Hanefi Mezhebi : Farz ile haram çakışınca

[MERVE DEMİR]

Hanefi Mezhebi : Farz ile haram çakışınca

Sual: Hacda tavaf ederken çok kalabalık oluyor, kadın erkek birbirine dokunuyor �Zaruret olduğu için haram olmaz� deniyor Doğru mudur?
CEVAP
Farz ile haram çakışınca, yani farzı eda ederken haram işlemek mecburiyeti olunca, haram işlememek için farzı tehir etmek lazımdır Mesela, zengin olan bir kadının hacca gitmesi farzdır Hacca yalnız gitmesi ise haramdır Mahremi bulunmadığı müddetçe, haram işleyerek yalnız başına hacca gidemez
Bunun gibi farz olan tavafı yapabilmek için erkeklere dokunarak, haram işleyerek tavaf yapamaz Kalabalık olmadığı zamanlarda tavaf eder

Sual: Dul bir kadının mahremleri yoksa hacca mahremsiz gidebilir deniyor Bir de hacda tavaf ederken kalabalıktan sıkışma oluyor, kadın erkek birbirine dokunsa da, zaruret olduğu için haram olmaz deniyor Ayrıca hacda kadın yabancı erkeklerin yanında kollarını açarak abdest alabilir, necaset varsa temizleyebilir, hacda günah olmaz diyorlar Bunlar doğru mudur?
CEVAP
Hiç birisi doğru değildir Çünkü haramdan kaçmak, farzı yapmaktan önce gelir Hadis-i şerifte, (Ufacık bir günahtan kaçınmak, bütün cin ve insanların ibadetleri toplamından daha iyidir) buyuruldu Haramdan kaçmanın sevabı, farzları yapmanın sevabından daha fazladır Haram işleyerek farz yapılmaz Farz ile haram bir araya gelince, yani farzı işlerken haram işlemek mecburiyeti olunca, haram işlememek için farz tehir edilir

Üstünde çok necaset bulunan kimse, avret yerini açmadan veya başka bir sebeple temizlemesi mümkün değilse, başka elbisesi de yoksa, o haliyle kılar, çıplak kılmaz Sonra temiz elbise bulsa, artık o namazı iade etmez Hatta temizleme imkanı olsa; ama yanında yabancılar varsa, temizlemeden namazını kılar Çünkü başkalarının yanında avret yerini açmak yasak, necaseti temizlemek ise emirdir Emir ile yasak bir araya gelince, yasağa uyulur Yani avret yeri açılmaz Bir emri yapmak, bir haramı işlemeye sebep olursa, haram işlememek için, o emir terk edilir, yapılmaz Haramdan kaçmak, farzı yapmaktan önce geldiği gibi, mekruhtan kaçmak, sünneti yapmaktan önce gelir Mekruh işleyerek sünnet yapılmaz Birkaç örnek verelim:

1- Cemaatle namaz kılınırken, sünnete başlamak mekruhtur Sabah sünnetini kılmamış olan, sünneti kılarsa, cemaate yetişemeyeceğini anlarsa, sünneti kılmaz, hemen imama uyar Cemaate son oturuşta olsun yetişeceğini anlarsa, sünneti caminin dışında, sofada [holde] çabuk kılar Hol yoksa, içerde direk arkasında kılar Böyle yer yoksa sünneti kılmaz Çünkü, cemaat ile kılınırken, nafile kılmak mekruhtur Mekruh işlememek için sünnet terk edilir

2- Cemaatle namaz kılmak sünnettir Takkesiz namaz kılmak mekruhtur Takkesi olmayan cemaate uymaz, takkeyi bulup yalnız kılması, takkesiz cemaatle kılmasından evladır

3- Aşure günü oruç tutmak sünnettir Hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:
(Aşure günü oruç tutanın, bir yıllık günahları affolur) [Taberani]
Ancak Yahudilere benzememek için, yalnız aşure günü oruç tutmak mekruh olur 9 ile 10 veya 10 ile 11 günü tutulursa mekruh olmaz

4- Nevruz günü ve cumartesi günü tek gün oruç tutmak mekruhtur Savm-ı Davud orucu tutan, yani bir gün yiyip bir gün tutan kimse, orucu Nevruza ve cumartesine de gelse o gün oruç tutması mekruh olmaz Arefe günü oruç tutmak müstehaptır O gün Nevruza veya cumartesine isabet etse de, bugün Arefe diye oruç tutan kimse, mekruh işlemiş olmaz Nevruz diye, cumartesi diye tutarsa mekruh olur, Arefe diye tutarsa mekruh olmaz Demek ki burada niyet önemlidir Bunun gibi kadına benzemek için saç uzatmak, Budist�e benzemek için saç kazıtmak, Kastro�ya benzemek için sakal bırakmak da mekruh olur

5- Bir işe sünnet ve mekruh denmişse, o işi yapmamak gerekir Mesela teşehhüdde parmak kaldırmak sünnet, mekruh, hatta haram bile denmiştir O halde, teşehhüdde parmak kaldırılmamalı

[KuM TaNeSi]

1151 - İbrzu Abbas (radıyallahu anhümâ) hazretleri anlatıyor: "Akra' İbnu'1-Hâbis (radıyallahu anh), Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm)'a:
"Hacc her sene midir, ömürde bir kere midir?" diye sordu. Resûlullah (aleyhissalâtu vesselâm):
"Bir keredir, fazla yapan nafile olarak yapmış olur!" diye cevap verdi."
Ebu Dâvud, Hacc 1, (1721); Nesâî, Hacc 1, (5,111); İbnu Mâce, Menâsik 2, (2886).