ilk defa bu alana ayrılmış sistematik bir çalışmadır.Dini deneyimin 3 anlatım biçimi:1 teorik inançlar2 pratik(ibadetler3 sosyolojik en önemli görevi (inananlar topluluğuÇağdaş bazı yönelimler:Thomas luckmann:görünmeyen din eseri modern toplumda dinin değişen yapısını tahlil etme konusunda sorunlar yaşandığını belirtmekte.

Peter berger:sekülerleşme sürecinin dini tekelciliği bırakmaya zorlamak suretiyle çoğulcu bir yapının önünü açtığını belirten berger bu çoğulcu ortamda dinin artık yukarıdan dayatılan bir gerçeklik olmaktan çok bir gönül işi haline geldiğini ve psilolojik bir mekanizma olarak ahlaki ve tedavi edici işlevlerinin öne çıktığını ifade eder.

Robert n bellah:sivil din teorisi modern ve laik toplumda dine bir yer bulma çabasını yansıttığı söylenebilir.

HAZIRLAYAN:MERYEM IŞIK

[MERVE DEMİR]

Din sosyolojisi 2. ÜNİTE

FARABİ:din sosyolojisinin öncüsü ve hazırlayıcısıdır.toplum anlayışı ile ilgili görüşleri es siyasetül medeniyye (site yönetimi) arau ehlil medinetil fadıla (erdemli şehir halkının görüşleri) isimli eserlerinde toplanmıştır.Eflatun dan etkilenen farabi toplumsal yaşamın bir ihtiyaç olduğunu belirtmektedir.farabi ye göre toplumlar 2 ye ayrılır:

Eksik toplumlar tam toplumlar 1) eksik toplumlar (el ictimaatü gayrül kamile)a)köy(karye)b)mahallec)sokak(sikke)d)hane(m enzil)

2)tam toplumlar(el ictimaatül kamilea)büyük(uzma)b)orta(vusta)c)küçük(sugra)büyü k toplum dünya,orta toplumlar milletler ve küçük toplumlar,şehirlerdir.şehirler erdemli ve erdemsiz olarak 2ye ayrılırlar.

Erdemsiz toplumun 4 şekli:1)cahil toplum(el medinetül cahiliyye):şehvet itibar gibi değerlere ulaşmayı hayatın gayesi ve gerçek mutluluk zanneder.

2)günahkar toplum(el medinetül fasıka):günahkar toplum erdemli toplum gibi görünsede aslında bir tür cahil toplumdur.

3)değişmiş toplum(el medinetül mütebeddile):değişmiş toplum.önceden erdemli bir toplum iken sonradan değişip erdemsizleşen.

4)şaşkın toplum(el medinetül dalle):hiçbir hedefi olmayan bozulmuş toplum.erdemli bir devlet başkanında olması gereken 12 özellik:özürsüz bir beden,anlayış ve kavrayış,kuvvetli bir hafıza,zekilik,güzel hitabet,bilim sevgisi,yeme içme kadınlara düşkün olmama,doğruluk,yücelik,adalet,ılımlılık,azim ve irade.

GAZALİ:gazali nin temel hedefi tevhit inancı ve islam peygamberinin risaleti etrafında bütün müminleri birleştirmek ve islam toplumun sosyal bütünleşmesini sağlamak olmuştur.el munkız mined dalal(dalaletten kurtuluş)tehafütül felasife(filozofların tutarsızlığı)ihyau ulumid din(din ilimlerinin diriltilmesi)faysalut tefrika beynel islamvez zenadika(islami ve gayriislami gruplar arasındaki ayrım ve farklar)kimyaüs saade(mutluluk iksiri)el iktisat fil itikat(inançta orta yol)en önemli eserleridir.

İBNİ HALDUN:modern ve deneysel din sosyolojisinin öncüsü ve hatta kurucusu sayılmalıdır.en önemli eseri mukaddime dir.6bölümden oluşur.1.bölüm:coğrafi şartlarla sosyal hayat2.bölüm:toplum türleri ile asabiyet ve devlet teorileri3.bölüm:din ve devlet ilişkileri ile tavırlar teorisi hilafet kurumu ve organizmacı toplum teorisi4.bölüm:yerleşik hayat ile köy kent ilişkileri5.bölüm.ekonomi ve6.bölüm:bilgi teorisi ilimler sınıflaması şiir ve edebiyatbulduğu yeni ilim dalını insan toplumunun incelenmesi olarak açıklayan haldun a.comte den yaklaşık 5 asır önce sosyolojinin kurucusu olmaya hak kazanmıştır.toplumu organizmaya benzetmekte toplumunda insanlar gibi doğma büyüme gelişme çökme aşamalarından geçtiğini söyler.tavırlar nazariyesi adı verilen bu teoriye göre beş tavır(dönem)vardır.1.zafer2.mutlakıyet3.refah4.bar ış ve israftanzimat dönemi

AHMET CEVDET PAŞA:mukaddime yi türkçeye kazandıran kişidir.haldun un asabiyet teorisini osmanlı devletine uygulamıştır.tezakir adlı eserinde ekonomik buhranla ahlaki çöküşü arasında paralellik kurmaktadır.Meşrutiyet dönemi.islam mecmuası sebilürreşad din ve toplum tartışmaları açısından öne çıkmaktadır.bunlar bu dönemde yayınlanan süreli ve tartışmalarla gündemi belirleyen yayınlardır.

ZİYA GÖKALP:e.durkheim in türkiyedeki temsilcisidir.dine önem vermiştir.ilmi ictimai dini ilk din sosyolojisi kitabı ve telif eserdir.türk din dodyolojisi biliminin öncüsü ve kurucusudur.

PRENS SABAHATTİN:eseri türkiye nasıl kurtulabilir.türkiye bir yönetim sorunuyla değil yapı sorunuyla karşı karşıyadır der.cumhuriyet öncesi ve sonrası siyaset ve ekonomi alanında fikirleri ile tartışma konusu olmuştur.bu çerçevede onun ademi merkeziyet ve teşebbüsi şahsi düşüncesi öne çıkmaktadır.

Cumhuriyet dönemi:Ziya Gökalpden sonra uzun yıllar sosyoloji çalışmaları yapılmamıştır.Hilmi Ziya Ülken eseri:Dini Sosyolojisi Cumhuriyet dönemi din sosyolojisi öğretimi kurumsal olarak 1949 da a.ü.i.f.açılmasıyla yeniden programa alınır.böylece öğretim Mehmet Karasan tarafından başlatılır.eserleri.din sosyolojisine giriş ve a.ü.i.f.dergisinde yayınlanan din sosyolojisinin öncüleri ve kurucuları adlı makalesidir.diğer önemli bir isim Mehmet Taplamacıoğlu'dur laiklik ilkesi türkiyedeki durum eserlerindendir.

Din sosyolojisinin kökleşmesi ve gelişmesinde önemli bir isim olan ünver günaydır.Erzurum ve çevre köylerinde dini hayat adlı eseri dini yaşayışı sosyolojik incelemenin ilk bilimsel örneklerindendir.Bir dönem Amerikan Üni. İslami Araştırmalar merkezinin başkanlığını yapmış olan Şerif Mardin'in eserleri din ve ideoloji modern türkiyede din ve siyaset Bediüzzaman Said Nursi olayı:modern türkiyede din ve toplumsal değişim .

HAZIRLAYAN :MERYEM IŞIK