İslam İbadet Esasları 1 / 10 Ünite Özetleri -Medineweb

[nurşen35]

İslam İbadet Esasları 1 / 10 Ünite Özetleri -Medineweb

1.Ünite

*ibadet bedenle ve malla yapılmasına göre 3e ayrılır
-bedeni ibadet
-mali ibadet
-mali ve bedeni ibadet

*ibadet herkesin sorumlu ve yükümlü olup olmamasına göre 2 ye ayrılır.
-ayni ibadet
-kifai ibadet

*vakte bağlı olan ibadetlere MUKAYYED İBADET denir
*vakitten bağımsız ibadetlere MUHADDED İBADET denir
*miktarı belli ibadete MUHADDED İBADET DENİR
*miktarı belirsiz ibadet GAYRI MUHADDED İBADET denir
*beliri olan ibadetlere MUAYYEN İBADET denir.
*seçimlik ibadetlere MUHAYYER İBADET denir.
*yapılması veya yapılmaması istenen fiil mükellefin gücü dahilinde ise bu fiillere verilen hükümler TEKLİFİ HÜKÜM adını alır.

*mükellefin fiilleri
-farz
–müstehap
-sünnet
-mubah
-vacip
-haram
-mekruh

*farzlarda farzı ayn ve farzı kifaye olarak 2;'ye ayrılır
*vacip:farzla eş anlamlıdır ama hanefilere göre Allah ve rasülü tarafından yapılması kesin olarak istenilen ancak dayanağı farz kadar kesin olmayan fiilerdir..
*sünnet: mükked ve gayri müekked sünnet olmak üzere 2 ye ayrılır. (bu ayrım Hz.
Peygamberin dine dahil olan davranışlarının diğer müslümanları bağlayıcılık derecesine göre yapılmştır)
*Hz. Peygamberden sadır olan davranışların dine dahil olup olmamasından ise sünnet-i hüda ve sünnet-i zevaid olarak ikiye ayrılır...
*gayrı müekked sünnetlere müstehab veya mendub denilir.
*sünnet-i hüda sünnetin müekked çeşidine sünnet-i hüdada denilir. dini vecibeleri tamamlayıcı özellik taşıyan fiiler kastedilir.
*sünneti zevaid: dini vecibeler dışında kalan normal insani davranışlardır.
*müstehab:nafile namaz ve oruçların bir kısmı müstehabtır. güzel görülen sevimli ve tercih edilen amel demektir.
*mübah:Allah ve rasulünün mükellefi yapıp yapmamakta serbest bıraktığı fiile mübah denir. helal ve caiz eş anlamlıdır.
*mekruhun kısımları:tahrimen mekruh:harama yakın mekruhtenzihen mekruh:helale yakın mekruh
*fasit:kendisi için belirlenmiş olan şartları eksik olarak taşıyan işlemlere denir. (eksik ibadet)
*müfsit:bir ibadeti bozan fiil veya eksikliğe denir. namazda konuşmak gibi..
*azimet:bir şeye kesin olarak yönelmek ve niyetlenmek anlamına gelir.ruhsat:Allahın kulların özür ve ihtiyaçlarına göre koyduğu geçici hükümlrdir.rükun:ibadetlerde rükunlar o ibadetin farzlarını oluşturur. örneğin:secde namazın rükunlerindendir.
şart:mesela abdest namazın şartlarındandır namazın geçerli olması için..
sebep:vakit namazın ramazın ayı orucun sebebidir

2. Ünite

Temizlik

Manevi kirlerden arınma :Tezkiye
ımanın zıddı olan şirk Kur'an da manevi pislik(neces) olarak nitelendirilmiştir.

Temizlik Kavramı :
Taharet:Hem maddi hem hakiki pisliklerden(necaset)hemde hükmi kirlilik halinden(hades) temizlenmeyi kapsar.Hatta bu kelimenin kalbin gurur,kin,kıskançlık gibi ahlaki ve manevi kirlerden temizlenmeyide kapsar.
Nezafet:Sadece hakiki ve maddi isliklerden temizlenmeyi ifade etmektedir.

*Dini litaratürde temizlik kavramı,hem necaset denilen maddi,hem hades denilen hükmi pisliklerden temizlenmeyihemde kalbe hakim olan ahlaki ve manevi kirleri kapsayacak kadar geniş bir anlamı ifade etmektedir.Ancak fıkıh dilinde temizlik kelimesi maddi ve hükmi pisliklerden temizlenmeyi ifade eder.
Necasetten Taharet:Beden,elbise ve namaz kılınacak yerden hakiki pisliklerin giderilmesidir.
Hadesten Taharet:Abdestsizlik,cünupluk,hayız ve nifas durumlarında meydana geldiği düşünülen pisliklerden temizlenmeye denir.


*ıbadet için öngörülen temizliğin hükmi temizlik olarak adlandırılıp gerçek temizlik karşıtı bir anlam yüklenmesi doğru değildir.Çünkü abdest ve gusul esasen ibadet amaçlı temizlikler olsada gerçek temizliğide kapsar.Buna göre hükmi temizlik kavramını sadece teyemmüm için kullanmak daha dorudur.Çünkü teyemmüm ibadet amaçlı sembolik bir dini temizlik şekli olup gerçek manada temizlik anlam ve niteliği taşımamaktadır.

Necaset(maddi-hakiki pislik):Aslen ve ya geçici olarak temiz olmayıp hijyen kurallarına aykırı olan şeye necaset (pislik) ve neces(pis) denir.
Dinen necis sayılanlar:Akan kan,domuz eti,içki,insan idrarı,dışkısı,ağız dolusu kusmuğu,eti yenmeyen hayvanların salyası,eti,idrar ve dışkısı necistir.Etinin yenmesi ister helal ister haram olsun ,akıcı kanı olan kara hayvanlarından olup dini usullere uygun biçimde boğazlanmadan ölen veya öldürülen hayvanların etleride necistir.

Necis Sayılan Maddelerin Çeşitleri:

Akıcı olup olmaması bakımından necaset:Katı necaset(camid),akıcı necased(mayi)
Gözle görülüp görülmemesi açısından:Görülen necaset(necasetti mer iyye):Belli bir hacmi olup kuruduktan sonra gözle görülebilen necasettir.Görülmeyen necaset(necast i gayri merr i yye) hacmi olmayan ,donup kalmayan ve kuruduktan sonra gözle görülmeyen necasettir.
Necisliği hakkında delil olup olmaması ve delilin kuvveti bakımından:Hafif (necaset i hafife) ve ağır ( necaset i galiza) diye ayrılır.
Eti yenen hayvanların idrar ve dışkısı Maliki ve Hanberilere göre necis değildir.şafilere göre necistir.Hanefilere göre tavuk ,kaz gibi kümes hayvanlarının dışkıları ağır pislik,sığır,koyun,geyik gibi dört ayaklı hayvanların dışkıları ,at,eşek ve katırın idrar ve dışkısı ,havada pisleyip kaçınılması zor olan atmaca,kartal,güvercin gibi kuşların pislikleri hafif pisliktir.Canlı olan hayvanların dışkıları
eti yenen hayvanlarınki hafif,yenmeyenlerinki ise ağır olarak nitelendirilmiştir. Eti yenen ancak dini usule göre boğazlanmayan ölen hayvanların derisi tabaklama işleminden sonra temiz sayılmıştır.Hanefiler domuzu,şafiler köpek ve domuzu bu hükümden hariç tutmuşlardır.Hanefiler murdar olmuş hayvanın içine kan girmemiş boynuz,kemik diş ve tüy gibi katı maddelerini temiz saymışlardır.ınsanın idrarı,dışkısı,ağız dolusu kusmuğu,kanı,kadınlardan gelen kanlar,erkeklerden gelen meni,mezi ve vedi ağır necaset sayılmıştır.


