İslam Mezhepleri Tarihi Soru-Cevap Ders Özetleri Ünite 4 (Dokuz Eylül)

[enderhafızım]

İslam Mezhepleri Tarihi Soru-Cevap Ders Özetleri Ünite 4 (Dokuz Eylül)

ÜNİTE 4

EHL-İ SÜNNET

1)Ehl-i sünnet ve'l-Cemaat veya kısaca Ehl-i sünnet kimlere denir?
Cevap:Hz. Peygamber (s.a.s.) ile sahabe topluluğunun dinin esasları, yani usulu'd-din ile ilgili olarak ortaya koydukları ve takip ettikleri yolu benimseyen ve bu yola uyanlara verilen isimdir.

2)Sünnetin ve cemaatin karşıtı nedir?
Cevap:sünnetin karşıtı bid'at, cemaatin karşıtı tefrika'dır.

3)Resulüllah (s.a.s.) ile ashabının yoluna uyanları ifade etmek üzere ''sünnet ve sahabe topluluğu mensupları'' anlamında Ehlü's-sünne ve'l-cema'a kavramını ilk defa kim kullanmıştır?
Cevap:Ebu'l-Leys es-Semerkandi

4)Ehl-i sünnet terkibini ilk kullanan kimdir?
Cevap:Darimi'nin Sünen'inde yer alan rivayete göre Hasan el-Basri'dir.

5)Ehl-i sünnete verilen isimler nelerdir?
Cevap:Ehl-i cemaat, sevad'ı Azam (büyük kalabalık), fırka-ı naciye (kurtuluşa erenler), ehl-i hak ve ehl-i hüda

6)Ehl-i sünnete muhalifleri tarafından verilen isimler nelerdir?
Cevap:Haşviyye, Mücbire, Müşebbihe, Nasıbiyye, Sıfatiyye, Mücessime.

7)Ehl-i sünnet ve'l cemaat kavramının çerçevesini oluşturan bazı temel kabullerden bahsedilebilir. bunlar nelerdir?
Cevap: a)Hz. Peygamber'den sonra ilk meşru halifenin Hz. Ebu Bekir , daha sonra da sırayla Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali'nin olduğu; bu sıranın aynı zamanda fazilet sırası olduğu Ehl-i Sünnet kavramının siyasi çerçevesini belirleyen asli unsurdur.
b)Fasık da olsalar, toplumun istikrar ve düzeni açısından, imam ve halifelere itaati esas saymak; halifenin seçim ve bey'atla iş başına gelmesini gerekli görmekle birlikte ''İmamlar Kureyş'tendir'' rivayetini dikkate alarak hilafette Kureyşlilik şartını aramak da Ehl-i sünnet kavramının siyasi çerçevesini belirleyen unsurlardandır.
c)İmanın tasdik ve ikrar ile gerçekleşeceği, imanın zıddının küfür olduğu, büyük günah işlemenin kişiyi imandan çıkarmayacağı, dolayısıyla tekfir edilemeyeceği gibi hususları içeren ''Ehl-i kıble tekfir edilemez'' şeklindeki ilke Ehl-i sünnet ve'l cemaat kavramının akidevi çerçevesini belirleyen emel esastır.
d)ALLAH'ın sıfatlarının O'nun zatının ne aynı ne de gayrı olduğunu ve Kur'an'ın mahluk olmadığını benimsemek, insan özgürlüğü anlamındaki bir kader fikrini rddetmek de Ehl-i sünnet kavramının akidevi çerçevesini belirleyen unsurlardandır.

8)İtikadi bakımdan Ehl-i Sünnet'in oluşumunu kesin olarak belirlemek neden mümkün değildir?
Cevap:Çünkü ilk üç asır için Ehl-i sünnet ve'l cemaat tabiri i'tikadi açıdan tek bir görüşü ya da belli görüşleri, belli akidevi esasları benimseyen bütüncül, yeknesak bir zümreyi değil; belli konularda ileri sürdükleri görüşlerle farklılaşan fırka ve grupların karşısında ümmetin birlik ve beraberliğini esas alan cumhur ya da ana bünyeyi ifade eder.

