MED' ler Konusu/ medineweb

[Medineweb]

MED' ler Konusu/ medineweb

1)HARF-ı MEDD: Kelime olarak “uzatma harfi” demektir. Uzatma harfleri üç tanedir. Bunlar:

a) Vav b) Ya c) Elif

a) VAV HARFı : Peki vav harfi ne zaman harfi medd (uzatma harfi ) olur?

- Vav harfi sakin olup kendinden önceki harfin harekesi de ötre olursa, o zaman vav, harf-i medd olur.

(SAKıN: Harekesi olmayan harf demektir = yani üstünü , esresi ve ötresi olmayacak.)Örnekleri görelim:

Kırmızı renkte yazılmış olan vav harflerine dikkat edelim. Göreceksiniz ki bu harflerden hiç birinin harekesi yok ve kendinden önceki harflerin hareksi de, hepsinde “ ÖTRE ” olarak gelmiştir. Peki, iyide bu ne anlama geliyor o zaman? Kardeşlerim bu şu demek; Burada ki “ vav ” harfi , kendinden önceki harfi uzatacak demektir.Öğle ise ne kadar uzatacak? şimdi buna dikkat edelim: Ağzımızdan “elif “ kelimesi çıkana kadar geçen süre ne kadarsa , bizde o kadar, o harfi uzatacağız. Başka bir değişle, elimizi tamamen açarak bir masanın üzerine koyalım.(avuç içi masaya yapışacak şekilde) sonrada şehadet parmağımızı bir kez havaya kaldırıp – indirelim. ışte biz bu geçen kısa zamana tecvit ilminde “Bir elif miktarı uzatmak ”diyoruz.

O halde şu soruyu hiç unutmayalım: Bir elif miktarı ne demek?

(şehadet parmağımızı bir kez kaldırıp indirecek kadar geçen zamana bir elif miktarı diyoruz.)

şimdi yukardaki örneklere bir kez daha bakalım.( sağdan – sola doğru = Arkadaşlar burada daima sizin SAğINIZ VE SOLUNUZ esas alınmıştır, ekranın değil.) Vav’dan önce hangi harfler gelmiş:

Biz harekesi “ötre” olan bu harfleri okurken bir elif mikdarı uzatarak okuruz.Bunları türkçe olarak gösterirsek şöyle okumalıyız: Nû , Rû ,Mû , Tû , Cû , Kû . Sanıyorum anlaşılmıştır.



b) YA HARFı: “Ya” harfi ne zaman harfi medd olur? “Ya” harfi sakın olup, kendinden önceki harfin

harekesi “ESRE” Olursa o zaman “Ya “ harfi , harfi medd olur. Yani diğer bir deyişle “Ya ” harfi bir elif

mikdarı uzatılarak okunur. şimdi örneklerini görelim:

Burada ki “Ya “ harfinden hiç birinin harekesi yoktur. Hepsi sakindirler. “Ya “ harfinin harfi med olması için kendi sakin, kendinden önceki harfin hareksi de “ESRE “ Olması gerekir. Zaten hepsinin harekesi de esredir. Öğle ise biz bu “Ya” harfinden önce gelen, bu harfleri, bir elif miktarı uzatır.


Bazen harfin önüne elif yahut ye olamaksızın asar işareti bulunur ve elif varmış gibi çekilir,bazende harfin altında bulunup ye varmış gibi çeklir.
Kuran da bazı yerlerde kendinden önce ki üstün olup meddi tabi olması gerekirken elif yerine vav yahut ye yazan kelimeler vardır.Bunlar aynen elifle meddi tabi olmuş gibi okunurlar.

NOT:Harfi medle çekilip medd-i tabi olan harften sonra sakin(yani cezimli yahutda şeddeli) bir harf gelirse ikiside aynı kelimede bulunursa bu harf yine çekilerek okunur.Fakat bu sakin harf harfi medle aynmı kelimede değilse ozaman evvelki kelimenin sonundaki harf-i meddin hükmü kalkar ve çekilmeden sanki yanlız harekeliymiş gibi sonraki harfe bağlanır..

[Medineweb]

SEBEB-ı MED:Uzatma sebebi demektir. Bir eliften fazla uzatmaya sebep olur..
ıki kısma ayrılır: Hemze ve sukun.


1-Hemze: Harekeli olan elife denir. (Uzun veya kısa elif şekliyle yazılabilir.) أ ء

2- Sükun (cezim): Harfin harekesizlik haline denir. ıkiye ayrılır:
a) Sükunu lazım: Durulduğunda ve geçildiğinde var olan sükuna denir. Örnek:
b) Sükunu arız: Durulduğunda okunan geçildiğinde okunmayan sükuna denir. Örnek:


"Sebebi med başlı başına bir tecvid uygulaması değilidir."