Namazın Sıhhatine Engel Olan Necaset Miktarı:Kirlenmeye yol açması bakımından ağır ve hafif necasetarasında fark yoktur.Aralarındaki fark namazın sıhhatine engel olup olmamasındadır.Ağır pislik olarak kabul edilen necis madde eğer katı ise yaklaşık3,5gramı(1 dirhem) sıvı ise el ayasını (avuç içi)aşan mik. namaza engel olur.
Kaçınılması zor olduğu için vücut ve elbiseye sıçrayan idrar,sokaklarda yürürken bulaşan çamur,işi gereği kasabın üzerine sıçraya kan damlacıkları,sinek ve benz. haşerattan bulaşan pislikler,necis mad. buhar ve tozu kolaylık prensibine göre namazın sıhhatine engel görülmemiş ama dikkat etmekte fayda vardır.
Hades(manevi-hükmi pislik) :Abdestsizlik ve cünupluk sebebiyle insanda meydana geldiği düşünülen hükmi,kirliliği ve ya bu kirliliğin sebebini ifade eder.Büyük hades:Büyük temizlik(tathareti kübra) gusül alınarak giderilebilen cünupluk,hayız ve nifas gibi hükmi kirliliktir. Küçük Hades:(hades i asgar)Küçük temizlik(taharet i suğra) normal abdesle giderilen hükmi kirliliktir.
Maddi-hakiki pislikten temizlenme yolları:Hanefi ve Maliki mezhebi kolaylık ilkesine ağırlık vermiş,şafii ve Hanbeli mezhebi ise tem. Usülleri konusunda daha sıkı şartlar getirmiştir.
Temizlenme yolları kısaca:su ile yıkama,suda kaynatma,ateşe sokma, silme, ovalama, kurutma, kazıma, üzerine toprak serpme, içindeki suyun tamamını veya bir kısmını boşaltma, kimyasal yapısını değiştirme(istihale), tabaklama vr boğazlama.

Suyun Kısımları:
Mutlak Su:Özellik ve tabi durumunu koruyan,içine özelliğini değiştirecek başka mad. karışmadığı sudur.Mutlak suyun 3 öz. ve 2 tabiatı vardır.Suyun öz. rengi,kokusu ve tadıdır.Tabiatı ise incelik ve akıcılıktır.
Mutlak su temiz ve temizleyici olup olmamasın bakımından da gruplandırılmıştır.Suyun tem. Olmasından maksat maddi temizlik ve kullanım aracı olmasıdır.Temizleyici olması ise abdest ve gusül aracı olabilmesidir.Bu bak . 5 e ayrılır:
1-Temiz ve temizleyici özellik taşıyan sular :Rengi,kokusu ve tadı değişmemiş içine pis maddde karışmamış, maddi ve hükmi tem. de kull. şüpheli hale gelmemiş sulardır. ınsanın, koyun, keçi, sığır,deve gibi eti yenen hayvanların,atın ve yırtıcı olmayan kuşlarıniçerek artık bıraktığı sular içlerine necaset düşmediği sürece temiz ve temizleyici sayılır.
2-Temiz ve temizleyici olmakla birlikte kullanılması mekruh olan sular:Tavuk ve ördeğin,kedi gibi eti yenmeyen ve evde bulunması caiz evcil hay. (köpek dışında) çaylak ,doğan gibi yırtıcı kuşların artığı olan sular böyledir.Fakat başka su bulunduğunda bunlarla abdest ve gusül almak mekruhtur.
3-Temiz fakat temizleyici olmayan sular :Abdest ve gusül gibi hükm tem. Kullanılmış sulardır.Bu sular maddi bak. tem. olsalar bile ikinci defa abdest ve gusülde kullanılmaz.
4-Temiz ve temizleyici olmayan sular : Pis su.ıçine düşen pislikten dolayı üç öz. kaybeden büyük su birikintileri ,büyük havuzlar ve akarsular böyledir.Köpeğin ,domuzun,yırtıcı hay. artığı olan sular pis sayılır.
5-Temizliğinde şüphe bulunan sular :Eşek ve katırın artığı olan sular böyledir.Temiz su bulunmadığında bunlarla gusül ve abdest alınır.şüpheyi ortadan kaldırmak içinde ihtiyaten teyemmüm yapılır.
Mukayyet Su:ıçine tem. Bir mad. katılmasıyla tabii öz. ve niteliğini kaybeden sulardır.Meyve suyu ,gül suyu , maden suyu birer mukayyet su örneğidir.Mukayyet sular normal su bulunmadığı zamanlarda sadece maddi tem. de kullanılablir.
Durgun su-akarsu :Akarsu ile büyük havuz niteliğindeki durgun sular, renk koku ve tat gibi 3 temel özelliğinden biri değişmedikçe içine düşen bir pislikten dolayı temiz ve temizleyicilik öz. kaybetmezler.Halbuki küçük havuz niteliğindeki durgun sular içine bir pislik düşünce üç temel vasfında değişme olup olmamasına bakılmaksızın temiz ve temizleyici öz. kaybeder.şafi ve Hanbelilere göre 206 lt. Ve daha fazla mik. su büyük havuz nit. sudur.Normalde yüzeyi 50 m2 olandır.
ıstibra ve ıstinca :ıstibra,tuvaletten sonra idrar yolunda kalabilecek damla ve sızıntıların tamamen kesilmesi için bir süre bekleme ve bundan sonra uzvun dışına çıkan yaşlığı temizleme işidir.ıstinca,
tuvaletten sonra dışkı ve idrar yollarında kalan dışkı,idrar,kan ve meni gibi pislikleri temizlemedir.

Manevi-Hükmi Pislikten Temizlenme Yolları
Abdest:Farsça ab(su) ve dest(el) kelimesinden oluşmakta ve el suyu anlamına gelmektedir.Arapça karşılığı vudu olup güzellik, parlaklık ve temizlik anlamındadır.Fıkıh terimi olarak belirli uzuvları usulüne göre yıkamak ve bazılarınıda ıslak el ile meshetmekten oluşan ibadet temizliğidir.Taharet-i Suğra(küçük temizlik)

Abdestin Frazları:
1-Yüzü yıkamak
2-Kolları dirseklerle birlikte yıkamak
3-Başı meshetmek
4-Ayakları topuklarla birlikte yıkamak
Hanefiler dışındaki üç mezhep bu farzlara başkalarınıda eklemişlerdir.şafiilere göre abdestin farzı altıdır.Dördü bunlar diğer ikisi ise , niyet ve azaları ayetteki sıraya göre yıkamaktır(tertib)Sünni mezheplerin tamamı ilgili ayetten hareketle ayakların yıkanmasının farz old. hükmetmişlerdir. Caferiler ise ayakların yıkanmasının değil mesh edilmesinin farz old. benimsemişlerdir.Bir organı sağlık açısından yıkamak zararlı ise mesh edilir,mesh de zararlı ise terk edilir.Abdest organlarından biri veya birkaçı olmayan kimse mevcut organları yıkar.
Abdestin çeşitleri:Abdest farz,vacip ve mendup olmak üz.3 kısma ayrılır.Her çeşit namaz,tilavet secdesi için abdest almak farzdır.Kabe yi tavaf için Hanefilere göre vacip diğerlerine göre farzdır.Sürekli olarak abdestli bulunmak,ezan okumak,ezberden Kur an okumak,dini ilimleri okuyup okutmak cenaze yıkamak için abdest almak menduptur.