9)Abdullah b. Ömer,İbrahim en-Neha’i, eş-Şa’bi ve el-Hasan el-Basri gibi şahsiyetlerin ortak özellikleri nelerdir?
Cevap: Ortak özellikleri; devlete ve İslam’ın ortaya koyduğu temel esaslara bağlılık, fitneye yol açmamamak için tartışmalı konulardan uzak durmak, samimi bir sadakat, cemaatin devamı ve terakkisi, yani istikrar içinde değişme ve gelişme için azami gayret şeklinde ifade edilebilir.

10)Ehl-i Sünnet’in temel inançlarının oluşmasına zemin hazırlayan kimdir?
Cevap: Ebu Hanife Nu’man b. Sabit b. Zuta b. Mah’tır.

11)Ebu Hanife’nin görüşleri nasıldır?
Cevap: a)ALLAH sayı yönünden değil ortağı bulunmaması yönünden birdir. O, yarattığı şeylerden hiç birine benzemez, Fiili ve zati sıfatlarıyla, isimleriyle daima var olmuştur ve olacaktır.
b)Bütün peygamberler günahlardan, küfür ve çirkin fiillerden münezzehtir.
c)Peygamberlerden sonra en üstün insanlar sırasıyla Ebu Bekir, Ömer b. Hattab, Osman b. Affan ve Ali b. Ebi Talib’tir.
d)ALLAH, yarattıklarından hiçbirini ne küfre ne de imana zorlamış ve onları ne mü’min ne de kafir olarak yaratmıştır. Fakat onları müstakil şahsiyetler olarak halk etmiştir.
e)İman ve küfür, kulların fiillerinden ibarettir. Bir Müslüman, helal saymamak şartıyla büyük günah işlemiş olsa bile küfürle suçlanamaz,Ancak bir müminin kafir olmamakla birlikte fasık olması caizdir.
f)Nebilerin mucizeleri ile velilerin kerametleri haktır.
g)ALLAH Teala ahrette görülecektir.
h)İman, dil ile ikrar ve kalp ile tasdikten ibarettir.
i)Peygamberlerin şefaati haktır.
j)Kıyamet ve hesap haktır.

NOT:İmam Azam’dan sonra, özellikle Mu’tezile ve diğer fırkaların i’tikadi meselelere dair ileri sürdükleri farklı fikirlere karşılık, İmam-ı Azam ve ondan öncekiler tarafından ortaya konulan görüşler doğrultusunda Ehl-i sünnet’in esasları geliştirilmiştir.Bu gelişme, klasik tasnif sistemi içinde, Selefiyye veya Ehl-i sünnet-i Hassa ile Halefiyye veya Ehl-i Sünnet-i Amme adları altında ele alınır.

12)Selef terim olarak ne demektir?
Cevap:Terim olarak, Hz. Peygamber döneminde yaşayanlar ile onları takip edenlerin üstünlüğünü belirten hadisler çerçevesinde, Müslümanların önderleri sayılan ashap ve tabiin için kullanılır.

13)Selefiyye’nin çerçevesi neyle belirlenmiştir? Bunlar nelerdir?
Cevap:Kur’an ve sünnet tarafından belirlenmiştir. Buna göre onlar;
a)Kur’an ve sünnet’te belirtilen esasları, akıl ve rey’e, dolayısıyla te’vile başvurmaksızın olduğu gibi kabul eder ve inanırlar.
b)Nassların zahiren ifade ettiği anlamı olduğu gibi kabul ederek müteşabihleri kavramak için akla başvurmaya veya te’vile yanaşmazlar.
c)ALLAH’ın sıfatları başta olmak üzere itikadi konuların ayrıntılarını araştırma ve üzerinde fikir beyan etmekten uzak dururlar

14)Selefiyye’nin yolu kaç esasa dayanır? Bunlar nelerdir? Tanımlayınız.
Cevap: 7 esasa dayanır: a)TAKDİS:ALLAH’ı, şanına ve yüceliğine layık olmayan şeylerden ve cismiyeten tenzih etmektir.

