islam kurumları ve medeniyeti 7. ve 8. ünite soruları

[JAZARİ]

islam kurumları ve medeniyeti 7. ve 8. ünite soruları

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ 7. ÜNİTE

1. Medeniyetler kaç unsurdan meydana gelir ,islam medeniyetinde kuran ve sünnet hangi unsurlardandır?
El Cevap: Maddi ve manevi olmak üzere iki unsurdan oluşur.kuran ve sünnet ise hem maddi hem de manevi unsurdur.

2. İslam medeniyetinde varlığını devam ettiren iktisadi kurumlar hangilerdir?
El Cevap: Beytülmal, divan, ihtisab, vakıf, ahilik

3. Beytülmal hakkında bilgi veriniz?
El Cevap: Malevi ,devlete ait malların toplandığı veya muhafaza edildiği fiziki mekan anlamlarına gelir.

4. Medine islam devletinde devlete ait ilk gelir nedir?
El Cevap:Bedir savaşından elde edilen ganimetler.

5. Asrı saadet dönemindeki beytülmalın görevlilerini sayınız?
El Cevap: Hz ömer , bilalı habeşi , ebu ubeyde b cerrah , muaz b cebel

6. İslam dininde vergiler kaça ayrılır?
El Cevap: a.şer’i(zekat ,öşür ,cizye , haraç) vergiler
b.örfü(nevaib:deprem savaş vb durumlarda devletin ihtiyaçları karşılama adına koyduğu vergiler)vergilerdir.

7. beytülmalın gelir kaynakları hangilerdir?
El Cevap: a. müslümanlardan alınan vergiler b.gayrımüslimden alınan vergiler(fey) c.savaşta düşmandan alınan ganimet.

8.savaş sonunda alınan toprakların akibeti ne olmaktadır?
El Cevap: Ya müslüman gazilere verilir ya da vergi(sahibi müslümansa öşrü, gayrı müslimse haraci vergi ) vermesi şartıyla eski sahibinde bırakılır

9. bir arazinin öşrü yada haraci olarak adlandırılmasında en belirleyici etkenin arazi sahibinin dini olduğu görüşü kime aittir?
El Cevap: Ebu yusuf.

10. mülkiyeti devlette olup kullanım hakkı vatandaşta olan arazilere ne ad verilir?
El Cevap: Emiri veya miri arazi

11.müslümanların ve gayrimüslimlerin ödemekle yükümlü oldukları vergiler hangilerdir? El Cevap:Müslümanlar zekat,öşür gayrımüslimler ise haraç ve cizye vermekle sorumludurlar.

12. zekat hakkında veriniz? El Cevap: İslamın beş temel esasından biridir.sadaka anlamına gelen zekat ziyadelik,temizlik,güzel zikir manalarına da gelir.bir ihsan bir lütuf değil toplumun zenginler üzerindeki hakkıdır.verilebilmesi için enaz miktarına nisab denir.

13. öşür hakkında fikir yürütünüz?
El Cevap: Zirai ürün vergisi olup onda bir veya on cüzde bir cüz anlamlarına gelir.verilecek oran zirai üründeki insan emeğine göre değişmektedir.zekatta olduğu gibi öşür vergisinden de gayrı müslimler sorumlu değildir.

14.cizye hakkında bilgi veriniz?
El Cevap: İslam devletinin müslüman olmayan vatandaşından askerlik hizmeti karşılığında mali durumuna göre yılda bir kez aldığı vergidir.çocuk,yaşlı, dinadamının yükümlü olmadığı bu vergi mükellefin durumuna göre fakir orta halli zengin olmak üç türlü alınır.

15. haraç hakkında da bigi veriniz?
El Cevap: Harac,arazi i haraciyeyi ekip biçen vatandaşı ilgilendirmekle birlikte daha çok müslüman olmayan vatandaşı ilgilendirir.haracul araz denilen arazi haracı hracı mukassem ve haracı muvazzaf olmak üzere ikiye ayrılır.

16.divanla ilgili fikir yürütünüz?
El Cevap: Farsça veya arapça olup genellikle sasani imparatorluğundaki devlet yönetimine ait bir kavram olarak arapçaya geçtiği kabul edilir.

17.fey’ nedir?
El Cevap:Gayrı müslim vatandaştan alınan vergidir.