Abdesti bozan durumlar:
1-ıdrar ve dışkı yollarından idrar, dışkı,meni,mezi,kan,gibi bir necasetin herhangi bir sıvının veya mad. çıkması ve yellenmek
2-Vucudun herhangi bir yerinden kan,irin,herhangi bir necis mad. çıkmadı.Ağızdan çıkan akıcı kan tükürükten fazla veya b ona eşitse bozar.Vücuttan çıkan kan çıktığı yerin çev. dağılmadığı sürece abdest bozulmaz.Yaradan çıkan irin ve sarı suda böyledir.Bu sıvıların silinmesi halindede bozulmaz. şafilere göre, idrar ve dışkı yollarının haricindeki bir yerden çıkan kan ve benz. mad. abdesti bozmaz.Ağız dolusu kusmakta abdesiti bozar ama şafilere göre bozmaz.
3-Batılma, delirme,sarhoş olma,uyuma gibi şuurun kont. engel olan durumlar abdesti bozar.
4-Hanefilere göre rukulu ve secdeli namazda sesli gülme abdesti bozar diğer mezheplerde ise sadece namaz bozulur.
5-Cinsi münasebet.şafilere göre erkek ve kadının tenlerinin birbirine değmesi ile Maliki ve Hanberilere göre temastan cinsel haz duyulmasıyla bozulur.
6-Mazeret halinin sona ermesi.Teyemmüm eden kimse suyu bulunca ,meshli kişinin mesh süresi dolunca,özürlü kimse içinde namaz vakti çıkınca abdesti bozulmuş olur.
Özürlünün abdesti:Mazeretleri en az bir vakit boyunca devam edip ondan sonra da her vakit içinde bir kere tekrarladığı zaman özür sahibi sayılır.Özür sahibi olan her vakit için abdest alır,iki vakit arasında mazereti dışında bir sebeple abdesti bozulmadığı sürece her türlü ibadeti yapar.
Mesh:Bir şey üzerinde eli gezdirmek ,o şeyi elle silmek anlmındadır.
1-Meshler üzerine mesh etmek :Meshin geçerli olabilmesi için mestin abdestli olarak giyilmesi,yıkanması gereken yerleri kaplamış olaması,dayanıklı ve sağlam mad. yapılmış olması,altında veya üstünde ayak parmaklarının üçü girecek şekilde bir delik bulunmaması mestin içine su almaması gerekir.Mesh süresi yolcu olmayanlar için 24 saat,yolcular için 72 saattir.
2-Sargı üzerine mesh etmek :Sağlık için meshetmek de zararlı ise ondanda vazgeçilebilir.Sargının çoğunluğunu sadece bir defa mesh etmek yeterlidir.Sargının abdestsiz veya cünup iken sarılmış olması meshe mani değildir.Süresi yoktur.Özür hali devam ettiği sürece geçerlidir.Sargı değiştirilirse yeni sargının mesh edilmesi şart değildir,müstehaptır.
Gusül:Bütün vucudun temiz su ile temiz su ile yıkanması şek. yapılan hükmi temizliktir.(Boy Abdesti)Dinen farzdır.Gerktiren durumlar cünupluk,hayız ve nifastır.Cuma ve bayram namazlarına gitmek,toplantılara katılmak için ,yolculuktan dönen,baygınlıktan ayılan,hac ve umre için ihrama giren kişilerin,istihaze kanından temizlenen kadının gusletmesi sünnet veya müstehaptır.

Guslün Farzları:Bütün vucudun kuru yer kalmayacak şekilde yıkanmasıdır. Hanefi ve Hanbelilere göre guslün farzı 3 tür.1- Ağzı su ile yıkamak(mazmaza),burna su çekmek(isninşak),bütün vucudu yıkamaktır.Maliki ve şafilere göre ağı ve burnun yıkanması sünnettir.Hanefilere göre niyet sünnet,diğerlerine göre farzdır.Malikilere göre vucudu ovalamak ve gusule ara vermemek farzdır.
*Cunup olan kimseler dua ve zikir amacıyla besmele çekip, fatiha,ihlas,ayetü'l kürsi gibi sure ve ayetleri okuyabilir.

Teyemmüm:Sözlükte işe yönelmek ,bir şeyi kast etmek manasındadır.Farzları:ıki farzı vardır biri niyet diğeri elleri iki defa temiz bir toprağa veya taş gibi toprak cinsi maddeye vurup birinci vuruşta yüzü ikinci vuruşta kolları meshetmektir.
Ne zaman başvurulur:
1-Abdest veya Gusle yetecek mik. su bulunmaması
2-Suyu kullanmayı engelleyen fiili bir durumun ortaya çıkması veya suyu kullanmamak için dinin geçerli bir mazeretin bulunması.

Bozan Durumlar :

1-Abdesti bozan ve guslü gerektiren durumlar bozar.
2-Mazeretin ortadan kalkması
3-Teyemmümle namaz kılan kimsenin namaz esnasında suyu görmesiyle.Hanefilere göre namaz iadesi gerekmez vakit içinde şafilere göre gerekir.

Kadınların özel halleri:

Hayız:Hanefilere göre en az üç gün üç gece en fazla 10 gün on gecedir.on günden çok gelen kan istihazedir.şafilere göre en az bir gün bir gece en çok on be gün ve gecedir.

Nifas(Lohusalık) :Doğumun arkasından gelen kandır.Hanefilere göre en uzun 40 gün şafilere göre 60 gündür.Henüz organları belirmemiş bir düşükten dolayı nifas hükümleri uygulanmaz.

Dini Hükümler:

1- Boy abdestinin gerkmesi ve cinsel ilişkinin yasak olması
2-Kadının adet görmekle ergen olması
3-Namazdan muaf tutulma ve orucu erteleme
ıstihaza:Kadını adet ve lohusalık dışındaki kanamalarının genel adıdır.Bu durumda olan kadının sadece abdesti bozulur.şafilere göre her bir farz namaz için ayrıca abdest almak gerekir.

3.Ünite

*namaz farsça bir kelime olup arapça karşılığı salattır.
*namaz kılan kişiye musalli denir..
*cenaze namazının rükunleri 2 olup 4 tekbir bir kıyamdır..
*farz namazlar farzı ayn ve farzı kifai olarak 2 ye ayrılır..

*günlük 5 vakit namazı ile haftalık Cuma namazı farzı ayndır..Cuma namazı Cuma namazı vaktinde öğle namazı yerine 2 rekat olarak kılınır..