b)TASDİK:ALLAH’ın Kur’an ve sünnette geçen sıfat ve isimlerinin, O’nun yüceliğine ve kemaline layık manaları olduğu gibi kabul edip, Hz. Peygamber ALLAH’ı nasıl vasfetmişse O’na öylece inanmaktır.

c)ACZİ İTİRAF: Müteşabih ayetlerde anlatılan şeylerdeki murad ve maksadı ALLAH’a bırakarak bunları bilmediğini ve bilemeyeceğini itiraf etmektir.

d)SÜKUT:Müteşabihlerin anlamını sormamak, onlara dalmamaktır. Cahil birinin, bilmediği şüpheli şeyleri sormaması; alimin de buna cevap vermemesi gerekir.

e)İMSAK:Müteşabih ayetler üzerinde değişiklik yapmamak; açık olmayan manaları kullanmaktan ve te’vilden çekinmektir.

f)KEFF: Müteşabih ayetlerle, kalben dahi meşgul olmamak ve onlar üzerinde düşünmemektir.

g)MA’RİFET EHLİNE TESLİM: Yüce bahisler, peygamber ve sahabeye gizli değildir. Bu bakımdan onların herkese kapalı olduğu sanılmamalıdır. Ancak bunlar üzerinde durmak yerine, te’vilini ancak ALLAH bilir diyerek onların bilgisini ehline bırakıp te’vile gitmemek gerekir.

15)Selefiyye’nin itikaddaki imamı kimdir?
Cevap: Ahmed b. Hanbel

16)Ahmed b. Hanbel, Selefiyye’nin düşünce yapısının temellerini ortaya koymuştur. Ahmed b. Hanbel’in düşüncesi nasıldır?
Cevap: Ahmed b. Hanbel’e göre;
a) İman, kalb ile tasdik, dil ile ikrar ve azalarla amel etmektir.
b)İslam ise tasdik ve ikrardır.
c) İnsan şirk koşmak hariç, bir emri inkar etmedikçe dinden çıkmaz. Büyük günah işleyen kişi tövbe etmeden ölürse, durumu ALLAH’a kalmıştır; dilerse onu bağışlar, dilerse azab eder.
d)ALLAH’ın sıfatları konusunda tartışmaya girişmek, kesinlikle doğru değildir.
e)Kur’an mahluk değil, ALLAH’ın kelamıdır.
f)Nasslara ve nasslarda belirtilen hususlara iman edilir, Akla güvenmek ve itibar etmek insanı delalete sevk eder.
g)ALLAH’ın kazasına rıza, emrine teslimiyet, hükmüne sabır; emrettiğini yapmak, nehyettiğinden uzaklaşmak; hayır ve şerriyle kadere iman etmek, dinde mücadele ve husumeti bırakmak, tabiiler, imamlar ve fakihlerin ittifak ettiği Peygamber sünnetidir.
h)Ru’yetullah konusunda da Hz. Peygamber’in hadislerini dikkate alarak Kıyamet gününde ALLAH’ın görüleceğine inanmak gerekir. Hilafeti zorla ele geçirdiği halde halkı memnun eden ve adaleti sağlayan kimseye, facir olsa bile, fitneye meydan vermemek için itaat vaciptir.