18.hz ömer fey gelirleri ile ilgili olan divan defterlerini düzenleme görevini kureyş kabilesinden arap nesep ilmini iyi bildikleri için kimlere vermiştir?
El Cevap: Akil b ebi talib, mahreme b nevfel ,cubeyr b mut’im


19.divan teşkilatı ilk defa gerçek manasıyla hangi halife tarafından kullanılmıştır?
El Cevap: Hz ömer

20.hangi devlet döneminde divan çeşitleri bakımından zenginlik söz konusudur.?
El Cevap: Emeviler dönemi

21. emeviler döneminde iktisadi alanda kurulan dört divanı söyleyiniz?
El Cevap:1.ganimet ve ordu saymanlığı ile ilgili divan 2.vergiler divanı 3.cibayet(haraç) divanı 4.devletin gelir ve giderini kontrol eden divan

22.abbasiler döneminde divanların başında hangi divan yer alır ve işlevi nedir?
El Cevap:Divanul haraçtır.işlevi : hem gelir(çeşitli vergiler ile diğer vergiler) tahsil eden hem de gerekli yerlere sarf eden divandır.ölçümleri yaptığı gibi mahsül çeşitlerini de tespit eder buna göre mükellefi ve vergi oranını tespit ederdi.

23.günümüzdeki maliye bakanlığına benzer işleve sahip selçuklulardaki divan hakkında bilgi veriniz?
El Cevap:Divanı istifa veya divanuz zimam wel istifa denilen bu divandan sorumlu olan devlet adamına sahibi diwanı istifa veya müstevfi denir.bu diwanın vilayetlerde tevfi,amid,amil adlarında temsilcileri bulunurdu.bütün gelir ve gidere bakar yıllık bütçesinin tanzimini yapar devletten maaş alanların ödemelerini yapar.

24.selçuklulardaki divanul istifa nın faaliyetleri ile devletin mali ve idari işlerini teftiş eden divan hangisidir?
El Cevap: Divanı işraf .başındaki görevliye de sahibi divanı işraf ya da müşrif denilirdi.

25.osmanlı döneminde divan kurumunun osman gazi zamanında ortaya çıktığını yerine geçen oğlu orhan gazi zamanında ise varlığının kesinlik kazandığını söyleyen kimdir?
El Cevap: İbn kemal.

26. osmanlı maliye teşkilatının başındaki görevlisine ne ad verilir?
El Cevap: Defterdar

27.’’bil ki ewwela vüzera ve ümeranın başı veziriazam dır.cümlesinin ulusudur.cümle umurun vekili mutlakıdır ve malımın vekili,defterdarımdır’’ şeklinde defterdarın görevlerine değinilen yukarıdaki cümle hangi padişaha ait kanunnameden alınmıştır? El Cevap: Fatih sultan mehmet

28.osmanlının gelişen dönemlerinde defterdarlık sayısı kaça çıkarılmıştır hangileridir ve hangisi başdefterdarlık kabul edilmiştir?
El Cevap: İkiye çıkarılmış (anadolu,rumeli defterdarlıkları.)başdefterdarlık ise rumeli defterdarlığıdır

29.Yavuz sultan selimin doğu,güneydoğu ve suriyeyi ele geçirmesinden sonra devlet topraklarının mali işleriyle uğraşmak üzere merkezi halep olmak üzere arap ve acem defterdarlığına bazı değişikliklerden sonra son olarak verilen isim nedir?
El Cevap: maliye nezareti dir(1841)

30.ekonomik hayatın tanzimi görevini yapıp esnaf üzerinde yetki ve yaptırıma sahip olan,hicret döneminden itibaren varlığı bilinen,hz ömer döneminde tam teşkilatlı hale gelen,emri bil maruf we nehyi anil munker gayesini güden,başında bulunanların muhtesib,ihtisab emini,ihtisab ağası adlarıyla anıldğı kurumun adı nedir?
El Cevap: ihtisab

31.ticari alanda örf adet ve geleneklerin oluşmasında önemli rol oynayan BACın sağlam kanun ve kurallara bağlanması kimin zamanında gerçekleşmiştir?
El Cevap: fatih sultan mehmet

32.osmanlı toplumunda prestijli bir yere sahip olan muhtesibin görevlerini söyleyiniz?
El Cevap:1.esnafın konrolü 2.işyeri açma ruhsatı verme 3.devlet adına vergi toplama ve gerekli yerlere harcama 4.mürur tezkirelerini kontrol etme 5.kıyafetlerle ilgilenme. 6.diğer görevler(fiyat kontrolü,işyeri teftişi vb) kısacası ekonomik ve sosyal,dini ,adli olm. Üzere üç grupta toplayabiliriz.