*vacip namazlar: en az iki rekattır bunlar:
-yatsı namazından sonra kılınan 3 rekat vitir namazı-bayram namazları
-nezir ve tavaf namazı

*sünnet namazların diğer adı “revatib”tir.. bir kısmı sünneti müekkede bir kısmıda gayrı müekkededir..-gayrı müekked sünnetlere “müstehab ve mendub da denir”-ramazan ayında kılınan 20 rekatlık teravih namazıda sünneti müekkedir.
*nafile namazlarının diğer adı: reğaib, müstehab, mendub ve tatavvu namazlarıdır..Örn:tahiyyetü’l mescid, mescid, tesbih istihare gibi nafile namazlardır..
*namaz yükümlülük şartları
-müslüman olmak
-büluğ(ergenlik)
-akıl

*namazın şartları:
-hadesten taharet
-necasetten taharet
-setr-i avret-istikbal
-i kıble
-vakit ve niyet

*namazın rükunları
-iftitah tekbiri
-kıyam(ayakta durmak)
-kıraat
-rüku(eğilmek)
-secde-kade-i ahire (son oturuş)

*sözlükte cemaat insan topluluğu demektir..

*fıkıhta ise cemaat içlerinden birini imam yapıp birlikte namaz kılan topluluğu ifade eder..
*cemaatle kılınan namazda kendisine uyulan kişiye İMAM bu kişinin görevine İMAMET denir..
*İmama uymaya İKTİDA İTTİBA adı verilir ki bu kişiye MUKTEDİ MÜTTEBİ ME’MUM VE MÜ’TEM gibi adlar verilir..
*tek başına namaz kılanada MÜNFERİD denir..
*namazın başından sonuna kadar imama uyan kimseye MÜDRİK denir..
*namazın tamamını veya bir kısmını imam ile kılamayan kimseye LAHİK denir..
*imama ilk rekat hariç diğer rekatlarda uyan kişiye mesbûk denir..

*namaz imamlığının şartları:
-müslüman olmak
-baliğ olmak
-akıllı olmak erkek olmak ve özürlü olmamak
-namazın caiz olabileceği kadar sure ve ayeti ezberlemek..

-Altı vakit namazdan az kazası bulunan kişiye sahib-i tertib denilir..
-Cuma namazı kaza edilmez
-bayram namazında ezan okunmaz..
-müdrik:tek başına namaz kılanıda ifade eder..

4.Ünite

müşriklerin baskıları artınca erkam adlı sahabinin evini mescid haline getirmişlerdi
namaz hicretten 1,5 yıl önce “miraç” gecesinde farz kılınmıştır..
iki namazın(öğle ile ikindi) vakti içinde birleştirilerek peş peşe kılınmasına (cem-i takdim) ikincisinin vakti içinde (akşam ile yatsı)peş peşe kılınmasına ise cem-i tahir adı verilmiştir..
ilk Cuma namazı : ranuna denilen vadi içerisinde bulunan “beni salim”namazgahında hz.peygamber ilk Cuma hutbesini okumuş ilk Cuma namazını kıldırmıştır..
*Cuma namazının farz olmasının şartları:-erkek olmak (kadın kılarsa sahih olur ve o günün öğle namazı kılınmaz)-hür olmak(köleye farz değildir kılarsa öğle namazı yerine geçer)-mukim olmak (Cuma kılınan yerde ikamet edenlere farzdır..-sağlıklı olmak-mazereti olmamak
*Cuma namazının sahih olma şartları:-devlet başkanı veya onun görevlendirdiği kişinin kıldırması-genel izin -vakit -cemaat-hutbe-şehir
*farz namazlara tabi sünnet namazların diğer adı REVATİB ‘tir..
*nafile tattavvu’ namazları:-tahiyyetül mescid: camiye girildiğinde 2 rekat namaz kılmak-kuşluk (duha) namazı: /işrak namazı: güneş görüp kerahat vakti çıktıktan sonra istiva vaktine kadar kılnan namaz..-teheccüd namazı : (gece namazı)-istihare namazı: hayırlısını istemek anlamına gelir.. 2 rekatlık bir namazdır..-tesbih namazı-hacet namazı-yağmur duası-kusuf ve husuf namazı-kandil gecelerinde namaz
*hz.peygamber “zatu-r rika, batnu nahl, usfan, zikared gavelerinde korku namazını kıldırmıştır..*namazda VACİBİN SEHVEN TERKİ ile sehiv secdesi vacip olur..
*cenaze namazında kıyam bir rükundur.

5.Ünite

*orucun sözlükteli anlamı “bir şeyden geri durma, yapmamadır.. arapça savm ve sıyam kelimelerinin türkçe karşılığıdır..*oruç çeşitleri:-farz oruç:ramazan ayında tutulan oruçtur..-vacip oruç:adak (nezir) oruçları vaciptir..-sünnet mendup oruç:muharrem ayında 9.ve 10.günü (aşure) veya 11. GünRecep ayının 1.günüŞaban ayının 15.günüZilhicce ayının 9.günü ve arefeŞevval ayında 6.günKameri takvime göre her ay 3 gün özellikle 13, 14 ve 15.günHafta içinde p.tesi Perşembe SAVM-I DAVUD gün aşırı oruç tutulur..*günü belli olan adak orucunda imsakten sonrada niyet etmek caizdir..*sağlıklı olmak orucun edasının farz olmasının şartlarındandır..*ramazan ayında orucu ertelemeye izin veren haller-hamilelik-savaş hali-ölüm tehtiti-yolculuk*hz.peygamber zamanında fitre olarak verilen gıda maddeleri-arpa-kuru hurma-buğday-kuru üzüm

6.Ünite

Dört temel erdemin zıddı rezilet olarak görülebileceği gibi; onların aşırısı ve azlığı da rezilet olarak değerlendirilmektedir. Böylece asıl varlık, tam olana yani esasa verilmektedir. Varlıktan eksiklik bir tür yoksunluk yani rezilet olarak karşımıza çıkmaktadır. Ancak bazı islam ahlâkçıları faziletlerin zıddının değil de, onların eksikliği ve aşırılığının rezilet olarak değerlendirilmesi gerektiğini ileri sürerler. Rezilet sahibi kişilerin bulunduğu toplulukta fitne ve fesat çıkar. Bütün faziletler güzel iş ve davranışlardan ibarettir. Bu islam getirdiği prensiplerle Müslümanları faziletli insanlar yapmaya çalışmış böylece onlardan insanlığa örnek ve önder bir topluluk vücuda getirmek istemiştir. Erdemli şehir ve erdemli toplum anlayışının temelinde de bu ahlâk düşüncesi yatmaktadır. Yine erdemsiz toplumlar, rezilet özelliğini haiz yönetici ve bireylerden müteşekkildir. Bedensel hastalıklar bedensel tıp ile tedavi edildiği gibi nefisten ve nefsin alışkanlıklarından kaynaklanan hastalıklar ahlâk ilmi yani ruhanî tıp ile tedavi edilmelidir. Adalet erdemi ile "tevhid" ve ibadetler arasındaki ilişki reziletlerin tedavisi konusunda da ipucu verebilir. İman ruhun aydınlanması için en önemli ışıktır. İbadetler de sınırları bulmada, orta yolu tesis etmede, kısaca adaleti gerçekleştirmede en önemli kılavuzdur.