17)Ahmed b. Hanbel’den sonra, Selef çizgisi kimlerle devam etmiştir?
Cevap: Ahmed b. Hanbel’den sonra Selef çizgisi, ¾ ve 6/10, asırlarda Bağdat’ta Ebu Bekir el-Hallal ve İbn Batta, Horasan’da Ebu Süleyman el-Hattabş ve Hace Abdullah Herevi gibi Hanbeli alimler tarafından devam ettirilmiştir. Bu alimler, Kelam ilmiyle meşgul olanlara karşı mücadele etmeyi temel vazife olarak görmüşler ve yazdıkları eserlerde bu hususu daima vurgulamışlardır. 6/10. asırda Şam’da mücadeleci kişiliğiyle Muvaffakuddin İbn Kudame, kelamcıların kitaplarını okumanın haram olduğuna dair yazdığı eser ile Selef çizgisinin gelişmesine ve daha güçlü alimlerin yetişmesine zemin hazırlamıştır. 7/13. yüzyılın sonlarına doğru İbn Teymiye, daha sonra da öğrencisi İbn Kayyım el-Cevziyye’nin çalışmaları neticesinde Selef çizgisi, sistematik Selefiyye’ye dönüşmüştür. İbn Teymiye ve öğrencisi, yaptıkları tahliller ve ortaya koydukları ilmi çalışmalarla görüş ve düşüncelerini faal duruma getirerek kelam, felsefe ve tasavvuf gibi disiplinlerin karşısına çıkmışlardır.18. yüzyılda Muhammed b. Abdilvehhab tarafından yeni ve farklı bir şekilde canlılık kazandırılan Selefiyye, onun adına nispetle Vehhabilik adıyla anılan daha katı bir mezhebe dönüşmüştür.

18)Ehl-i Sünnet-i Amme yani Halefiyye kimlere denir?
Cevap: Ehl-i sünnet bünyesinde Selefiyye’nin aksine, müteşabihler üzerinde düşünmenin, muhkem ayetler ışığında onları anlama ve açıklamaya çalışmanın bizzat Kur’an’ı Kerim’in mantığına uygun olduğunu kabul edenlere Ehl-i Sünnet-i Amme ya da Halefiyye denir.

19)Ehl-i sünnet-i Amme’nin öncüleri kimlerdir?
Cevap: İbn Küllab el-Basri, Haris el-Muhasibi ve Ebu’l- Abbas el-Kalanisi

20)9/10. asır Ehl-i Sünnet-i Amme ya da Halefiyye tarihi açısından çok önemli bir zaman dilimidir. Bunun nedeni nedir?
Cevap: İki büyük kelam ekolü bu asırda teşekkül etmiştir: 1) Maturidilik 2) Eş’arilik

21)Maturudilik nerede doğmuştur? Ve kimin görüşleri doğrultusunda teşekkül etmiştir?
Cevap:Mturidilik, 3/9. yüzyılın ilk yarısının ortalarında Semerkand’ın Maturid kasabasında doğan ve 333/944 yılında Semerkand’da vefat eden Ebu Mansur Muhammed b. Mahmud el-Maturidi es-Semerkandi’nin görüşleri doğrultusunda teşekkül etmiş bir mezheptir.

22)Maturidi’nin görüşleri nasıldır?
Cevap: a)BİLGİ TEORİSİ: Bilgiyi, duyular ile aklın alanına giren konuların bilinmesi olarak gören Maturidi’ye göre varlığın gerçekliğini ve bilgiyi inkar etmek mümkün değildir. Bilgi kaynakları duyular, akıl ve doğru haberden müteşekkildir.

b)TEVHİD: ALLAH vardır, birdir, eşi beneri yoktur.

c)KELAM-KUR’AN: ALLAH’ın kelemının, kendi zatıyla kaim bir mana olduğunu savunan İmam Maturidi’ye göre, Kelamullah Cenab-ı Hakk’ın kıdemiyle kadimdir; harfler ve kelimelerle telif olunmuş değildir; çünkü harfler ve kelimeler hadistir.

d)İMAN-İSLAM: İman’ı dil ile ikrar, kalb ile tasdik olarak tanımlayan Maturidi’ye göre, dili ile ikrar eden, fakat kalbi ile tasdikte bulunmayan kimse mü’min değildir.

e)İNSANIN FİİLLERİ: İnsanın fiillerinde gerçek anlamda bir irade hürriyetine sahip olduğunu savunur.

f)NÜBÜVVET: Maturidi’ye göre bütün insanlığın mutluluk ve huzurunu sağlayacak bilgileri geitirp doğru yolu göstererek önderlik edecek bir ulvi şahsiyetin varlığı mutlaka gereklidir.