[Medineweb]

Medd - ı Lîn : Lin harfinden sonra sebebi medden SÜKUN gelirse Meddi Lin olur

Ancak önce lin harflerini

görelim: Bunlar iki tane olup VAV ve YA Harfleridir. Peki Meddi Lin ne zaman olur? Bu iki harften biri

bir kelimede sakin ( Yani CEZZıMLı) olarak bulunur ve kendilerinden önceki harfin harekesi de


ÜSTÜN olarak gelirse Meddi Lin olmuş olur. Örneklerle görelim:


Kıymetli arkadaşlar, bakınız burada lin harflerini kırmızı ile belirttik. Bunlar ve harfleridir. Dikkat

etti iseniz lin harflerinden önceki harflerin harekesi de “ÜSTÜN” olarak gelmiş. şayet biz bu kelimeleri durmayarak okursak sonlarında ki tenvin ve harekeleri de okuruz. O takdirde de Meddi lin olmaz. Fakat duracak olursak sonunda ki tenvin ve harekeler sakin (cezzimli) olmuş olur ve bu durumda da Meddi lin meydana gelmiş olur. Meddi linin Meddi caizdir. Yani alimler ne kadar uzatılacağı noktasında ihtilaf etmişlerdir. Bunun için vacip değil caiz olmuştur. Buna göre bizler Medd-i Lin'i iki başlık altında inceleyeceğiz;

a) Lin harfinden sonra gelen SÜKUN LAZIM SÜKUN gelirse iki şekilde okunur:

1) Tul olarak okunur.( Dört elif miktarı uzatılarak okumak.)

2) Tevassut olarak okunur.( ıki veya üç elif miktarı çekilerek okunur.)

b) Lin harfinden sonra gelen SÜKUN, ARIZ SÜKUN ise bu durumda da Medd-i Arızı nasıl okuyorsak bunu da öğle okumuş oluruz.Kısaca belirtecek olursak ;

a) Sonu üstün ile biterse üç vecih(çeşit) caiz olur.Tul,tevassut ve kasr.

b)Sonu esre ile bitrerse dört vecih caiz olur.Tul, tevassut, kasr ve ravm.

c)Sonu öter ile biterse yedi vecih caiz olur.Tul,tevassut,kasr, tul ile işmam, tevassut ile işmam,kasr ile işmam bir de ravm ile okuyabiliriz.



ÖRNEKLER

[Medineweb]

Medd-ı ArIz: (Meddi arızın dört elif miktarı çekilmesi caizdir.)

Tanımı:Harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN’u arız gelirse meddi arız olur. Peki ;

SÜKUN’u Arız neye derler: Kuran-i Kerimi okurken , Durulduğu zaman olan ama geçildiği zaman olmayan SÜKUN’e SÜKUN’u arız diyoruz. Biz bunu örnekle görelim: Mesela Kur’an i Kerim okurken duraklar vardır. Biz genelde buralarda dururuz. Durduğumuz zaman kelimenin sonu cezzimli olmuş olur. Cezzimli olunca da SÜKUN meydana gelmiş olur.

Mesela;


Arkadaşlar burada birinci örneğe bakalım. Tek çizgi ile altını çizdiğimiz NUN harfine dikkat edelim.

Gördüğünüz gibi sonu “ÜSTÜN” gelmiş. Bu normalde bütün Kuran-i Kerim’de böyledir.şayet biz ayet

bittiği zaman , ara vermeden okursak bu ayetin sonunda ki üstünü okuruz ve durmadan devam ederiz. şayet duracak olursak , ikinci örnekte çitf çizgi ile altını çizdiğimiz gibi, ayetin veya durduğumuz kelimenin sonunu (esre – üstün ve ötre olması fark etmez) CEZZıMLı OKURUZ.Demek ki şu bilgi unutulmamalı: Biz kelimenin sonunda durduğumuz takdirde, kelimenin sonu cezzimli olmuş olacak ancak; eğer durmaz devam edersek o zaman da CEZZıM ortadan kalkmış olacaktır. Buna göre SÜKUN’u arızın tanımına bir kez daha bakalım: Durduğumuz da var olan fakat durmadan okumaya devam edersek ortadan kalkan SÜKUN’e , ARIZ SÜKUN denir. Meddi Arızı üç başlık altında inceleyebiliriz:




a)Kelimenin SONU ÜSTÜN ıle biterse, bunu üç çeşitten biri ile okuyabiliriz:


1) TUL ile okuyabiliriz: Dört elif miktarı uzatmaktır.(Yani dört elif miktarı çekerek okuyabiliriz)

2) Tevassut ile okuyabiliriz: (ıki veya üç elif miktarı uzatarak okumaya denir.)