7. ÜNİTE

HAC VE UMRE
1) Yahudilikteki, en önemli hac mekanı Kudüs ve çevresidir
2) Hıristiyanlıkta anadoludaki en önemli hac yerleri Antakya ve efestir.
3) Haccın en önemli rüknu zilhiccenin 9. Günü eda edilen Arafat vakfesidir.
4) Hac hicretin 9. Yılında farz kılınmıştır ve bu yılda hz.Ebu Bekir hac emiri tayin edilmiştir.
5) Hz Ebu Bekir ve kafilesi yola çıktıktan hemen sonra Tevbe suresinin ilk ayetleri indi ve hac müşriklere yasaklandı. Hz. Ali bayram günü minada bunu duyurdu.
6) Veda haccı hicretin 10. Yılında yapıldı.
7) Hac yapan şahsın, bir müslümandan beklenen manevi havayı yaşatması gerekir. Dini metinlerde böyle bir hac için Hacc-ı mebrur tabiri kullanılır.
8) ‘’Allah’ın insanı cehennemden azat etmesi hiçbir gün, Arefe gününkinden daha çok olamaz’’
9) Gösteriş için veya haram para ile hac yapmak haramdır.
10) İfrad haccı : Hacı adayı mikatta hac niyetiyle ihrama girer, hac uygulamalarını yapar, ihramdan çıkar.İsteyen bundan sonra tekrar umre için ihrama girer.Şafiler kesin yapar. Kurban kesilmesi vacip değildir
11) Temettu haccı: Hacı adayı mikatta umre niyetiyle ihrama girer.Umreyi yapıp ihramdan çıkar.Terviye(arefe gününden önceki gün) günü tekrar ihrama girer ve hac vazifesine başlar.kurban vaciptir.
12) Kıran haccı: mikatta hem umre hem hac için niyet edilir. Önce umre sonra hac yapılır. Arada ihramsız bir hayat yoktur. Kurban vaciptir.
13) Bir insana haccın farz olması için gerekli şartlar şunlardır: Müslüman olmak - Akıllı olmak - Baliğ(ergin) olmak – Yeterli maddiyata sahip olmak – sağlıklı olmak – Vakit.
14) Haccın edasının farz olmasının genel şartları: Yol güvenliği olması – Yolculuğa engel geçici bir durumun bulunmaması.
15) Haccın edasının kadınlara farz olması için harici 2 farz: Uzun mesafeli yolculuklarda kadının yanında eşinin veya bir mahreminin bulunması – Kadının iddet bekleme durumunda olmaması.
16) Haccın sahih olmasının şartları: Müslüman olmak – akıllı olmak – ergin olmak – ihram - vakit – mekan.
17) Haccın farzları : İhram(şart) - Arafat vakfesi(rükün) – Ziyaret tavafı(rükün)
18) Haccın vacipleri: sa’y , safa ve Merve arasında yürümek – Müzdelife vakfesi – Cemrelere taş atmak – İhramdan çıkmadan önce saçlarının kazınması veya kısaltılması – Veda tavafı
19) Haccın sünnetleri:Kudüm tavafı – Hacıların bilgilendirilmesi(3hutbe)-terviye günü minaya gitmek ve zamanı orda geçirmek- bayram gecesini müzdelifede geçirmek- bayram günlerinde geceyi minada geçirmek – minadan dönerken muhassab veya ebtah denen yerde bir süre dinlenmek.
20) İhram: hac veya umre yapacak kişini bu ibadete başlama işlemidir. İhrama giren kişiye normal hayatta helal olan bazı davranışlar ihramdan çıkana kadar yasaklamış hale gelir
21) Harem ile mikatlar arasında kalan bölge hil bölgesidir.
22) Harem ve onu çevreleyen hillin dışında kalan bütün dünya hakkında afak terimi kullanılır.
23) Mikat denilen Mekke’ye farklı uzaklıklarda olan bu yerler şunlardır: Zülhuleyfe, Cuhfe, Karn, Yelemlem, Zatüırk
24) İhrama giren erkekler elbise yerine büyükçe iki havlu şeklindeki izar ve rida ile vücutlarını örterler.
25) Kadınlar için ihram ile getirilen giyim yasağı yüzünün örtülmesidir.
26) İhramdan çıkmak için erkekler saçlarını tamamen kazıtır (halk) veya ucundan en az parmak ucu uzunluğunda , kadınlar sadece uç kısmından yine parmak ucu kadar keser veya kestirirler (taksir)
27) Haccın ihramından bu şekilde çıkışa birinci tahallül denir. Bu durum cinsel ilişki dışındaki yasakları sona erdirir. Bütün yasaklarınsona ermesi için ziyaret tavafının da yapılmış olması gerekir ve bunada 2. Tahallül denir.
28) Dönüşlerden her birine şavt denir ve bir tavaf, yed, şavttan meydana gelir
29) Hacer-i esvedi secdede olduğu gibi ellerini koyup öpmeye istilam denir.
30) Hac niyeti ile ihrama giren afakilerin Mekke’ye geldiklerinde yaptıkları ilk tavafa kudüm tavafı denir. Haccın rüknu olan ilk tavaf, ifade tavafı veya farz tavafda denilen ziyaret tavafıdır. Haccın edasından sonra memleketine dönmek isteyen hacının yaptığı tavaf, veda tavafıdır buna tavafu’s- sader de denir.
31) Safa ile Merve arasında gidip gelmeye sa’Y denir
32) Fıkıh dilinde hac ve umre ibadeti esnasında kesilen kurbanlara hedy denir.
33) Kurban kesecek durumu olmayan 3 gün hacda 7 gün dönünce toplam 10 gün oruç tutar.
34) Vücutla ilgili yasakların mazeret sebebiyle ihlali halinda 3 seçenekten biri tercih edilir: 1- kurban kesilir 2- altı fakire 1 er fidye verilir 3- üç gün oruç tutulur.
35) Hac ve umrede ihram veya harem sebebiyle uzak durulması gereken bir fiilin işlenmesine cinayet denir.
36) Haccın veya umrenin bozulması : cinsel ilişki yasağının hacda Arafat vakfesinden önce, umrede tavaftan önce ihlal edilmesi hac veya umrenin bozulmasına sebep olur. Bu durumda hac veya umre fiillerine bozulmamış gibi devam edilir.sonra hac kaza edilir ve küçük baş hayvan kesilir.
37) Bedene : hacda yapılan bir yanlış için büyük baş hayvan kesmek
38) Dem : hacda yapılan bir yanlış için küçük baş hayvan kesmek
39) İhsar engellenmektir.İhrama girdikten sonra herhangi bir sebeple yoluna devam edemeyen veya yoluna devamı fiilen yada dinen engellenen kişi muhsar durumundadır. Muhsar: engellenen kişi demektir.
40) Fevat bir şeyin vaktinin geçmesidir. Hac için ihrama giren bir kişi arefe günü Arafat vakfesine yetişmezse o seneki haccın vaktini geçirmiş olur. 41) Vekale yoluyla yapılan hacca bedel haccı denir
41) Arefe günü ve kurban bayramı günlerinden oluşan 5 gün içinde umre yapmak tahrimen mekruhtur.

