Allah resulünün ''haram'' ve ''helal'' kılma yetkisi /Mevlüt Hönül

[Mevlüt HÖNÜL]

Allah resulünün ''haram'' ve ''helal'' kılma yetkisi /Mevlüt Hönül

(Ve) kendilerine (çok önceden) vahiy bahşedilmiş olduğu halde (gerçek anlamda) Allaha da, Ahiret gününe de inanmayan, Allah ve Onun Elçisinin yasakladığını yasak saymayan, ve böylece (Allahın onlar için din olarak seçtiği) hak dini din olarak benimseyip ona uymayan kimselerle savaşın; ta ki, (savaş yoluyla) baş eğdirilip kendi elleriyle bağışıklık vergisi ödeyinceye kadar.
(Tevbe 29)

onlar ki, ellerindeki Tevrat’ta ve (daha sonra da) İncil’de tanımlanmış bulacakları Elçinin, okuması yazması olmayan Habercinin izinden gidecekler; (ve o Elçi ki) onlara yapılması doğru olanı buyurup yapılması yanlış olanı yasaklayacak; yine onlara temiz ve hoş şeyleri helal, kötü ve çirkin şeyleri haram kılacak; onların sırtlarına vurulmuş yükü indirip boyunlarına geçirilmiş zincirleri çözecek. Ve sonuç olarak, ona inanan, onu yüce tutup destekleyen ve yücelerden bahşedilen ışığın ardına onunla birlikte düşenler; işte böyleleri, nihai kurtuluşa, esenliğe erişen kimseler olacak".
(Araf 157)


İlk ayeti kerimede Allah ve Resulünün haram kılma konusunda yetkili mercii oldukları ifade edilmektedir.İkinci Ayeti kerimede ise Allah’ın haram kılmasından bahsedilmeksizin
Peygamber efendimizin helal ve haram koyma yetkisine sahip olduğu belirtilmektedir.

İki ayette Allah’ın haram kılması yanında Peygamber efendimizin de açıkça haram ve helal kılma konusunda Kur’an’ın belirtmiş olduğu temel ölçüler dahilinde yetki kılınmıştır. peygamber efendimiz Kuranda zikredilenlerin dışında bir şeyi helal ve haram kılabilir.

Konuyu detaylıca anlamak adına açalım:

Araf suresinde özellikle ‘’İyiliği emretme kötülükten nehy etme’’ ile ‘’temiz ve hoş şeyleri helal kılma-pis ve çirkin şeyleri haram kılma’’ arasında bir ayrım yapılmıştır.Peygamber efendimizin haram kılma yetkisi, Kuran’daki haramları yani ‘’El Emru bil’l Ma’ruf ve’n nehyu anil munker’’ görevi dışında,Haram ve Helallere dair yeni hükümler verebileceğine örnektir.

Şöyle düşünelim? Peygamber efendimizin Helal ve Haram kılma yetkisini sadece Kuran’ın tebliğinden ibaret olsa idi? İyiliği emretme kötülüğü nehy etmeden herhangi bir farkı kalmaz; idi ve bundan dolayı ‘’İyiliği emretme kötülüğü nehy etme’’ ile ‘’temiz ve hoş şeyleri’’ helal kılma-pis ve çirkin şeyleri haram kılmanın ayrı-ayrı zikredilmesi gereksiz olurdu.


(Allah ve Resulünün haram kıldığını haram saymayan…) ifadesi Allah ve Resulünün haram kıldıklarını aynen kabul etmenin zorunlu olduğunu ve Allah resulünün haram kılma yetkisinin Allah’ın yetkisi ile Resulünün yetkisi arasında elbette fark vardır.Allah’ın yetkisi tamamen bağımsız,asli ve kendiliğinden olduğu halde,Resulünün yetkisi Allah’ın çizmiş olduğu esaslar dahilindedir.

Ayette Peygamber efendimizin neyi haram neyi helal kılacağının nitelikleri üzerinde durulmaktadır.Ayet hükmünce ,‘’Helal’’ olabilmesi için ‘’Tayyibattan’’ olma niteliğine sahip olması gereklidir.(et-tayyibati temiz ve güzel-hoş olan) ‘’Haram’’ kılınabilmesi için de ‘’el-Habaise’’ (habis olan şeyleri (kötü ve pis olan şeyler) Kuran helal ve haram konusunda, genel ilke ve kriterleri verdikten sonra,ilk dönemde o toplumda mevcut bazı ‘’Helal ve ‘’Haram’ları’’ belirlemiş, bunların dışında kalan durumlarda bu kriterleri belirlemeyi Allah Resulüne bırakmıştır.

Örnek olarak: ( İbn Manzur ,Lisan ul Arab Beyrut; 1. 563) İbn Manzur (Maide 5) ayetinde temas etmekte ve hitabın Peygamberin şahsında Araplara olduğunu belirttikten sonra şöyle demektedir.

‘’Araplar bir çok şeyden tiksinir ve yemez;bir çok şeyden de hoşlanır ve yerdi.Allah da, sığır ve davarların etleri-sütleri yemeyi adet edindikleri diğer kara hayvanları,keler,tavşan Türkçe’de Arap tavşanı veya yabani fare denilen (Yerbu) gibi onların hoşuna giden ve Kuran’da haram kılındığı açıkça zikredilmeyen şeyleri onlara helal kıldı.’’

Kuran’i kerim’de nelerin Helal,nelerin Haram kılındığı tek tek sayılırken,bazı ayetlerde sadece kriterleri verilmiştir.

Bugün, size temiz olanlar helal kılınmıştır. Kitap verilenlerin yemeği size helal, sizin yemeğiniz de onlara helaldir. Mümin, hür ve iffetli kadınlar ve sizden önce kendilerine kitap verilenlerden hür ve iffetli kadınlar, mehirlerini verdiğiniz taktirde iffetli olarak, fuhşa sapmadan ve gizli dost tutmaksızın size helaldir. Kim, imanı inkar ederse amelleri boşa gider. O, ahirette de kaybedenlerdendir.
(Maide 5)

Bu örnekler neticesinde Allah Resulünün yetkisi sadece Kuran ile verilmiş olan temel kriterler ışığında,Kuran’da açıkça ifade edilmeyen hususların ‘’Helal’’ ve ‘’Haram’’ yetkisi vardır.Bu yetki Kuran’a dayanan bir yetkidir.


Mevlüt Hönül
[Linkler Ziyaretçilere Kapalıdır.Giriş Yap Veya Üye Olmak için TIKLAYIN...]
04/12/2009