33.satıcılar ve zanaatkarlardan toplanan vergiye ne ad verilir?
El cevap: ihtisab rüsumu

34.muhtesibin farklı esnaf birliklerine mensup kimseler üzerinde etkinliğini sağlayan etkenler nelerdir?
El cevap: 1.kola çıkmak(savunmak) 2.fiyat tesbit ve kontrolü(narh) 3.esnafın yasalar önündeki tutumunu araştırmak.

35.osmanlı devlet teşkilatında ilk köklü değişiklikler kimin zamanında gerçekleşmiştir?
El cevap: II.mahmut. 1826 da yeniçerinin kaldırılmasıyla yerine getirilen ihtisab nezareti(başındakine ihtisab nazırı denir.) kalkmış yerine ise 16 ağustos 1855 te ŞEHREMANETİ kurulmuştur.

36.hiçbir maddi karşılık beklemeden sırf allah rızası için faaliyet gösteren ekonomik ve sosyal hayat üzerinde derin izler bırakan dini ve hukuki kurumun ismi nedir?
El cevap: vakıf

37.hangi nedenden dolayı vakıf kurumu siyasi ve idari müdahalelerin dışında bırakılmıştır?
El cevap: vakfedilen mallar,herhangi bir sebeble müsadere edilememeleri,kullanım sahalarının değiştirilememesi ve vakfiyelerdeki esaslara aykırı davranılmadıkça mütevelliler(görevli) görevden alınamadığından bu kurum siyasi ve idari müdahalenin dışında kalmıştır.

38.vakıflar kaç yönüyle ele alınır?
El cevap: hizmet alanı , vakıfların idaresi yönü olmak üzere iki yönden ele alınır.

39.’’vakıflar sıkı tedbirlerle donatılmıştır’’ şeklindeki cümleyi destekler nitelikte örnekler veriniz?
El cevap: 1. Her vakfın bir senedi bulunur. 2.vakfiyedeki şartlar nass gibi telakki edilir. 3.vakfiyeler kadı mahkemelerinde tescil edilir. 4.bunların idaresi için birer nazır(görevli) tayin edilir.

40.mütevelli-i vakf(vakıf görevlisi) da denilen nazır ların ilki kimdir ve neyle görevlendirilmiştir?
El cevap: hz peygamber tarafından vakfedilen fedek arazisini için tayin edilen hz ebubekir dir.

41.emeviler döneminde vakıflar ,vakıf tarafından tayin edilen mütevellilerce(nazır) yönetilirdi.peki bu yöneticileri denetleyen kimdir?
El cevap: emeviler döneminde emirul mu’minin (halife),abbasilerde ise kadılar teftiş görevi yapardı.

42. el maverdi’ye ait olan ve vakıf mallarını korumakla görevli mahkemelerden söz eden eser hangisidir?
El cevap: el ahkamu’s sultaniyye.

43. abbasiler döneminde vakıfların yönetimi ve denetimi konusunda kadı’l kudat a yardım edenlere verilen isimler nelerdir?
El cevap: nakib,amil,mütevelli,müşrif,mühasıb.

44.hangi devlet döneminde mısırda her dört mezhepten de kadılar tayin edilmiştir.
El cevap: abbasiler dönemi

45.’’orhan gazinin bursada yaptırdığı cami ve zaviyenin idaresini ……….’ya vermesinden dolayı ismi geçen padişah osmanlı döneminin ilk evkaf nazırı sayılır.’’ şeklindeki boşluğun münasib şekilde doldurulması itinayla rica olunur?
El cevap: sinan paşa.

46.her vilayete ‘’müfettişi ahkamı şer’iyye’’ tayin ederek vakıf işlerinin denetlenmesini sağlayan kimdir?
El cevap: yıldırım beyazid.

47.çelebi sultan mehmet devrinde vakıf işlerinin denetlenmesi amacıyla hakimul hukkami’l şer’iyye sıfatıyla görevlendirilen kimdir?
El cevap: cemalettin mehmet çelebi

48.osmanlılar döneminde evkaf nezaretinden önce bulunan nezaretler hangileridir?
El cevap: a.haremeyn b.vezir c.şeyh d.tophane ümerası e.istanbl kadıları adlarındaki nezaretlerdir.