8. ÜNİTE

KURBAN VE ADAK

1. Dini metinlerde Eyyamu’n – nahr yani kesim günleri olarak isimlendirilen bu zaman dilimi, on iki kameri ayın sonuncusu olan zilhicceni 10-11-12 günleridir
. 2. Kurban bayramında kesilen hayvanlara Arapçada udhiye veya dahıyye yada adhat denir. Kurban bayramına Arapçada idü’l adha denmiştir.
3. Kurban kesilmesi Hanefi mezhebindeki hakim görüşe göre vacip iken, diğer mezheplerin çoğunluğuna göre müekked / kuvvetli sünnettir.
4. 20 miskal (85gr.( altın veya bunun değerinde bir paraya mala sahip olan kimse zengin hükmündedir . Yani bu ölçüde bir mal varlığı olan kimse dinen zengin hükmündedir kurban kesmek için sorumludur.Yalnız burada söz konusu olan malda, zekatta aranan şu iki şart aranmaz Malın üzerinden 1 kameri yılın geçmiş olması 2malın nami yani artıcı olması. Üzerinden yıl geçmemiş böyle bir nisap nisab-ı istiğna yani ihtiyaçsızlık ölçüsü olarak isimlendirilmiştir.
5. Kurban ibadetinin geçerli olabilmesinin şartları vardır bunlar sıhhat şartlarıdır. Kur’an-ı Kerim de buna behimetü’l en’am olarak geçer.
6. Koyun ve keçiler 1 yaşını, sığır ve mandalar 2 yaşını , develer ise 5 yaşını geçince kurban edilebilir.
7. Kuzular için özel hüküm vardır 1 yaşından küçük olup 1 yaşında gibi görünürse kesilebilir.
8. Küçükbaş hayvanlar 1 kişi için büyükbaş hayvanlar 7 kişi için kesilebilir.
9. Satın alınan kurbanlık kaçarsa veya çalınırsa kişi zenginse 1 tane daha alıp keser fakirse yeni bir hayvan almak zorunda değildir.Kesin işleminden sonra hayvan bulursa istenildiği gibi değerlendirilebilir.
10. Kurban olmaya engeller: 2 veya 1 gözü kör – yürüyemeyecek kadar topal – kötürüm derecesinde hasta – kesim yerine gidemeyecek kadar zayıf ve düşkün – kulağının veya kuyruğunun tamamı veya yarısından çoğu kesilmiş – boynuzlarının birisi veya 2si kökünden kırılmış – dili kesilmiş – dişlerinin tamamı veya çoğu dökülmüş – memlerinin başları kopmuş - doğuştan kulakları veya kuyruğu bulunmayan – ayağı kesilmiş olan.
11. Kesim vakti 3. (şafilere göre 4.) günün akşam namazı vaktinin girmesiyle sona erer.
12. Kurban kesimi dini litaretürde tezkiye olarak geçer. Yemek borusu (meri) ve nefes borusu (hulküm) ile birlikte bunların etrafında bulunan 2 damar (vadec) kesilerek yerine getirilir ver kanın iyice akması sağlanır.4 ün 3 ünün kesilmesi de yeterli bulunmuştur.
13. Kesen kimsenin besmeleyi kasıtlı olarak terk etmesi Hanefilere göre hem kurban olma özelliğnin düşürür hemde eti haram sayar.
14. Kuyuya düşen kaçan sıkışan vs hayvanın kesimi kanı en kolay nasıl boşalacaksa öyle olur ancak zorunlu hallerde başvurulabilir buna izdırari kesim denir.
15. Ehli kitap yani Yahudi ve Hıristiyan olan bir kimsenin kestiği de yenir. Fakat bu durumda kesim işlemini yapan gayri müsliminde mutlaka Allah ın adını anması gerekir. Yinede bunun tabiî ki zor olduğu için gayri müslümlere kurban kestirmek ilkesel düzeyde mekruhtur.
16. Kurban etlerinin 3te biri eve 3te biri eşe dosta 3te biri de fakirlere dağıtılır.
17. Fakihler kurban derisinin demirbaş olabilecek bir eşyayla takasına onay vermiştir.
18. ADAK NEZİR KURBAN : Sırf Allah rızası için mutlak olarak adanan veya bir şeyin olması yada olmamasına bağlanarak adanan kurbandır.hepsi fakirlere dağıtılır.
19. AKİKA KURBANI: Çocuğun doğumundan sonra bunu lutfeden Allah a şükür nişanesi olarak kesilen kurbandır. Akika kurbanı Hanefilere göre mubah veya mendup diğer mezheplere göre sünnettir.
20. Nesike kurbanı: Akika kurbanıyla aynı şeydir Peygamber efendimiz bu ismi tercih etmiştir.
21. HEDY KURBANI: hac ibadetiyle ilgili kurbanların genel adıdır.sadece fakirler yiyebilir.
22. KUTLAMA VEYA ŞÜKRAN KURBANI:Önemli bir kimseyi karşılamak açılış yapmak vs. için kesilir. Eti istenildiği gibi kullanılır.
23. Vasiyeti olmadıkça ölmüş bir kişi adına kurban kesilmesi doğru bulunmamıştır
24. Kurban bedelinin veya kendisinin bağışlanması biçiminde eda edilmesi söz konusu olamaz.
25. Kurbanlık hayvanın satımı ve alımı, diğer meşru malların satın ve alımı gibidir.
26. Kurban yükümlüsünün güvenilir birisine vekalet vererek kurbanını kestirmesi mümkündür.
27. Kurban kesildikten sonra kurban namazı adıyla herhangi bir namaz kılınmaz. Aynı şekilde kesilen kurbanın kanının alına veya yüze sürülmesi de doğru değildir.
28. Fıkıh kitaplarında nezr terimiyle anlatılan adak dinen yükümlü olunmadığı halde yüce Allah a farz veya vcip cinsinden bir ibadet yapma sözü vermeye adak denir.
29. Hanefiler mubah saymış , başta şafiler ve diğer mezhepler mekruh kabul etmiştir. Hz Peygamber (sav) hoş karşılamamıştır. 30. Adanılan ibadetlerin yerine getirilmesi gerektiği de Kur an ve sünnet ile sabit olan bir hükümdür.
31. Adağın şartları Müslüman olmak ve aklı başında ve büluğ çağına ermiş olmaktır.
32. Bir şarta bağlı olmayan adağa mutlak adak denir: Allah rızası için kurbankeseceğim 3 gün sonra oruç tutacağım gibi. 33. Bir şarta bağlı olan adağa mukayyed veya muallak adak denir. Sınavları verirsem Allah rızası için Dört rekat namaz kılacağım gibi. 34. Hanefilere göre zaman belirtilsede zaman önemli değildir vaktinden önce yerine getirilebilir. Şafiler adağın ancak o tarihte yerine getirilebileceğini söylemişlerdir.