3) Kasr ile okuyabiliriz: (Buda bir elif miktarı okumaktır. )

şimdi bir örnek yazalım. Biz bu örneği yukarda ki üç şekilden biri ile okuyabiliriz:






Bakınız bu kelimenin sonu üstün ile bitmiş. Fakat Biz Kur’an-i Kerim-i okurken burada duracak olursak, sonu CEZZıMLı olur. Yani sonu SÜKUN olur. Bu kelimeyi ister tul, ister tevassut ve istersek kasr ile okuyabiliriz.


b)Kelimenin SONU ESRE ıle biterse , bunu dört ayrı çeşitten biri ile okuyabiliriz:


1) Tul ile okuyabiliriz.

2) Tevassut ile okuyabiliriz.

3) Kasr ile okuyabiliriz.

4) Ravm ile okuyabiliriz. Peki RAVM ne demektir : Gizli bir ses ile harekeyi talep etmeye denir.Ravm yapılacak kelimenin sonunu okurken sesinizin üçte ikisi gidip,geri kalan üçte biri ile kelimenin sonundaki esre veya ötre olan harekeyi okumaya denir.Yalnız bu hareke tam bir hareke olmayıp, harekeye işaret eden küçük bir uygulamadır.

şimdi bunu ( b şıkkını) örneklerle görelim :



Sonu “Esre “ ile bittiği için, yukarda ki dört ayrı şıktan birine göre okuyabiliriz.



c) Kelimenin SONU ÖTRE ıle biterse , bunu da yedi çeşit okuyabiliriz: Bunları görelim:

1) Tul ile okuyabiliriz.

2) Tevassut ile okuyabiliriz.

3) Kasr ile okuyabiliriz.

4) Tul ile işmamı birlikte okuyabiliriz.

5) Tevassut ile işmam birlikte okuyabiliriz.

6) Kasr ile işmam birlikte okuyabiliriz.

7) Ravm ile okunur birlikte okuyabiliriz. Kardeşlerim şimdi de bunu örneklerle görelim:

Kardeşlerim hemen ışMAM’ın tanımını yapalım: SÜKUN’dan sonra dudakları ( uçlarını birbirine bitiştirmeyerek) yummaya denir. ışmam sadece ötrede olur.Kelimenin sonunda bulunan ötre harekesine dudaklar ile işaret etmektir. Kısaca sükundan sonra ötreye işaret edilerek dudakların ileriye doğru toplama işlemine işmam diyoruz.

KARDEşLERıM bir kez daha net bir şekilde belirtelim: TUL : Dört elif miktarı uzatarak okumaktır. TEVASSUT: ıki veya Üç elif mikdari çekerek uzatmaktır. KASR: Bir elif miktarı çekerek okuma şekline denir. Bir elif miktarını da daha önce geniş bir şekilde anlattık.



ÖRNEKLER

Bu resım kucultulmustur.Gercek boyuta donmek ıcın tıklayın.Orjınal boyut 686x404

[Medineweb]

Medd-i Munfasıl : ( Dört elif miktarı uzatmak caizdir.)

Tanımı: Harfi medden sonra sebebi medden ayın ağzı şeklinde ki hemze DEğıLDE, DıK ELıF şeklindeki “hemze” gelir ve harfi meddle ayri ayri kelimelerde bulunursa, o zaman MEDDı MUNFASIL olur. Meddi munfasılın meddi CÂıZ’dir. Peki caiz ne demektir? Caiz demek , dört elif miktarı çekilse de olur çekilmese de olur. Ancak kıraat imamımız iki elif miktarından aşağı uzatmamıştir. şimdi bunu örneklerle görelim: *



Kırmızı ile yazarak altını çift çizgi ile çizdiğim medd harfinden sonra, mavi ile belirttiğim sebebi medden DıK ELıF gelmiş ve ikisi de ayrı ayrı kelimelerde bulunmuştur. Öğle ise burada MEDDı MUNFASIL meydana gelmiştir ve 4 elif miktarı çekmekte caizdir. Yani isteyen 2-3-4 elif miktarı çekebilir. Fakat şunu hatırlatmak isteri ki; Bizler ımamı asım ve onun ikinci ravisi olan HAFS ‘a göre okuyoruz ve oda bu tecvidi 4 elif miktarı çekmiştir.Ama dediğim gibi kıraat imamları arasında “ittifak ” sağlanmamıştır. *
ÖRNEKLER