49.osmanlı döneminin sonuna kadar varlığını sürdüren evkafı hümayun nezareti türkiye cumhuriyeti döneminde hangi adla varlığını devam ettirmektedir?
El cevap: başbakanlığa bağlı olan ‘’vakıflar umum(genel) müdürlüğü’’ dür.(1924)

50.esnaf teşkilatına yardım etme,kaliteli ve ucuz mal üretme ,hileye ve aldatmaya karşı gelme,gerektiğinde esnafın mesleğini icra etmekten men edebilen ve aynı zamanda kardeşim anlamına gelen ahi kelimesinden gelen kurumun ismi nedir?
El cevap: ahilik.

51.abbasiler döneminde ahilik teşkilatı kim aracılığıyla kurulmuştur.
El cevap: abbasi halifesi nasır lidinillah.(ahilik, I.alaaddin keykubat döneminde büyük destek görmüştür.)

52.ahiliğin anadoludaki kurucusu kimdir ve hangi ismiyle ün salmıştır?
El cevap: şeyh nasiruddin mahmuttur. AHİ EVRAN ismiyle ün salmıştır.

53.ahi evranın çabalarıyla anadoluda ahilik teşkilatı ilk nerede kurulmuştur?
El cevap: XIII.asırda kırşehir’de kurulmuştur.

54.bütün prensiplerini dinin asıl kaynaklarından alan ahiliğin nizamnamelerine ne ad verilir?
El cevap: fütüvvetname.

55.kısacası meslekten ihraç edilmeye sebep olup günümüze kadar varlığı bilinen uygulamanın ismi nedir?
El cevap: ’’pabucu dama atıldı.’’uygulamasıdır.