9. ÜNİTE

YEMİNLER VE KEFARETLER

1. Kasem suretiyle yemin.Vallahi – Billahi – Tallahi denerek yemin cümlesi kurulur
2. Talaka evliliği sonlandırmaya bağlanan yemin. Mesela şu eve ayak basarsam karım boş olsun gibi.
3. Örfün yemin anlamı verdiği kalıplar: Kuran ekmek çarpsın , Mushaf hakkı için vs gibi.
4. Kimi ifade kalıpları niyete ve maksada göre yemin sayılır. ÖR: Şöyle yaparsam kafir olayım , şuraya gidersem Allah a kul Peygambere ümmet olmayayım gibi
5. Yanlışlıkla yapılan yemin ( Yemin i lağv): Mesela borcunu ödemediği halde ödemiş olduğunu zannederek Vallahi borcumu ödedim yada bir kişiyi gördüğünü unutarak Vallahi görmedim ve dil alışkanlığıyla söylenilen yeminler bu kapsamdadır
6. Yalan yemin (yemin-i gamus): Geçmişte veya şimdiki zamanda meydana gelen bir olay hakkında bile bile ve kasten yapılan yalan yemindir.Borcunu ödemediğini bildiği halde Vallahi ödedim denmesi böyledir.Hanefilere göre böyle bir yeminde kefaret yoktur çünkü onu herhangi bir dünyevi bedel yada ceza karşılayamaz. Şafii mezhebi ise, yalanı cezalandırmak amacıyla, Ğamus yemininde kefaretin söz konusu olacağını belirtmişlerdir.
7. Vaad yemini ( yemin- mün’akide)yerine getirilmesi kesin olarak kararlaştırılmış yemin anlamına gelen mün’akid yemin, gelecekte gerçekleşmesi mümkün olan bir eylem üzerine yapılır. Ör: Vallahi borcumu ödeyeceğim.
8. Münakıt yemin 3 kısıma ayrılır A-)Mutlak yemin: herhangi bir vakitle kayıtlı olmayan yemindir. Söz gelimi Vallahi borcumu ödeyeceğim gibi.bu yemin ancak taraflardan biri ölünce bozulur ve kefaret gerektirir. B-)Muvakkat yemin: Bir vakitle kayıtlı olan yemindir. Mesela Vallahi borcumu bugün ödeyeceğim.keffaret sorumluluğu devreye girer. C-)fevr yemini: Bir konuşmaya veya davranışa o anda cevap olmak üzere yapılan anlık yemindir. Mesela yemeğe davet edilen bir kişinin Vallahi yemek yemem demesi gibi yada sokağa çıkmak üzere olan kadına kocasının eğer sokağa çıkarsan boşsun demesi böyle bir yemindir.Eğer yemine bağlanan eylem dini esaslara aykırı (haram) olursa yemine sadık kalınmaz aksine terk edilir ardından kefaret ödenir.
9. 1- İbadet olma özelliği taşıdığı için kefaretler.a – ancak Kur an ve sünnet tarafından konulabilirler , kıyas veya başka yöntemler kullanılarak yeni kefaretler konulamaz b- naslar tarafından belirlenen ibadet ve şekillerle yerine getirilirler. C- sadece Müslümanları ilgilendirirler.
10. 2- Ceza özelliği taşıdıkları için kefaretler a- dinen yükümlü sayılanların sorumluluğundadırlar. Yani ceza ehliyeti taşıyan akıllı ver ergin kişiler kefaret öderler. B- diğer cezalarda daolduğu gibi işlenen suçun vebalini bütünüyle ortadan kaldırmazlar. Bunlar tevbe ve helalleşmenin yerini tutamazlar.
11. Yemin kefareti birinci aşamada on fakirin doyurulması veya giydirilmesi ile bir köle azadı gelmektedir. Bunlardan biri yerine getirilemezse oyüzden 2. Seçenek olan 3 gün oruç tutma seçeneğine geçilir. On fakiri yedirme veya giydirmeye gücü yeten 3 gün oruçla kefareti yerine getirmiş olamaz.
12. Hanefiler, ayetteki on fakirin bir günlük yemek ihtiyacını karşılama hükmünün bir tek fakirin on günlük yemek ihtiyacını karşılama biçiminde de uygulanabileceğini söylemişlerdir.
13. Yemek yedirilen veya elbise temin edilen fakirler sorumlunun bakmakla yükümlü olduğu kimseler olamaz.
14. Bir fakire bir günde on fıtır sadakası vermek veya bir fakire bir günde on elbise vermek bir günlük yiyecek ve bir günlük giyecek vermek sayılır.
15. Kefaret yemin bozulduktan sonra yerine getirilir.
16. Hanefilere göre gayri Müslim bir fakirede kefaret ödenebilir. Şafii ve malikiler ancak hür ve Müslüman fakirlere kefaret ödemesi yapılabileceğini belirtmişlerdir.
17. Oruç bozma kefaretine kefaret-i savm denir kaynağı sünnettir.
18. Önce bir köle azadı olmazsa 2 ay ara vermeden oruç tutma olmazsa altmış fakiri sabahlı akşamlı doyurmasını emretmiştir. Şafiler sadece cinsel ilişkinin kefaret gerektireceğini ileri sürmüşlerdir.
19. Hanefiler ve Şafiilere göre kefaret sırası takip edilir Malikilere göre edilmez.
20. İhramlıyken tıraş olma kefareti kefaret-i halk diye adlandırılır. Kefareti ya 3 gün oruçtur ya altı fakiri doyurur yada küçükbaş hayvan kurban eder
21. Hayızlı eşle cinsel ilişki kefareti bir dinar yaklaşık 4,25 gr yada yarım dinar altını sadaka olarak verecektir.
22. Bilindiği üzere kasden ve tasarlayarak adam öldürmenin dünyadaki cezası Kur ‘ an – ı Kerim e göre kısastır.
23. Kazayla adam öldürülürse öldürülenin ailesine verilecek olan diyet cezası yanında birde kefaret vardır. Kefaret i katl olan bu sorumluluk önce bir Müslüman köleyi hürriyetine kavuşturmak eğer bu yapılamıyorsa 2 kameri ay üst üste oruç tutmaktır.
24. Zıhar kefareti : Sen bana annemin sırtı gibisin diyerek eş boşama kefaretidir. Bu çirkin davranışı kınayan Kur’an böyle bir boşanmanın geçerli olamayacağını belirtmiş fakat yapılan çirkin davranışı cezasız bırakmamıştır. Önce bir köle azadı , eğer bu yapılamıyorsa 2 kameri ay ard arda oruç tutmak bunada güç yetmiyorsa 60 fakiri sabah akşam doyurmak.