g)AHİRET:Maturidi’ye göre kıyametin kopma zamanı bilinmemekle birlikte, yaklaştığını ifade eden alametler, Kur’an ve sünnette mevcuttur. İnsanın iyilik yapana mükafat, kötülük işleyene ceza vermek gerektiğini benimseyip bunu dünyada uygulaması, ahiret hayatını fikren zorunlu kılar.

h)ALLAH’IN GÖRÜLMESİ (RU’YETULLAH): İmam Maturidi’ye göre ALLAH’ın gözle görülmesi, Kur’an ve nakli delillerle sabittir; ancak O’nu görme keyfiyetsiz bir şekilde olacaktır.

23)Maturidiyye’nin ekolleşmesi kimle belirgin hale gelmiştir?
Cevap:Maturidiyye’nin ekolleşmesi, Ebu’l-Muin en-Nesefi ile tamamen belirgin hale gelmiştir. Tabsiratü’l-Edille ve Bahrü’l –Kelam adlı eserleriyle Maturidilik’in gelişmesine önemli katkıda bulunan Nesefi’nin mezhep içindeki konumu, Gazali’nin Eş’arilik’teki konumuna denktir.

24)Ebu Hanife- Maturidi metodu üzerine kimler eser telif etmiştir?
Cevap:Ebu’l Muin en-Nesefi, Ömer en-Nesefi, Burhaneddin en-Nesefi, Hakim es-Semerkandi, Sadrü’l- İslam el- Pezdevi, Siracüddin el-Uşi, Nureddin es-Sabuni

25)Eş’arilik kim tarafından, kimin desteğiyle teşekkül etmiştir?
Cevap: Ebu’l- Hasan el-Eş’ari ve talebeleri tarafından Ehl-i Sünnet inanç esasları temelinde kurulan Eş’arilik, Abbasi halifelerinin desteğiyle Mu’tezile’nin güçlenmesinden sonra, bu oluşuma ve diğer fırkalara karşı sahih akideyi Hz. Peygamber’in sünnetine uygun olarak savunma hedefiyle teşekkül eden bir mezheptir.

26)Eş’arinin fikir ve görüşleri nasıldı?
Cevap: a)BİLGİ TEORİSİ: Bilgi zaruri ve iktisabi olmak üzere ikiye ayrılır. Doğruluğundan şüphe edilmeyen bilgilere zaruri bilgi denir.

b)TEVHİD: Eş’ariye göre, ALLAH’ın varlığına ilişkin bilgiler, insanda doğuştan mevcut olan zaruri bilgiler türünden değildir. Aksi halde varlığı hakkında şüpheler ileri sürülmezdi ve herkes zorunlu olarak O’na iman ederdi.

c)KELAM-KUR’AN:Eş’ariye göre ALLAH, kelam sıfatıyla muttasıf olup O’nun zatıyla kaim olan kelamullah, kadimdir. Dolayısıyla Kur’an mahluk değil, kadimdir.

d)İMAN-AMEL İLİŞKİSİ: İmanı Hz. Muhammed’in hak peygamber olduğunu tasdik etmekten ibaret olarak tanımlayan Eş’ariye göre, bunu dil ile açıklamak ve ilahi buyrukları yerine getirmek (ikrar ve amel) imana dahil değildir.

e)İNSAN FİİLLERİ:Eş’ariye göre insanların kudret ve fiillerini yaratan ALLAH’tır; onlar fiillerini ALLAH’ın dileyip yarattığı hadis kudretle yaparlar.

f)NÜBÜVVET: Eş’ariye göre varlığı akli delillerle bilinen ve kainatın yegane maliki olan ALLAH’ın, aralarından seçeceği kimseler vasıtasıyla insanları dünya ve ahiret mutluluğuna ulaştıracak çeşitli emirler, yasaklar ve ibret verici öğütler içeren talimatlar göndermesi aklen mümkündür.

g)AHİRET:Kabirlerdeki cesetlere, dünyadaki amellerine göre acı veya huzur hissedecek şekilde bir tür hayatın verilmesi, ölmüş bir canlının ikinci defa yaratılması (ba’s ba’de’l-mevt) aklen imkansız değildir.

h)ALLAH’IN GÖRÜLMESİ (RU’YETULLAH): Eş’ariye göre ALLAH’ın görülmesi akli bir imkansızlığa götürmediği için mümkündür.