This image has been resized. Click this bar to view the full image. The original image is sized 821x465 and weights 50KB. Bu resım kucultulmustur.Gercek boyuta donmek ıcın tıklayın.Orjınal boyut 821x465

[Medineweb]

MEDDı MUTTASIL: Bitişik uzatma demektir.
Harfi medden ( و ى ا ) sonra sebebi medden kırık hemze (ء) gelir ve ikisi aynı kelimede bulunursa meddi muttasıl olur.
Dört elif miktarı uzatılması gerekir.
Dört elif miktarı ne demek? Dört elif mikdarı demek ,
elimizi bir masanın üzerine koyacağız ve şehâdet parmağımızı 4 defa,
arka arkaya kaldırıp indireceğiz.
ışte bu geçen süreye " Dört elif mikdarı " uzatma diyoruz.
Yaklaşık beş saniyelik bir süredir..


Örnek: جَاۤءَ جِىۤءَ يَشَاۤءُ اُولَۤئِكَ

Örnek açıklama: جاء derken harfi med olan eliften sonra sebebi medden kırık hemze geldiği
ve ikisi aynı kelime içerisinde bulunduğu için meddi muttasıl olmuştur.
Meddi Muttasılın uzatılması vaciptir

[Medineweb]

Medd-i Lâzım : ( Dört elif miktarı uzatmak vaciptir.)



Tanımı: Harfi medden sonra sebebi medden “SÜKUN’u lazım “ gelirse , o zaman meddi lazım olur.Peki SÜKUN’U LAZIM ne demektir? Kur’an-i Kerim’i okurken ister duralım veya isterse geçelim, her iki durumda da var olan “SÜKUN’a “ SÜKUN’u lazım denir. Bunu örnekle görelim ;



Arkadaşlar üç tane kelime yazdık.ıçlerinde Hurufu mukattaa da olan bu harf ve kelimeleri okurken,sanki uzun yazılmış gibi okuyoruz. (Elif lam mim diye okunan ilk kelime uzun yazıldığında,nasıl yazıldığını, ok işaretlerinden sonra açıkça görüyorsunuz.

“ Yasin” örneği de bunun gibi.) Bu durumda, harfi medden sonra gelen SÜKUN’e dikkat edelim. Kırmızı ile yazdıklarımız harfi meddir. Yani uzatma harfleridir. Ondan hemen sonra gelen ve mavi renkle yazdığımız ise “ SÜKUN’u lazımdır” Kısaca harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN’u lazım gelmiştir. Yani şunu demek istiyoruz: BAKIN HARFı MEDDEN sonra CEZZıMLı bir harf gelmiştir.Bu cezzimi kaldırmamız mümkün değildir. Siz Kuran okurken ister durun isterseniz durmayın, bu cezzimi okumak zorundasınız. ışte böyle SÜKUN’e “LAZIM SÜKUN ” diyoruz.


MEDDı LAZIMI DÖRT BAşLIK ALTINDA ıNCELEYECEğıZ

a) Meddi Lazım Kelime-i Musakkale: Arkadaşlar buradaki harfi medd ve sebebi medd (SÜKUN’u lazım) aynı kelimede meydana geldiği için ve de şeddeli olduğundan bu ismi almıştır. Zaten dört bölümde de harfi medden sonra sebebi medden cezzimli bir harf gelmekte. Kısaca harfi medd ve sebebi medd aynı kelimede meydana geldiği için bu ismi almıştır. Bunu örneklerle görelim:
Bu resım kucultulmustur.Gercek boyuta donmek ıcın tıklayın.Orjınal boyut 696x67
Arkadaşlar, bu örneklere bakalım, burada kırmızı renkte yazıp parantez içine aldığımız bölüm Kur’an-i Kerim’de ki yazılı hali. Parantez içine almadığımız bölüm ise, size “ SÜKUN’u lazımı “ açık olarak gösterelim diye yazdık( mavi renkli ve cezzimli olan LAM ve KAF harfine dikkat edin) Çift çizgi ile çizdiğimiz harfi medleri sanıyorum hemen gördünüz. Dikkat edelim şimdi; Parantez içine aldığımız kelime de harfi medden sonra ne gelmiş ? şEDDELı BıR harfin geldiğini açık olarak görülüyor. Peki bu ne anlama geliyor? Söyleyelim: Harfi medden sonra şEDDELı bir harf geldiği için ve bu da aynı kelimede bulunduğu için diyoruz ki burada MEDDı LAZIM KELıMEı MUSAKKALE VAR ve dört elif miktarı uzatmakta vaciptir. Bir kez daha belirteyim. Altlarını tek çizgi ile çizdiğim(Mavi tek çizgi) yerler ise şeddeli harfin açık yazılışını göstermek içindir. Zaten arka arkaya gelen bu iki harf görülüyor. Birincisi cezzimli ikincisi harekeli olan bu iki harf,yazı kurallarına göre birleştirilmiş ve başına da şedde konmuştur.


