Hac terimleri

[Medineweb]

Hac terimleri

HAC TERİMLERİ

HAC, kasdetmek ,yönelmek manasına gelir. Kabe ve civarında bulunan kutsal yerleri, özel vakitler içerisinde usulüne uygun olarak ziyaret etmek ve yapılması gereken görevleri yerine getirmeye denir. Hicretin 9. Yılı Medine’ de farz kılınan Hac,Farziyyeti;Kitap,Sünnet ve icma ile sabittir. Ali İmran Suresi’nin 97.Ayetinde:Yoluna gücü yetenlerin evi(Kabe) Hac ve ziyaret etmeleri insanlar üzerinde Allah’ın bir hakkıdır.
MEŞAİR:Hac menasikinin diğer bir adıdır meşair.
NÜSÜK:Tavaf,Say,Vakfe,Şeytan taşlama,Kurbam kesme,İhram gibi olan Hac fiillerine denir.
KABE: Mescidi Haram denilen Camii Şerif’in ortasında,yaklaşık 13m. yüksekliğinde 12m. boyunda ve 11m genişliğinde taştan yapılmış dört köşe bir binadır.
HATİM:Kabe’nin Kuzeybatı duvarının (Rükn-i Iraki ile Rükn-i Şami arası) karşısında,zeminden 1m. Kadar yüksek 1,5m. Kalınlığında yarım daire şeklinde duvardır.
HİCRİ İSMAİL:Hatim duvarı ile Beytullah arasındaki boşluğa denir.(Hicri Kabe veya Hatıra da denir).
KABE KAPISI:Kabe’nin Kuzeydoğu duvarında (Rükn-i Haceri Esved ile Rükn-i Iraki arasında) zeminden 2m. Kadar yükseklikte Kabe kapısı vardır.
MÜLTEZEM:Haceri Esved ile Kabe kapısı arasında ki bölüme denir.
HACERİ ESVED:18-19cm kutrunda,kırmızımsı esmer,parlak bir taştır.Hz.İsmail(a.s) tarafından Ebu Kubeys dağından getirilen bu taş,tavafa başlama noktasıdır.Bu taşı istilam ederek Hacca başlamak sünnettir.
MAKAMI İBRAHİM:Hz.İbrahim(a.s) Kabe’yi inşa ederken iskele olarak kullandığı veya halkı Hacca davet ederken üzerine çıktığı taşın bulunduğu yere denir.
KABE’NİN KÖŞELERİ; 1).Rükni Haceri Esved(Doğu köşesinde) 2).Rükni Yemani(Güney köşesinde)3).Rükni Şami(Batı köşesinde) 4).Rükni Irak(Kuzey köşesinde)
NOT: Harem bölgesinin sınırlarını Cebralin rehberliğiyle Hz.İbrahim belirlemiş,sınırları daha sonra Hz peygamber tarafından belirlenmiştir. Belirlenen yerler ise kabeye en yakın olan Tenim ve Ci’rane dir.
HACCIN KISIMLARI;
1).Farz Hac 2).Vacip H ac 3).Nafile Hac
HACCIN EDA ŞEKİLLERİ;
1).İfrad 2)Temettü 3)Kıran
HAC AYLARI;
1)Şevval Ayı 2)Zilkade 3) Zilhicenin ilk 10 günü
EYYAMI MALUMAT:Zilhiccenin ilk 10 günüdür.Terviye,Arefe ve Kurban günleri bunlardandır.
EYYAMU MADUDAT:Sayılı günler demektir.Arefe günü sabah namazından başlayıp Bayramın 4.gününü ikindi namazına kadardır.
TERVİYE GÜNÜ:Zilhicenin 8.günüdür.Arefe gününün bir önce ki günüdür.
AREFE GÜNÜ:Zilhiccenin 9.günüdür..
EYYAMI MİNA:Mina’da şeytan taşlama günüdür.
AFAKİ:Mekke’nin etrafında ki Mikat denilen noktaların sınırladığı bölgenin dışında ikamet eden kimselerdir.