27)Kaynaklarda, Eş’arilik’in ikinci kurucusu olarak kim gösterilir?
Cevap: Ebu Bekir el-Bakıllani

28)Müteahhirin Eş’ari alimler arasında en tanınmışlar kimlerdir?
Cevap: Fahruddin Razi, Seyfüddin Amidi, Kadı Beyzavi,Adududdin İci, Sa’düddin Taftazani ve Seyyid Şerif Cürcani’dir.

29)Maturidiyye ile Eş’ariyye arasında bazı meselelerde ihtilaflar vardır. En önemlileri nelerdir?
Cevap: a)MA’RİFET: Eş’arilere göre ALLAH’ı bilmek ( marifetullah), şer’an vaciptir, Maturidiler ise ALLAH’ı tanımanın aklen vacib olduğunu ileri sürerler; ancak bu vücub, icabını yerine getirebilecek biri tarafından olur.

b)HUSN VE KUBH: Eş’ariler’e göre husn ve kubh (bir şeyin iyi ve kötü oluşu) akılla bilinemez. Bunlar ancak ALLAH’ın emirleri ve yasaklanmasıyla bilinebilirler. Maturidiler’e göre ise, husn ve kubhun akılla bilinmesi mümkündür.

c)NÜBÜVVET: Eş’arilere göre peygamber gönderilmediği takdirde, ALLAH’ın varlık ve birliğini bilmek insanlara vacib değildir. Oysa Maturidilere göre insanlara peygamber gönderilmemiş olsaydı bile, insanların ALLAH’ın varlığını ve birliğini akullarıyla bulmaları icab ederdi. Ayrıca nübüvvet için erkek olmak şart değildir. Kadın da nebi olabilir. Hz. Havva, Meryem, Asiye, Sare, Hacer, Hz. Musa’nın annesi de, buna göre birer nebidir. Maturidilere göre ise erkek olmak nübüvvetin şartlarından biridir.

d)TEKLİF-İ MA-LA YUTAK (KULA GÜCÜ YETMEYECEĞİ ŞEYLERİ TEKLİF): Eş’arilere göre ALLAH’ın insanın gücü dışında kalan (cisim yaratmak, göğe çıkmak, uçmak vb. gibi) bir şeyin yapılmasını emretmesi ve kullarını bununla mükellef kılması caizdir. Maturidilere göre ise, böyle bir teklif caiz değildir.

e)KESB: Eş’arilere göre kesb, kulun gücünün ALLAH’ın takdirine (makdur) yaklaşmasıdır. Bu durumda kesb de aynen fiil gibi ALLAH’ın yaratığıdır. Maturidilere göre ise kesb, kulun kendisinde yaratılmış olan kudretle ve bir şeye azm ve niyet etmesiyle o şeyin hasıl olmasıdır.

f)TEKVİN:Eş’arilere göre tekvin, hakiki değil, itibari bir sıfattır. Maturidiler’e göre ise, tekvib, kudret ve irade gibi hakiki bir sıfattır.

g)SEBEB VE HİKMET:Eş’arilere göre ALLAH’ın fiilleri için bir sebep aranamaz ve bir hikmete de bağlı değildir; çünkü ALLAH, yaptıklarından sorumlu değildir. Maturidilere göre ise, ALLAH’ın fiilleri bir hikmete bağlıdır ve bir sebebe dayanmaktadır; çünkü ALLAH, abesten münezzehtir.

h)İBADETLER: Eş’arilere göre, Müslüman olmayanlar da ibadet etmekle mükelleftirler, Maturidiler ise, Müslüman olmayanların ibadetle mükellef olmadıklarına ve dolayısıyla ibadetlerini terk ettiklerinden dolayı ayrıca ceza görmeyeceklerine inanırlar.