10. Ünite

Haramlar ve helaller

1. Haramlık durumuna hurmet haram kılmaya tahrim haram kılınan fiile veya nesneye de ‘’haram’’ adı verilir.
2. Haram için 3 unsur , özünde veya vasfında bir kötülük bulunmak – yasaklığı kesin bir dille sabit olmak – delalet açısından kesin bir ifadeyle yasaklanmak
3. Hanefiler dışındaki İslam hukukçularının çoğuna göre ise haram zanni delil sayılan ve kesin bilgi ifade etmeyen haber-i vahid ile de sabit olabilir. Hanefiler , haber-i vahidle kesin ve bağlayıcı şekilde yasaklanan fiile tahrimen mekruh kesin ve bağlayıcı olmayan yasaklanmaya ise tenzihen mekruh adını verirler.
4. Özünden haram ( haram li zatihi/li- aynihi):TANIMI: dinin ana kaynaklarının özü mahiyeti ve varlığı açısından kötülük ve zarar içermesi dolayısıyla temelden haramlığına hükmettiği fiildir. Zina hırsızlık vs. HÜKMÜ : Fiil gayri meşrudur.zaruret durumunda sadece zarureti savacak ölçüde ruhsat/izin vardır. Mükellef bu fiili yaparsa batıl kabul edilir ve ulaşılmak istenen menfaat fiilin sahibine tanınmaz.haramı inkar eden dinden çıkar.Haram fiilini işlemekten sakınanlara adil, işleyenlere ise fasık asi günahkar denir.
5. Dolaylı haram (haram-li ğayrihi) : Özü açısından değil, vasfı açısından kötülük ve zarar içermesine dayanarak dış bir unsur dolayısıyla haramlığına hükmedilen fiildir.Başkasının malını rızasız almak fiilinde başkasının malını almak fiili için haramlık söz konusu değildir ; haramlık başkasının malını malikinden izinsiz olarak elkoymaktan dolayı ortaya çıkmıştır. Vasfındaki gayri meşruluk ortadan kalkmadıkça dolaylı haramlık sona ermez. Hanefilere göre batıl kabul edilmez ancak nezih sayılmaz böyle bir mülkiyet habis bir mülkiyettir. Haram kısmın terki farzdır. Kesin haramı inkar eden dinden çıkar. Haramlık kesin delile dayalı değilse helal sayan kimse dinden çıkmaz ama fasık olur
6. Allah (c.c) şirk koşmak en büyük haramdır.
7. Şirkten sonra büyük günahlar gelir hadislere göre şirkten sonra en büyük günah komşunun hanımıyla zina etmektir ondan sonrada seninle yemeğini paylaşır korkusuyla çocuğunu öldürmendir. Namaz oruç gibi farzları terk etmek kumar hırsızlık yalan iftira gibi fiilleri yapmakta büyük günahlardandır.
8. Küçük günahlar haramın en alt kademesidir.
9. Yasak fiil bazı halde ‘’ruhsat’’ denilen istisnai hükümle sadece ihtiyacı giderme derecesinde ve geçici olarak mubah, hatta bazen vacip olabilir.
10. Terfih (genişlik) ruhsatı (mubah ruhsat ):haram hükmü ve bu hükmün sebebi ortadan kalkmadığı halde mubah muamelesi gören ruhsattır.hayatı tehlike durumunda mecbur olarak başkasının malından yeme gibi. Azimet veya ruhsat gibi 2 seçenek vardır ruhsat yolu da mubah tır. Azimeti tercih etmek daha sevaptır.
11. Iskat (zaruret ve kolaylık) ruhsatı ( vacip ruhsat) : ölümden kurtulmak için eğer başka seçenek yoksa domuz eti yemek gibi.tek seçenek ruhsatı kullanmaktır ruhsat azimet olmuştur. Ruhsat kullanılmaz azimette ısrar edilirse günahkar olunur
12. İbaha-i şer’iyye (din kaynaklı mübah ) : deniz hayvanlarının yenmesinin helalliği gibi. Ayet veya hadisle onalı mübah.
13. İbaha-i Asliye/akliye) (akıl kaynaklı mübah):Ayet veya hadis bulunmadığı için mübahlık aksi sabit oluncaya kadar devam eder. İnsanı ihtiyaçlardır şeker yemek gibi.
14. Tür olarak sadece domuz eti haramdır.
15. Eti yenmeyen hayvanlar: azı dişleriyle kapıp avlayan hayvanlar kurt ayı vs –tırnaklarıyla kapıp avlayan ve korkunç tabiatlı hayvanlar kartal akbaba vs – iğrenç tabiatlı olup insana tiksinti veren hayvanlar yılan akrep kene vs.
16. Melez hayvanlar: Hanefiler ve malikiler doğan yavrunun annesine tabi olduğunu belirtirler. Şafiiler ve Hambeliler ise baba veya anneden birinin etinin yenmemesinin yavrunun etinin haramlığı için yeterli olduğunu savunmuşlardır.
17. Deniz su hayvanları : Fakihlerin çoğuna göre bütün deniz hayvanları helaldir. İmam malik e göre yalnızca deniz domuzu mekruhtur.
18. Şafii mezhebine göre eti yenmeyen kara hayvanlarına benzeyen su hayvanları haramdır. Hanefilere göre deniz hayvanlarından yalnızca bütün türleriyle balık helaldir.
19. Hayvanı kesen veya avlayan kişinin Müslüman yada ehli kitap olması gerekir. Bu yüzden ateistlerin animistlerin ve putperestlerin kestiği hayvanın eti helal değildir.
20. Dini kesim usulünce yapılmayıp kendiliğinden veya başka hayvanların saldırısı sonucu ölmüş hayvanlara meyte (murdar) adını verir. Bu etler haramdır.
21. Tavuk kaz ördek ve hindi gibi eti helal kümes hayvanlarının dinen necis sayılan maddelerle beslendikleri taktirde bekletilmeden kesilip yenmeleri bütün mezheplere göre mekruhtur. hayvan bekletilip temiz gıdayla beslenmesinden sonra yenilebilir. 22. Sarhoş edici ve uyuşturucu maddeler kesin bir üslupla yasaklanmıştır.
23. Birçok alim Sigara içmenin birçok zararından dolayı haram olduğunu söylemiştir.
24. Haram nesnelerle tedavinin helal olması şartlıdır. Kullanılmadığı halde sağlığı tehdit eden gerçek bir hastalık oluşması – yerine geçecek bir ilaç olmaması – güvenilir bir doktor tarafından tavsiye edilmelidir.
25. Dışarda Erkeğin göbekle diz kapağı arası kadının ise el ayak ve yüz dışındaki bütün vücudunun örtülmesi ile olur 26. Saç ektirip peruk takmayı İslam hoş görmemiştir. dövme yaptırmak ve Kaş aldırmak doğru değildir hz. Peygamber (sav) ın lanetine uğrar. Normal olan dişlerle oynayıp modaya uymak caiz değildir. İlla gerekli olmadıkça estetik ameliyat caiz değildir.
27. Altın gümüş kap kacak ev eşyası ipeğin de sergi vb olarak kullanılması erkek ve kadın tüm Müslümanlara haramdır.
28. Mukaddes sayılan tapınılan uluhiyet izafe edilen şeylerin resimlerini yapmak ve kullanmak haramdır. Canlı resimleri kutsama veya ululamaya götürmedikçe caizdir. Canlılara ait olmayan resimleri yapmak serbesttir.
29. Haram işlerde çalışmak, hırsızlık ve gasp, ihtikar , faiz rüşvet , kumar piyango ve faiz esasına dayanan bireysel emeklilik ve hayat sigortası haramdır. Sigortanın haram olmasının sebebi ; diyelimki sigortaya 500 tl ile bağlanırsın ama evin yandığı zaman sigorta sana 30.000 lira verir yani verdiğinden fazlasını alırsın bu yüzden haramdır ve birçok sigorta şirketi bankalarla bağlantılıdır.
30. Bir müslümanın iffetsiz biriyle evlenmesi caiz değildir. Ancak tevbe edip nefsini düzeltenler dışında. Ehli kitapolan gayri müslümlerden kız almak caizdir ancak kız vermek caiz değildir.
31. Zinayı meşru kılmak için evlenmek yasaktır.Ayrıca annenin hayatı söz konusu değilse kürtaj haramdır.
32. Yabancının avret yerine bakmak,masturbasyon,üreme organı dışında cinsel birleşme,hayızlı eşle ilişki,zina,homoseksüellik,lezbiyenlik,yabancı olan karşı cinsle baş başa kalma, hayvanla cinsel ilişki kadınsı veya erkeksi davranışlar haramdır.
33. Av tarla bahçe sürü köpekleri dışında köpek beslemek veya domuz beslemek haramdır.

Alıntı

[nurşen35]