MEKKİ:Mekke ve Mikat sınırları içerisinde ikamet eden kişilere denir.
MİKAT:Mekkeye gelenlerin ihramsız geçemeyecrkleri bölgeye denir.
HAREM BÖLGESİ: Mekke etrafında,bitkileri koparılmamak ve hayvanları avlanmamak üzere sınırları belirlenmiş bölgeye denir.
HARAMEYN:İki harem anlamına gelen kelime Mekke ve Medine anlamına gelir.
HİLL BÖLGESİ:Harem bölgesi ile mikat sınırları arasında kalan yerdir.” İHRAM:Hac veya Umre niyetiyle,diğer zamanlarda helal olan bir kısım fiil ve davranışları,kişinin kendisine belirli bir süre için kendisine haram kılmasıdır.Bu esnada erkekleri büründükleri Rida ve İzar denilen iki parça örtüye de halk arasında ihram denilmektedir.İhram Niyet ve Telbiye ile olur.
MUHRİM: İhrama giren kimseye ihramlı olduğu sürece muhrim denir.
TEHALLÜL:Belirli görevleri yaptıktan sonra ihramdan çıkmaya denir.
MÜZDELİFE:Arafat ile mina arasında kalan bölgedir.
Hükmü VACİPTİR.
MEŞAR-İ HARAM:Müzdelifede kuzeh dağı üzerinde olan bir tepedir.
MİNA:Müzdelife ile Mekke arasında harem sınırları içinde bir bölgedir.
CEMRELER:Minada şeytan taşlama yerleridir. Buna Remy-i cimar da denir.
BÜYÜK CEMRE:Cemre-i akabe
ORTA CEMRE:Cemre-i vusta
KÜÇÜK CEMRE:Cemre-i ula
MESCİDİ HARAM:Mekke’de ortasında kabe bulunan camidir.
MESCİDİ AKSA(Beyti Maktis):Kudüs’te bulunan camidir.
Mescidi Aksay’ı Davut oğlu Sülayman inşa etmiştir.Diğer adı bet hamük taştır.
MESCİDİ NEBEVİ:Medine’de bulunan içinde Efendimiz( S.A.V) bulunduğu camidir.
RAVZA-İ MUTAHHARA:Mescidi Nebevi’nin içinde peygamberimizin mübarek kabri ile mimberi arasında ki yerdir.
MESCİDİ KUBA:Medine’de kuba’da bulunan camidir.
İHSAR:Hac ve Umre için ihrama girmiş kimsenin,Hac ve Umreyi tamamlamadan ihramdan çıkmasıdır.
FEVAT:Arafat vakvesine belirli zamanda yetişememek,vakfenin vaktini kaçırmak demektir.
HACCI MEBRUR:Makbul olan Hac demektir.
İHCAC:Hac için bedel tutmaya denir.
KUBBE-İ HADRA:Mescidi Nebevi’deki Efendimiz (s.a.v)’in üzerindeki yeşil kübbedir.
İSTİTAAT:Hac ibadetini yapabilmek için beden ve mali imkanın yeterli düzeyde bulunmasına literatürde,yapabilme,güç yetirebilme anlamına gelir.
MES’A:Safa ile Merve arasında say yapılan yere denir.
TAVAF:Kabenin etrafında yedi defa dönmektir.
TAVAF NAMAZINI TERKETMENİN CEZASI; Tavaf namazını terk eden kişi , her rekat için ayrı ayrı sadaka-i fıtır verir.L
TAVAFIN ÇEŞİTLERİ:1).Nezir Tavafı 2).Tahiyatü’l-ül Mescid Tavafı 3)Tatavvu
ŞAVT:Kabe tavaf edilirken her bir dönmeye denir.
Yedi şavt bir tavaftır.
SA’Y:Safa ile Merve arasında yedi defa gidip gelmektir.
VAKFE:Arafat ve Müzdelifede durmaktır. Hükmü vaciptir.