b) Meddi Lazım Kelime-i Muhaffefe: Bu bölümde de harfi medd ve sebebi medd yine aynı kelimede cereyan ediyor. Ne var ki burada harfi medden sonra gelen SÜKUN, a şıkkında olduğu gibi şeddeli değil de cezzimlı gelmiştir. Bir kez daha diyelim; Harfi medden sonra sebebi medden cezzimli bir harf gelmiş ve de aynı kelimede bulunmuş oluyor.Bu durumda burada ki tecvidin adı Meddi lazım kelimei MUHAFFEFE (cezzimli) olur. Bunu örneklerle görelim:




Arkadaşlar, burada ki harfi medd, baştaki elifin üstünde olan ve adına “ mukadder = takdir edilmiş ”

dediğimiz eliftir ve biz onu size, okunan elifin üstünde kırmızı ile gösterdik. Ondan sonra gelen mavi yazılı lam hafinin üstünde ki SÜKUN’da lazım SÜKUN’dur. Bu tecvidden Kurani Kerimde sadece iki yerde( Yunu suresi 59 ve 91. ayetlerinde) bulunmaktadır. Tekrar edelim: Harfi medden sonra sebebi medden lazım SÜKUN ( buradaki cezzimli) gelmiş ve ikisi de bir kelimede cereyan ettiği için Meddi lazım Kelimei Muhaffefe olmuştur.


c) Meddi Lazım Harfi Musakkele: Arkadaşlar yukarıdaki iki şıkkı aynen tekrar etmek durumundayız. Çünkü yukardaki kelimelerde geçen kural bu kez de harflerde meydana gelecek. Tanım yine aynı: Harfi Medden sonra sebebi medden SÜKUN’u lazım gelirse meddi lazım harfi musakkele olur. Yani harfi medden sonra şEDDELı HARF gelir.

Örneklerle görelim:


Arkadaşlar Kur’ani Kerimde hurufu mukatta dediğimiz bu örnekleri görmemiz mümkün. Fakat biz bunu okurken uzun yazıldığı gibi okuruz. Bakın bu iki kelimeyi hem cezzimli haliyle ve hem de şeddeli haliyle yazdım ki olayı net görelim. Ama biz bunu okurken şEDDELı ıMış gibi okuduğumuz için bu tecvide Meddi Lazım Harfi Musakkale deriz. Musakkele demek şeddeli demektir. Mavi ile yazılmış ve arka arkaya gelmiş iki “ mim ” harfi görüyorsunuz. Tecvid kaidesi kuralınca bu iki MıM harfi tek olarak yazılır ve başına da şEDDE konur. Bu olay harf üzerinde olduğu içinde Meddi lazım Harfi Musakkele adını alır. Kırmızı olarak yazdığım son bölümde ise MıM HARFı ÜZERıNDE Kı şEDDEYı açık olarak görüyorsunuz.


d) Meddi Lazım Harfi Muhaffefe: Bu son şıkta da yine harfi medden sonra sebebi medden SÜKUN gelir ve de bu olay kelimede değil harfte cereyan ettiği için harfi muhaffefe adını alır. Örneklerle görelim:



Arkadaşlar bakın tek olarak Kurani Kerimde gördüğümüz bu harfler okunurken açık bir şekilde yazdıklarımız gibi okunur. Bu olayda harfi medden sonra gelen SÜKUN ( yani cezzim )sadece harfte gerçekleştiği için bu tecvide de Meddi lazım Harfi Muhaffefe diyoruz. Arkdaşlar böylece en zor tecvidlerden birini bitirmiş oluyoruz , elhamdulillah .

[Şahin Cihan]

meddi Lin'in ve bazı tecvid derslerine ait verilen örnekler neden gözükmüyor yardım edebilir misiniz...

[Medineweb]

Şahin Cihan Üyemizden Alıntı

meddi Lin'in ve bazı tecvid derslerine ait verilen örnekler neden gözükmüyor yardım edebilir misiniz...

bende bütün resimler görünüyor..başka tarayıcıdan bakın birde

[nurşen35]