İSLAM KURUMLARI VE MEDENİYETİ 8. ÜNİTE


1.Hicrete müteakip gerçekleşen hangi olayla birlikte okur-yazar oranı hızla artmıştır?
El cevap: mescidi nebi’nin inşasıyla
2. daha çok islamın ilk dönemlerinde kullanılan ve yazı yazılan yer anlamındaki mektep kelimesini de karşılayan tabir nedir?
El cevap: küttab(mahalle mektebi)
3.islamın ilk devirlerinde küttab veya mektepler genel itibariyle kaça ayrılırdı?
El cevap: a.genel anlamda okuma yazmanın öğretildiği b.kuran ve din eğitiminin verildiği mektepler olmak üzere ikiye ayrılır.
4.ilk dönemlerde küttaplarda ders veren öğretmenler hangi dine mensuptular?
El cevap: yahudi ,hristiyandır.
5. peygamberimizin vefatından sonra devlet başkanlığı(halife) görevini kim kaç yıl süreyle yapmıştır.
El cevap: hz ebubekir(2 yıl)
6.çocukların öğretimi için özel olarak tespit edilen ilk program kim tarafından kaleme alınmıştır?
El cevap: ömer bin hattab
7.onun zamanıda mescitler arttı,okur yazar oranı arttı,kuranı şarkta garpta küttabta(mektep) çocuklara öğrettiler,her yerde kuran okunur oldu,fetihler çoğaldı. Şeklindeki övücü hz ömere söyleyen kimdir?
El cevap: ibn hazm.
8.hangi halife devrinde siyasi çatışmalar hat safhasaya ulaşmıştır?
El cevap: hz ali(r.anh)
9.emeviler devrinin özellikleri nelerdir?
El cevap: iç ve dış savaşlar, göçebelikten yerleşiğe geçiş,yunan ve iran kültürü ile içli dışlı olunması,belli bir eğitim sisteminin olmaması gibi özelliklerden dolayı bir bakıma bu devre ORTAÇAĞ İSLAM KÜLTÜRÜNÜN OLUŞUM EVRESİDİR.
10.İslam medeniyetinin müspet ilimler alanında en parlak devri ve bunun hangisidir ve bunu tetikleyen olay nedir ?
El cevap: abbasiler devri.halife me’mun tarafından BEYTUL HİKMEnin kurulması.
11.hangi savaşta fidye vermeyen esirlerin 10 çocuk a ders vermesi karşılığında serbest kalacağı hükmü verilmiştir.
El cevap: bedir savaşı.
12. islam ile batı medeniyetlerinin karşılaştırıp okuma yazma itibariyle islamın batı medeniyetini geride bıraktığını belirten kimdir?
El cevap: s. Hunke
13. asrı saadetten osmanlı devletine varan çizgide son halkayı oluşturan türk-islam devleti hangisidir ve islam medeniyetine katkısı nedir?
El cevap: selçuklu devletidir.islam dünyasına katkısı ise alp aslan devrinde 1071 de vezir nizamülmülk ün yaptırdığı nizamiye medreseleridir.
14. selçuklu medreselerinin geniş alanlarda ün salmasının sebepleri nelerdir?
El cevap: sultanların alimlere hürmet ve itibar etmesi,moğol istilalarının alimleri anadoluya sürüklemesi ile alimler bu topraklarda fikri faaliyetlere canlılık kazandırmışlardır?
15. türk eğitim-öğretim tarihinin en ciddi gelişmelerine imza atıldığı , devletleşme ve müesseseleşmenin en çok gerçekleştiği devir hangisidir?
El cevap: osmanlı devri.
16.osmanlı klasik devri boyunca muallimhane, daha sonra ise mektep adıyla anılan eğitim kurumlarının diğer isimlerini söyleyiniz?
El cevap: mektephane,daru’t-ta’lim,mahalle mektebi,beytu’t-ta’lim, küttap .
17.osmanlı mekteplerini yaptıranlar genellikle kimlerdi?
El cevap: sultanlar,hanedan üyeleri,ticaret erbabı,ilim adamları.bunların %10 ise kadındı.
18.mektep öğretim kadroları hakkında bilgi veriniz?
El cevap: bağımsız mekteplerde BERAT alan muallimler hemen göreve başlar,ayrıca günümüz orta dereceli okulların eğitimini veren İBTİDAİ HARİC ve HAREKETİ HARİC adlı medreselerden mezun olmaları şarttı.
19.sıbyan(ilkokul) mektepleri hakkında biligi veriniz?
El cevap: genellikle yetim ve fakirler 5-6 yaşlarında okula başlar enaz 3-4 yıl eğitim alırlardı.burs,ayni yardım,konaklama,bayramlarda giyim-kuşam,ücretsiz yemek vb. imkanlardan faydalanırlardı.
20.’’osmanlılarda ilköğretim ve bursa sıbyan mektebi’’ adlı eser kimindir?
El cevap: mefal hızlı.
21. 1868 yılında istanbulda açılan DARUL MALLİMİ SIBYAN adlı kurumun işlevi neydi?