i)İMAN:Eş’arilere göre iman söz ve amelden, yani inancın ikrarı ve emirlerin yerine getirilmesinden ibarettir. İnsanların amellerini yerine getirme seviyesi değişiklik gösterebileceğinden imanın bu şekilde anlaşılması, Eş’arileri imanın artıp eksilebileceğini benimzemeye götürmüştür. Maturdilere göre ise iman, genellikle ifade edildiği üzere kalbe ve dile ait olup inancın kalb ile tasdik dil ile ikrarından ibarettir. Dolayısıyla iman, ne artar ne eksilir.

[enderhafızım]

1-Aşağıdakilerden hangisi ehli sünnet vel cemaat mensuplarının temel kabullerinden değildir?
a) Fasık olsada halifeye itaat esastır. b) ALLAH'ın sıfatları zatının ne aynı ne de gayrıdır.
c)Kuran mahluk değildir. d) Hılafette kureyşli olmak şart değildir.
e)Ehli kıble tekfir edilemez.

2- Aşağıdakilerden hangisi selef kelimesinin anlamlarından değildir?
a) Bir şeyden önce gelmek b) Zaman itibariyle gelip geçmiş olmak
c) Sonradan gelmek d) Öncekiler e) Geçmişte kalanlar

3- Aşağıdakilerden hangisi Selefiye nin tutum ve anlayışını benimseyen alimlerden değildir?
a) Mamer b. Raşid b)İbrahim en Nehai c) Malik b. Enes d) Evzai e) Sufyan b. Uyeyne

4- Aşağıdakilerden hangisi Selefiyye yolunun dayandığı esaslardan değildir?
a) Takdis b) Tekvin c) Tasdik d) Keff e) İmsak

5-Aşağıdakilerden hangisi İmam ı Azam Ebu Hanife' nin görüşlerini içermez?
a) ALLAH sayı yönünden değil ortağı bulunmaması yönünden birdir.
b) Nebilerin mucizeleri ile velilerin kerametleri haktır.
c) ALLAH yarattıklarını mümin ve kafir olarak yaratmıştır.
d) Büyük günah işleyen müslüman dinden çıkmaz.
e) Kıyamet ve hesap haktır.

6- Aşağıdakilerden hangisi Ehli sünneti Halefiyye'nin öncülerindendir?
a) Ebul Abbas el Kalanisi b) Ebu Bekir el Hallal c) İbni Batta d) İbni Kudame e) İbni Teymiye

7- Aşağıdakilerden hangisi İmam Maturidi'nin görüşlerinden değildir?
a) İman dil ile ikrar kalp ile tasdiktir. b)İman artıp eksilmez.
c) Amel imana dahildir. d) Kadından peygamber olmaz.
e) ALLAH ahirette görülecektir.

8- Tabsıratül Edille ve Bahrül Kelam eserleriyle Maturidiliğin ekolleşmesine, gelişmesine hizmet eden alim kimdir?
a) Ebul Muin en Nesefi b) El Hakim es Semerkandi c) Said er Rüsteğfeni
d) Musa el Pezdevi e) Ömer en Nesefi

9- Aşağıdakilerden hangisi Eşari' nin günümüze kadar ulaşmış eserlerinden değildir?
a) Makalatul islamiyyın vehtılafül musallin
b) El İbane an Usulid Diyane
c) El Luma
d) Risaletül İman
e) Kitabuş Şerh vel İbane ala Usulis Sünne ved Diyane

10- Aşağıdakilerden hangisi Eşariliğe katkıda bulunan alimlerden değildir?
a) Ebu Abdullah el Halimi b) İbni Furek
c) Hace Abdullah Herevi d) Abdülkahir el Bagdadi
e) Ebu İshak el İsferaini

11- Maturidiler ile Eşariler arasındaki ihtilaflara dair verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Eşarilere göre ALLAH'ı bilmek şeran, Maturidilere göre ise aklen vaciptir.
b) Eşariler göre tekvin hakiki bir sıfattır. Maturidilere göre ise tekvin hakiki değil itibari bir sıfattır.
c) Eşarilere göre iman söz ve amelden ibarettir. Maturidilere göre iman dil ile ikrar kalp ile tasdiktir.
d) Eşarilere göre iman artar eksilir. Maturidilere göre ise iman artıp eksilmez.
e) Eşarilere göre ALLAHın fiileri için sebep aranmaz. Maturidiler e göre ALLAHın fiileri hikmete bağlıdır.

