Teyemmüm abdesti almak için nasıl niyet edilir?

[KuM TaNeSi]

Teyemmüm abdesti almak için nasıl niyet edilir?

Teyemmüm abdesti almak için nasıl niyet edilir?

Teyemmümün farzları nelerdir? Teyemmüm abdesti almak için nasıl niyet edilir? Toprakla mesh etmenin şekli nasıldır?

Teyemmümün iki ya da üç farzı vardır, buna rükün de denilebilir :

1 Niyet etmek, 2 Bir vuruşla yüzü, 3 Bir vuruşla da kolları meshetmek

Ancak taharetle ve taharet niyetiyle sahih olan bir ibâdete veya namazı kendine mubah saymaya niyet etmek teyemmümde farzdır Bu konuda abdestsizlikle cenabeti birbirinden ayırt etmeye gerek yoktur O kadar ki cünüp kimse teyemmümü ile abdesti kastetse yine de cenabetten temizlenmiş sayılır Et-Tebyîn ve Fetevâ-yı Hindiyye'de aynı husus açıklanmıştır Fetva da buna göredir Tatarhaniyye'de de, «Buna göre fetva verilir» denilmiştir

O halde cenaze namazı veya Tilâvet secdesi için teyemmüm ederse, bu teyemmümle farz namazları kılması yeterlidir Bunun aksini söyleyen olmamıştır El-Muhit ve Fetevâ-yı Hindiyye'de bu konuya yer verilmiştir

Bu kaidenin ışığı altında aşağıdaki meselelere dikkat etmek gerekir:

Kur'ân okumak veya kabirleri ziyaret etmek veya ölüyü defnetmek, veya ezan ve ikamet okumak veya mescide girmek veya mescitten çıkmak veya Mushaf’a el sürmek niyetiyle teyemmüm eden kimse bu durumda namaz kılabilir mi? Fıkıh bilginlerinin hemen hepsi de böyle bir niyetle yapılan teyemmümle namaz kılmanın caiz olmadığını söylemiştir Fetevâ-yı Kadıhan'da bu mesele yeterince açıklanmıştır

Şükür Secdesi Niyetiyle Teyemmüm Etmek :

Şükür Secdesi niyetiyle teyemmüm eden kimse, İmam Ebû Hanîfe ile İmam Ebû Yusuf'un içtihadına göre farz olan namazları bu teyemmümle kılamaz İmam Muhammed'in içtihadına göre, kılabilir Çünkü bu secde de Allah'a yakınlık ifâde eden bir ibâdet sayılır

Selâm vermek ya da selâm almak niyetiyle teyemmüm etmek:

Bu niyetle alınan teyemmümle namaz kılmak caiz olmaz Çünkü selâm vermek veya almak kurbiyeti, ifâde eden bir ibâdet değildir Bu konuda Fetevâ-yı Kadıhan ve Fetevâ-yı Hindiyye'de açıklama yapılmıştır

Öğretim Niyetiyle Teyemmüm Etmek :

Bu niyetle de alınan teyemmümle namaz kılmak üç imama göre caiz değildir Çünkü öğretim namaz ve benzeri bir ibâdet anlamında kurbiyyet ifâde etmez

Gayr-i Müslim kimse önce teyemmüm eder, sonra Müslüman olur, yani Müslüman olmak niyetiyle teyemmüm ederse, İmam Ebû Hanîfe ile İmam Muhammed'e göre bununla namaz kılması caiz olmaz El-Hulasa kitabında bu husus açıklanmıştır

Diğer iki farza gelince :

Fıkıh kitaplarımızın bir kısmında iki darp diye tabir verdikleri hususu bir farz sayanlar olduğu gibi, her darbı bir farz kabul edenler de vardır

Birinci vuruşla yüz meshedilir, ikinci vuruşla kollar dirseklerle birlikte meshedilir Hidâye, Bedayi', Fetevâ-yı Kadıhan ve Fetevâ-yı Hindiyye'de bu konu açıklanmıştır

Yüzü meshederken sakal yoksa deriye dokundurulur, sakal varsa sakalın üzeri meshedilir, çünkü teyemmüm konusundaki mesh, zahiri temizlik anlamında olmayıp iç temizliği ve ibâdete hazırlık anlamındadır Bu bakımdan sakalı parmaklamak sünnet değildir Sahih olan ictihâd ve görüş bu ölçü ve anlamdadır Mi'racüddiraye, Fethulkadîr, Fetevâ-yı Hindiyye'de bu hususa yer verilmiştir

Yüzü meshederken kulakla şakak arasındaki beyazlığa dikkat etmek gerekir Çünkü orası da yüzden sayılır Hanefî fukahası özellikle bu husus üzerinde durmuş ve gereken uyarıyı yaptıktan sonra şöyle demişlerdir : «İnsanların çoğu teyemmüm ederken bu beyazlığı meshetmeyi unutur ya da ihmâl ederler»

Elleri dirseklere kadar meshederken ayrıca ellerin içini meshetmeye gerek yoktur, çünkü her iki vuruşta da ellerin içi meshedilmiş sayılır

Bir tek vuruşla hem yüzü, hem kolları meshetmek kâfi gelir mi? İmamların içtihadına göre, kâfi gelmez Nitekim Fetevâ-yı Kadıhan ve Fetevâ-yı Hindiyye'de bu meseleye açıklık getirilmiştir

Birinci vuruşla bir eliyle yüzünü, diğer eliyle bir kolunu, ikinci vuruşla da bir eliyle diğer kolunu meshederse teyemmümü sahih ve caiz sayılır mı?

Sünnete uygun olmamakla beraber caiz olur Yani yapılan teyemmümün farzları yerine gelmiş sayılır Siracü'l-Vehhac ve Fetevâ-yı Hindiyye'de bu meseleye yer verilmiştir

Teyemmüm etmek için soyunup toprak üzerinde yuvarlanmak kâfi değildir, kollar ve yüze bu arada toprak dokunuyorsa bu yönden teyemmüm yerine gelmiş sayılır Aksi halde caiz değildir Hem bu tarz bir teyemmüm sünnete aykırı olduğundan mekruhtur

Teyemmümün şartlarından biri de, en az üç parmakla mesh edilmesidir Tıpkı başı ve mestleri meshetmekte olduğu gibi

Kaynak: Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1/65-67