El cevap: ilkokullara öğretmen yetiştirmek.
22.Hangi nizamnameyle muhafazakar zümrelerin dikkatini çekmeden varolan eğitim sistemi yerine USULİ CEDİD(yeni usul) ün yürürlüğe konulması amacı güdülmüştür?
El cevap: 1869 daki maarifi umumi nizamnamesi ile.
23.kimin devrinde hazırlanan kanuni esasi(1876)yeye göre kız ve erkek çocuklarına ilköğretim mecburi hale getirilmiştir.
El cevap: II. Abdulhamit. Ayrıca ‘’mekatibi sıbyaniye dairesi’’ kurulmuştur. Bu da devletin eğitime ne kadar önem verdiğini göstermektedir.
24. ‘’……………..tarafından 1824 te çıkarılan ……………..ferman ile öncelikle zarureti diniyyenin öğretilmesi şart koşulmuş ve çocuklara kur’an,tecvid ve ilmihalin okutlması istenmiş ,ayrıca küçük yaşlara çocukları çalıştıranlara da verilmiştir.’’şeklindeki boşlukları uygun biçimde doldurunuz?
El cevap: II.Mahmut tarafından’’ talimi sıbyan hakkında ferman’’.
25.osmanlı döneminde ilk derceli mekteplere ne ad verilir , bilgi veriniz?
El cevap: ibtidai mektepler denir.mevcut 360 sıbyan mektebinden 36 sı ibtidai ye çevrilerek yeni usul eğitim öğretime başlanmıştır.şehirde 3,köyde 4 yıldır.
26.orta dereceli mektepler hakkında bilgi veriniz?
El cevap: 1.RÜŞTİYELER:II.mahmut tarafında yaptırılmış,4 yıllık ve erkek,kız,karışık,askeri ,özel olmak üzere türlere ayrılmıştır. 2.İDADİLER:ortaöğretimin ikinci kademesi,3 yıllıktır.bu gün kü lise görevini görür.
26.medreselerde ders veren hocaya ve yardımcısına ve öğrencilere verilen isimler nedir?
El cevap: hocaya:müderris yardımcısına:muid öğrencilere ise : danışmend , talebe ve suhte denilirdi.
27. medrese nedir?
El cevap: orta ve yüksek düzeyde eğitim-öğretim yapan örgün kurumların ortak adıdır.
28.hz peygamberin verdiği dersleri bizzat takip eden ashabı suffenin bu faaliyetini islamda ilk medrese/üniversite olarak kabul edenler olsa da genel olarak kabul edilen görüşe göre islamda ilk medrese hangisidir kurucusu kimdir?
El cevap: nizamiye medresesidir, kurucusu ise nizamülmülk’tür.(selçuk devleti.)ayrıca medreselerin geniş anlamda devlet eliyle yapılması,öğrencilere burs bağlanması,medrese teşkilatında en küçük ayrıntılara kadar olanlar selçuklu devletinin eseridir.
29.16.yy larda bilim ve kültür hayatına yeni dinamizm ve zenginlik katarak islam biliminin dünyada zirveye oturmasını sağlayan devlet hangisidir?
El cevap: osmanlı devleti.
30.osmanlının ilk medresesi nerede ,kim tarafından kurulmuştur ve müderrisleri sırasıyla kimlerdir?
El cevap: iznik’te orhangazi tarafından kurulmuştur.müderrisleri: 1.davudi kayseri(eğitime karaman’da başlamış) 2.taceddini kurdi 3.alaeddin esved’dir.
31. osmanlının ilk resmi müderrisi kimdir?
El cevab: davud-ı kayseri.
32. yalaşık 10.000 ciltlik zengin bir koleksiyona sahip osmanlı alimi kimdir?
El cevap: molla fenari.
33.osmanlı medrese geleneğinin ilk örneklerine hangi ilimizde rastlanır?
El cevap: bursa.
34. kurduğu İZNİK ORHANİYESİ adıyla anılan medrese ile birlikte bir ilke imza atıp eğitim-öğretim alanında vakıf kuran ilk osmanlı padişahı kimdir?
El cevap: orhan gazi.
35.vakıfların kapsam alanında bulunan yapıtlar hangileridir bunlara topluca ne ad verilir?
El cevap: kapsam alanında bulunan yapıtlar: medrese, cami, mektep, imarethane(aşevi), kütüphane vb. dir.bunlara topluca KÜLLİYE denir.
36.bursada bulunan bazı medreseler ve bunların kurucuları ?
Lala şahinpaşa : lala şahin paşa medresesi I.murat : hüdavendigar medresesi yıldırım beyazid : ali paşa medresesi ayrıca esediye(musalla) , ulucami , molla yegan , eynebey subaşı , ferhadiye ,molla fenari ve yıldırım adlı medreseler de bursada bulunur.
37. ibn arabinin fusulul hikem adlı eserine geniş bir şerh yazıp başına bir de mukaddime ekleyen islam alimi kimdir?
El cevap: davud-ikayseri.
