Rüştü Erdelhun

[Seyit_Onbaşı]

Rüştü Erdelhun

RÜŞTÜ ERDELHUN

Asker, Orgeneral, 10. Genelkurmay Başkanı (D. 1894, Edirne – Ö. 9 Kasım 1983, Ankara). Tam adı Mustafa Rüştü Erdelhun’dur. 1914 yılında Harp Okulundan mezun olarak; Topçu birliklerinde Takım Komutanlığı ve Yaverlik görevlerinden sonra İzmir Silah Komisyonunda görevli iken, 2 Nisan 1921 tarihinde Anadolu'ya geçerek Millî Orduya katıldı. 1923 yılına kadar çeşitli birliklerde görev yaptı. 1926 yılında Harp Akademisini kurmay subay olarak bitirdikten sonra; 8. Tümen Kurmay Başkanlığı, Muhafız Bölük Komutanlığı, Harp Akademilerinde Öğretim Üyeliği, 61. Sahra Topçu Alayında Tabur Komutanlığı, Genelkurmay Karargâhında Şube Müdürlüğü, Tokyo Askerî Ataşeliği, 43. Sahra Topçu Alay Komutan Yardımcılığı, Roma ve Londra Askerî Ataşeliği, 42. Topçu Alay Komutanlığı ve 121. Motorlu Topçu Alay Komutanlığı görevlerini yürüttü.

1945 yılında Tuğgeneralliğe terfi ile 15'inci Tugay Komutanlığı ve Genelkurmay Eğitim Yarbaşkanlığı yaptı. 1947 yılında Tümgeneralliğe terfi ile Genelkurmay Eğitim Daire Başkanlığı, 6. ve 51. Tümen Komutanlığı ve MSB İstanbul Tetkik Kurulu Üyeliği görevlerinde bulundu. 1952 yılında Korgeneralliğe terfi ile Tokyo İrtibat Heyeti Başkanlığı, 18'inci Kolordu Komutanlığı ve Genelkurmay 2. Başkanlığı görevlerinde bulunduktan sonra 1956 yılında Orgeneralliğe terfi etti. Orgeneral rütbesi ile 2. Ordu Komutanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı görevlerini yürüttü. 23 Ağustos 1958 yılında atandığı Genelkurmay Başkanlığı görevinden 3 Haziran 1960 tarihinde emekliye ayrıldı.

Erdelhun, Genelkurmay Başkanlığını yürüttüğü sırada Demokrat Parti (DP) yanlısı olarak tanındı. Komuta kademesindeki çoğu komutan tarafından da paylaşılan bu tutumun ordunun özellikle genç kurmay subaylar arasında yayılmakta olan huzursuzluğu hızlandırıcı bir etkisi oldu. Silahlı kuvvetler mensupları arasında gelişen darbeci eğilimler, DP iktidarı kadar Silâhlı Kuvvetlerin komuta kademelerine de yönelikti. Bunların sonucu olarak Erdelhun, darbenin gerçekleştiği 27 Mayıs 1960 günü tutuklandı, Yassıada’da kurulan Yüksek Adalet Divanında yargılanarak idama mahkum edildi. Cezası Milli birlik Komitesi tarafından ömür boyu hapse çevrildi ve 1964’te çıkarılan özel afla serbest kaldı.

1. Dünya ve Kurtuluş Savaşı'na katılmış olan Orgeneral Erdelhun; Harp Madalyası, İftihar Madalyası, İstiklal Madalyası ile Mecidiye Nişanı, Alman Demir Haç Nişanı ve Kore Meziyet Nişanı sahibidir. Vasfiye Erdelhun ile evliydi. İngilizce, Fransızca ve Japonca bilmekteydi. 9 Kasım 1983 tarihinde Ankara'da vefat etmiş, Cebeci Asri Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir.

KAYNAK: Milliyet Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedisi