İmam Nevevi'nin Sultana Fetvası

[Mihrinaz]

İmam Nevevi'nin Sultana Fetvası

Sultan Baybars, ülke Moğollar ve Haçlılarla harb halinde olduğu için, devrin âlimlerinden halka yeni vergiler salmak için fetva istemişti. Fetvayı hemen tüm âlimler münasib bulup müspet yönde rey verdiler. Fetva daha sonra İmam Nevevî'nin önüne geldi. Nevevî, sultana bir mektub yazarak, ''halkın zaten güç bir vaziyette olduğunu, insanlara daha fazla eziyet etmenin Allah'a karşı gelmek olacağını, sultanın bir emanet olarak bu makamı elde ettiğini, ahirette kimsenin sorumluluktan kaçamayacağını, âlimlerin idarecilere nasihat etmesinin, bilmediklerini öğretmesinin bir vazife olduğunu ve susmasının haram olduğunu'' hatırlattı ve sultanın insafa gelerek bu emelinden vazgeçmesini istedi. Sultan Baybars tehdidvâri bir mektub ile fetvayı imzalamasını isteyince Nevevî bu seferki mektubunda çok sert konuştu:

''İyi biliyorum ki, sen bir zamanlar Emir Bunduktâr'ın kölesiydin. Hiçbir şeyin yokken Allah lutfedip seni melik yaptı. Duyduğuma göre sarayında, eğerlerinin kayışları altından mâmul bin kölen, çeşit çeşit zinet eşyalarına sahip iki yüz câriyen varmış. Bütün bunları onlardan alıp savaş hazırlığı için kullandığın hâlde devlet hazinesi yetersiz kalırsa, halkın malına el koyman için o zaman sana fetvâ veririm''

Sultan bu cevaba çok kızarak onun Dımaşk şehrinden çıkmasını istedi, Nevevî hemen dediğini yaptı, bunu bir imtihan olarak gördü. Sultanın celâli dinmeyince ona verilen tahsisatı ve maaşları kesmesini adamlarına söyledi. Adamları şaşırdı. Zira Nevevî maaş almıyordu. Bunu Baybarsa ilettiklerinde Sultan Baybars ''o hâlde nasıl geçiniyor'' diye sordu. ''Babasının gönderdikleriyle, sizin malınızla değil'' dediler.

Aslında iyi bir müslüman olan Baybars, bu hareketiyle halkın gözünden düştü; Nevevî'nin ise şöhreti Hakkı üstün tuttuğu için hızla yayıldı, eserlerine rağbet arttı. Ömrünün son dönemlerinde hocalarının ve geçmiş büyüklerin kabirlerini ziyaret etti, kitaplarını medreselere ilmî maksadlarla kullanılması için vakfetti. Kudüs'ten döndüğü sırada babasının evinde rahatsızlanarak vefat etti...