38. ilim adamı , matematikçi ve astronom olup KADIZADE-İ RUMİ adıyla ün salmış olan alim kimdir?
El cevap: Musa paşa..
Osmanlı kuruluş döneminde yetişmiş alimler kimlerdir?
El cevap: molla yegan, murat b ishak , hacı paşa(celaleddin hızır) , şeyh cemaleddini aksarayi , taceddin ibrahim , hüsameddin tokadi.
39. yaylakiye , bahariye , ve nehariye nedir?
El cevap: derslerin medrese dışında yapılması durumunda öğrenciye ödenen ek ücret.
40.ilk dönem medreselerinin YİRMİLİ,OTUZLU,KIRKLI,HARİÇ,DAHİL şeklinde derecelendirilmesinde dikkate alınınan ölçüt nedir?
El cevap: medresede ders veren müderrislerin aldıkları ücret. (yani müderris aylık yirmi akçe alıyorsa yirmili medrese, kırk akçe alıyorsa kırklı medrese.) medreselerin endüşüğüne YİRMİLİ ,enyükseğine ise kanuni dönemiyle birlikte DARULHADİS denilirdi.
41.ilk devir osmanlı medreselerinde selçuklularda olduğu gibi hangi fıkhi mezheb üzerinden ders verilirdi?
El cevap: hanefi fıkhı.
42.osmanlı medreslerinde hangi dersler okutulurdu?
El cevap: a.nakli ilimler(fıkıh,hadis,tefsir,fıkıh) b.akli ilimler(mantık,kelam,belagat,lügat,nahiv,hendese,h esap,hey’et ve felsefe).
43.osmanlı ihtisas medreseleri hangileridir?
El cevap: 1.darulkurra:kuranı kerimin öğretildiği medrese. 2.darulhadis: hadisin öğretildiği medrese. 3.darutıb:tıbbi gelişmelerin ve derslerin uzman tabib ve hekimlerce öğretildiği medreselerdir.
44.osmanlı döneminde enaz altmışlı dereceden mezun olan birinin önündeki istihdam seçenekleri hangileridir?
El cevap: ya müderris ya kadı ya da müftü olabilirdi.
45.osmanlı devletinin ilk dönemlerinde müftülük , kadılık ve müderrislik …………………….örneğinde olduğu gibi tek kişide toplanması mümkün iken sonraları bu görevler ayrı ayrı şahıslara verilmiştir? şeklindeki boşluğu uygun bir isimle doldurunuz?
El cevap: Molla fenari.
46. osmanlı sınırları içindeki medreselerin hiyerarşik sıralaması fatih sultan mehmet tarafından kurulan sahnı seman medresesiyle birlikte yeniden düzenlendi.buna göre enderun hariç tutulursa hiyerarşik sıralama şöyledir.
El cevap: 1.dahil ellili 2.hariç ellili 3.kırklı medrese 4.miftah (belağate dair miftah adlı eser okutulduğu için bu ismi almıştır.) 5.tecrit(kelam alanıyla ilgili haşiye-ı tecrit adlı kitabın okutulduğu için bu ismi almıştır.) medresesi.
47.fatih külliyesi içinde statüsü en yüksek olan medrese hangisidir?
El cevap: sahn-ı seman medreseleridir.
48. osmanlı devletinde devlet adamları tarafından yaptırılan medreseler hangi kategoriye girmektedir?
El cevap: hariç ellili medreseleridir. ayrıca Osmanlı padişahları ,şehzade,valide sultan ,padişah kızları tarafından yapılan dahili ellili medreseler de vardı.aralarında fark ise ‘’itibaridir.’’
49. Ahmet Cevdet paşanın XIX. Yy sonlarına kadar süren medrese düzeni sıralamasını söyleyiniz ?
El cevap: 1.ibtida harici 2.hareketi hariç 3.ibtidai dahil 4.hareketi dahil 5.müsıla ı sahn 6.sahnı seman 7.ibtidai atmışlı 8.hareketi atmışlı 9.müsıla ı Süleyman 10.süleymaniye 11.hamisi Süleymaniye 12.darulhadis
50.yukarıdaki soruda da geçen 12 payeli bu sistem ne zamana kadar devam etmiştir?
El cevap: II.meşrutiyet.
51.evkaf nazırı Mustafa Hayri efendi zamanında medreseler hangi ad altında toplanmıştır ve kaç bölüme ayrılmıştır?
El cevap: daru’l hilafet’il aliye medresesi adı altında birleştirilmiştir ve her biri dört seneden oluşan tali kısmı evvel,tali kısmı sani,ali olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır.
52.kadı yetiştirmek için kurulan medreselerin isimleri nelerdir?
El cevap: muallimhane-i nuvvab medresesi,mektebi nuvvab,medresetul kuzat.
53.imam-hatip yetiştirmek için kurulan medresenin isimleri nelerdir?
El cevap: medresetul eimme vel hutaba , medresetul irşat
54.hattat yetiştirmek için kurulan medrese ?