12- Aşağıdakilerden hangisi Eşariliğin fikirlerinden değildir?
a) Kuran mahluk değil kadimdir. ALLAH'ın zatıyla kaimdir.
b) İnsanın fiil ve kudretini ALLAH yaratır.
c) Rasul ve nebiler ilahi emirleri insanlara tebliğ etmekle görevlidir.
d) ALLAH ahirette şekil olmaksızın görülecektir. Rüyada görülmesi imkansızdır.
e) İman Hz. Muhammed'in (s a v) hak peygamber olduğunu tasdik etmektir.

13- Miğyarul İlm ve Mihakkün Nazar eserlerinin yazarı, aynı zamanda mantık bilmeyenin ilmine güvenilmeyeceğini söyleyen zat kimdir?
a) Gazali
b) Cüveyni
c) Şehristani
d) Seyyid Şerif Cürcani
e) Bağdadi

14- Maturidiler ile Eşariler arasındaki ihtilaflara dair verilen ifadelerden hangisi yanlıştır?
a) Eşarilere göre husn ve kubh akılla bilinemez. Maturilere göre ise husn ve kubhun akılla bilinmesi mümkündür.
b) Eşarilere göre müslüman olmayanlarda ibadet etmekle mükelleftir. Maturidilere göre ise müslüman olmayanlar ibadet etmekle mükellef değildir.
c) Eşarilere göre peygamber gönderilmediği takdirde ALLAH'ı bilmek insanlara vacip değildir. Maturidilere göre peygamber gönderilmemiş olsaydı insanların ALLAH'ı akıllarıyla bulmaları gerekirdi.
d) Eşarilere göre ALLAH ın insanın gücü dışında kalan bir şeyin yapılmasını emretmesi ve bunla mükellef kılması caiz değildir.Maturidilere göre ise böyle bir teklif caizdir.
e) Eşarilere göre kesb, kulun gücünün ALLAHın takdirine yaklaşmasıdır.Kesbi ALLAH yaratır.Maturidilere göre kesb, kulda yaratılmış olan kudretle ve bir şeye azm ve niyet etmesiyle o şeyin hasıl olmasıdır.

15- Aşağıdakilerden hangisi müteahhirin Eşari alimlerinden değildir?
a) Fahruddin Razi
b) Reşid Rıza
c) Sadüddin Teftazani
d) Kadı Beyzavi
e) Seyfüddin Amidi

16- Aşağıdakilerden hangisi Ehli sünnet vel cemaat tamlamasında yer alan ehl kelimesinin ifade ettiği anlamı kapsamaz?
a) Bir kimsenin eşi
b) Evladı
c) Yakın akrabaları
d) Mensup olduğu kavm
e) Topluluk

17- Ehli sünnete, muhalifleri tarafından verilen isimlerden hangisinin açıklamasında yanlışlık vardır?
a) Haberi sıfatları Zat' a ait birer gerçeklik olarak isbat edenler anlamında Nasıbiyye
b) ALLAHın kadim sıfatlarını kabul edenler anlamında Sıfatiyye
c) Nasların zahirine fazlasıyla önem verenler anlamında Haşviyye
d) Kula kısıtlı bir irade hürriyeti verenler anlamında Mücbire
e) ALLAHı cisim sayanlar anlamında Mücessime

1-D 2-C 3-B 4-B 5-C 6-A 7-C 8-A 9-E 10-C 11-B 12-C 13-A 14-D 15-B
16-E 17-A