IZDIBA:İhramın örtünülen parçasının bir ucunu sağ koltuk altına alıp,sol omuz üzerine atmaktır.
REMEL:Tavafın ilk üç dönüşünde süratli ve dik yürümektir.
TEYAMÜN:Tavafı Kabe’nin sağından yapmak demektir.
EBTAH:Hacıların, veda tavafından önceki gün,Mekke ile mina(muhassab)arasında konaklayarak burada ,ögle,ikindi,akşam ve yatsı namazlarını kıldıkları biraz istirahat edip, sabaha karşı veda tavafı için Mekke’ye hareket ettikleri düzlüktür.Buraya bahta veya hasba denir.
HERVELE:Sa’y’da iki yeşil direk arasını süratle yürümektir.
EYYAMI MİNA:Mina günleri demektir. Mina günleri zilhicce ayının 10,11,12. günlerdir.
CİNAYETÜL HAC:Hac yasakları demektir.
CİDAL:Başkalarıyla tartışmak ,hakaret ve kavga etmek anlamına gelir.İhram yasaklarından biridir.
YEVMİ NAHR:Kurban kesme günüdür.
HEDY:Allah’u Teala’nın rahmetine yaklaşmak veya işlenen bir yasağa kefaret olmak için Harem Bölgesinde kesilmek üzere götürülen veya kendisi veya parası gönderilen kurbana denir.
UHDİYE:Kurban bayramı dolayısıyla kwsilen kurbanlara denir.
TEŞRİK: Et kurutmak ,suya kandırmak , gördüğü rüya üzerine düşünmek demektir.
DEM:Koyun cinsinden olan kurbana denir.
BEDENE:Deve,sığır cinsinden olan kurbana denir.
DEM-İ ŞÜKRAN:Şükür kurbanı demektir.
DEM-İ CÜBRAN:Ceza kurbanı demektir.
İLK TEHALLÜL:Hanefi mezhebinde,cinsel ilişki dışında ki ihram yasaklarının kalkmasını sağlayan ilk tehallül ancak sacların traş edilmesi veya kısaltılması ile olur.Bayramın ilk günü fecr-i sadıktan sonra traş olmakla ilk tehallül gerçekleşir.
İKİNCİ TEHALLÜL: İlk tehallülden sonra ziyaret tavafının da yapılmasıyla olur.
NOT: Peygamber efendimiz ömründe sadece bir kez hac yapmıştır.
UMRE
Umre,ihrama girerek tavaf ve say yaptıktan sonra tıraş olup ihramdan çıkmaktır. Hanefi ve Maliki mezhebine göre ömürde bir kez umre yapmak sünnettir.Niyet ve telbiye ile yapılır.
UMRENİN ZAMANI: Umre için herhangi bir belirli zaman yoktur.Ramazan da yapılması daha uygundur ve menduptur. Ancak,arefe günü sabahından bayramın dördüncü günü akşamına kadar yapılması mekruh görülmüştür.
NOT: Türkiyeden gidenler Ten’im de ihrama girerler.Bugün burada Hz. Aişe mescidi bulunmaktadır.
UMREDE NELER YAPILMAZ;
1).Arafatta vakfe yapılmaz,
2).Müzdelifede vakfe tapılamaz,
3).Remy-i cimar yapılamaz,
4). Kurban kesilmez,
MUTEMİR:Umre yapan kimseye yarı hacı anlamında mutemir denir.

KAYNAKLAR:

-Diyanet Hac Rehberi ,

-Diyanet Yeterlilk ve Seviye Tespit
Sınavları kaynak kitabı,

-Diyanet İLMİHAL 1.Cilt,
-Din Görevlisi MBST Yeterlilik Sınavı Başucu Kitabı.
HAZIRLAYAN: Rize Çayeli Armutlu Köyü KUR’AN Kursu öğreticisi