El cevap:medresetul hattatin.
55.hangi kanunla Osmanlı medreseleri kapanmış yerine günümüz eğitim sistemi getirilmiştir?
El cevap: 1924 teki tevhidi tedrisat kanunu.(yerine imam-hatip lisesi ve İstanbul üniversitesi ilahiyat fakültesi kurulumuştur.)
56. osmanlı medreselerinin bir sistem içinde kurulmasında ve teşkilatın işlemesinde ilk önemli adım kim tarafından atılımştır ?
El cevap: fatih sultan Mehmet
57.fatih , medrese teşkilatının ve ders programının düzenlenmesi görevini kimlere vermiştir?
El cevap: ali kuşçu,molla hüsrev ve Mahmut paşa.(hazırlanan tüzük kanun haline getirilmiştir.)
58.kanuninin Süleymaniye vakfiyesinde hadisle ilgili okutulan eserler nelerdir?
El cevap: buhari,müslim,mesabih,meşarik.
59.aşağı derecede ders veren medreselerde dersler …a…: yüksek dereceli medreselerde ise dersler …b…… olarak işlenmekteydi. Şeklindeki boşlukları doldurunuz?
El cevap: a.muhtasar(özet) b.mufassal (ayrıntılı)
60.arapça gramer kısmında ….a….: nahiv kısmında ….b….: mantık kısmında …c… :fıkıh üsuli’nde ise ….d…. adlı eserler işlenmektir?
Şeklindeki boşlukları dodurunuz?
El cevap: a. Emsile,bina,maksut,izzi,merah. b .avamıl , izhar kafiye c. şerhi şemsiye,şerhi ****li ve şerhi isagoci d.telvin.
61. osman ve Orhan gazi zamanında gönüllülerden oluşan Osmanlı ordusu kim zamanında yeniçeriye dönüştürülmüştür?
El cevap: I. Murat
62.osmanlı askeri kurumları hakkında fikir yürütünüz?
El cevap: 1. acemioğlanlar ocağı: pençik ve devşirmeyle toplanan çocuklar önce türk ailelerine verilir oradan da ismi geçen ocağa teslim edilir.yeniçeri ocağına kadar sürmüş.
2.yeniçeri ocakları: acemioğlanlar arasından seçilenlere orta seviyede eğitimin verildiği yerdir.
3. Enderun: orduya kurmay yetiştirmek le görevli yükseköğretim kurumudur.büyük ve küçük oda,doğancı koğuşu ,kiler koğuşu,hazine odası ve has osdalardan oluşur.
63.Tanzimat sonrasında orta ve yüksek öğretim kurumları hangileridir?
El cevap:
1.askeri rüştiye: askeri okullara öğrenci hazırlayan ortaokuldur.
2.askeri idadi:ortaöğretimin ikinci safhasıydı.
3.hendesehane mektebi(humbarahane):ıskahat döneminde açılan ilk askeri mektebidir.kurucusu ve ilk öğretmeni ahmed paşadır.
4.mühendishane i bahrı hümayün(bahriye zabitleri yetiştirilir.)
5.mühendishane i berri hümayun(kara mühendishanesi denilen bu kurum topçu ve kurmay yetiştirilir.)
64.Tanzimat sonrası yüksek öğrenim kurumları ?
El cevap: 1.mektebi mülkiye i şahane:Osmanlıda açılan ilk sivil yüksekokuldur.
2.hendese i mülkiye 3.mektebi tıbbiye i şahane:sivil tabib yetiştirmek için kurulmuştur. 4.mektebi hukuki şahane:batı modelindeki mahkemelere hakim yetiştirir. 5.ticaret mektebi 6.darul muallimin:öğretmen yetiştirir. 7.darul fünun: devlete kaliteli memur yetiştirir.
65.osmanlı devletinde camilerden sonra ki en yaygın eğitim kurumu hangisidir ?
El cevap: tekkeler.
66. ilk olarak bursada ortaya çıkan ve eski kitap satıcılığı anlamına gelen kelime nedir?
El cevap: sahafçılık
67.fütüvvet ve ahilik in devamı olarak XV.yy da Osmanlı toplumunda meslek mensuplarını yetiştirme görevi gören kurum hangisidir?
El cevap: lonca.
68. Osmanlılarda eğitim kurumları nerelerdir?
El cevap: cami, medrese, tekke ,kırathane dir.

69.modern dönemde Osmanlı eğitim sistemine dahil edilen eğitim kurumları hangileridir?
El cevap: 1.darul mesnevi:celaleddini ruminin mesnevi adlı eserinin okututulduğu İstanbul Çarşamba da murat molla dergahında açılmıştır. 2.darul hikmeti islamiyye: sultan Mehmet Reşat zamanında şeyhulislamlığa bağlı olarak kurulmuştur. 3.encümeni i danış: abdulmecid zamanında Fransız ilimler akademisi örneğinde oluşturulmuş Osmanlının ilk ilimler akademisidir.
HACIYSK
*Bu hizmet [Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...] ailesine mahsustur*