Omu ilitam fıkıh usulü 2. ünite özet ve çalışma soruları

[Medineweb]

Omu ilitam fıkıh usulü 2. ünite özet ve çalışma soruları

Sünnet: “Alışılmış yol “ demektir, Fıkıhta ise, Hz. Peygamberden nakledilen söz,fiil ve takrirleridir.

SÜNNETİN ÇEŞİTLERİ

A) Yapısı Bakımından 1- Kavli : Söylediği sözler 2- Fiili : Yapmış olduğu fiiller 3- Takriri : Sukut etmesi, onaylaması

B) Rivayet bakımından

- Hanefi Sınıflandırması-

1- Mütevatir

a) Lafzi : Lafızları aynı olan

b) Manevi: Manaları aynı olan

2-Meşhur : Tevatür sayısına ulaşmamış

3-Ahad

-Cumhurun Sınıflandırması

1- Mütevatir

2-Ahad

a)Garip: 1 Ravi tarafından rivayet edilen

b)Aziz : 2 Ravi tarafından rivayet edilen

c) Müstefiz: 3 ve daha fazla ancak tevatüre ulaşmayan



Sünnetin Kur’an Karşısında Konumu

A) Kaynak olma açısından: Kur’andan sonra 2. Kaynaktır

B) İhtiva ettiği Hükümler Açısından :

1-Kur’an’da mevcut hükümlere uygun hükümler getirmesi: Namaz, oruç, vb. hükümler

2- Kur’an’ı açıklayan hükümler getirmesi

a) Mücmelin Beyanı: Kapalı ayetleri açıklaması; Namaz nasıl kılınır, hac nasıl yapılır vs.

b) Ammın Tahsisi: Genel ayetleri tahsis etmesi, açıklaması; Kadın, halası, teyzesi, erkek kardeşinin kızı ve kız kardeşinin kızı üzerine nikâhlanamaz

c) Mutlakın Takyidi: Mutlak ayetleri tahsis etmesi; Hz. Peygamber, vasiyeti malın

üçte biriyle sınırlamış, üçte biri geçen vasiyetlere izin vermemiştir.

3- Kur’an’ı nesh eden hükümler getirmesi: Varise vasiyet yoktur. Hadisi

4- Kur’anda olmayan hükümler getirmesi: Erkeklerin altın ve ipek kullanmalarının yasaklanması, fıtır sadakasının vacib oluşu, diyeti âkilenin ödemesi, ehlî eşek etlerinin haramlığı ve ninenin miras hakkına sahip olduğu gibi hükümler



Hz. Peygamberin Fiilleri

1- Tabii beşeri fiilleri

2- Kendine mahsus fiilleri

3-Teşrii kapsamındaki fiiller

a) Kur’an’daki mücmeli açıklamak için

b) Müstakil yaptığı fiiller

1-Vücub, nedb veya ibaha Şer’i vasfı bilinen

2- Şer’i vasfı bilinmeyen

SORULAR

1. Takrîrî sünnet kaç çeşittir?

Cevap: iki çeşittir 1-Hz. Peygamber’in bir söz veya davranış karşısında, herhangi bir sevinç veya rıza işareti olmaksızın susması ve reddetmemesi şeklindeki takrîridir.

2-Hz. Peygamber’in bir söz veya davranış karşısında sevinçli bir şekilde susması ve davranışı hoş karşıladığına işaret eden fiillerin kendisinden sadır olması şeklindeki takrîridir.



2. “Kim bilerek bana yalan söz isnad ederese, cehennemdeki yerine hazırlansın”.

“Vay bu topukların cehennemde çekeceğine” Hadisi şerifleri hangi hadise örnektir?

Cevap: Lafzi Mütevatir



3. Dua sırasında ellerin kaldırılması hadisi, hangi hadise örnektir?

Cevap: Manevi mütevatir



4. Mütevatir sünnetin hükmü nedir?

Cevap: Mütevatir sünnetin, Hz. Peygamber’e nisbeti (sübûtu) kesin (kat’î)dir, kesin bilgi ifade eder. Mütevâtir sünnetle amel etmek farzdır. Mütevatiri inkar eden kişi, dinden çıkar. Mütevatir sünnetin delaleti zannî olmadıkça, bu çeşit sünnetin delalet ettiği hükümlerde ihtilafa yer yoktur.



5. Tevatür sayısına ulaşmamış bir topluluğun Hz. Peygamber’den rivayet ettiği, sahabe döneminden sonraki Tâbiûn devrinde yaygınlık kazanan ve bu dönemden itibaren yalan üzere birleşmeleri imkânsız bir topluluk tarafından rivayet edilen sünnete ne ad verilir?

Cevap: Meşhur



6. Ameller niyetlere göredir: İslam, beş esas üzerine kurulmuştur.” Zarar vermek de zarara zararla karşılık vermek de yoktur.” hadisleri hangi sünnet örneklerindendir?

Cevap: Meşhur



7. Hanefîlere göre ………. sünnet, kesin bilgiye yakın bir bilgi sağlar. Buna ilmu’t-tuma’nîne” denir. Boşluğa ne gelmelidir?

Cevap:Meşhur



8. Her üç tabakadaki ravi sayısının tevatür derecesine ulaşmamış olduğu sünnet hangisidir?

Cevap: Ahad



9. Haber-i vahidin İslam hukukunun kaynaklarından olduğu ve onunla amelin vacip olduğu konusunda sahabe, tâbiûn ve sonraki alimler görüş birliği içerisindedirler. Ancak bunun için aradıkları şartlar nelerdir?

Cevap:

1- İttifak edilen Şartlar :

a) Ravinin akıl baliğ olması

b) Müslüman olması

c) Adalet sahibi olması

d) Zabt sahibi olması

2- İhtilaf edilen Şartlar :

-Hanefiler:

a) Ravi rivayete aykırı amel etmemeli

b) Rivayetin konusu “umumu’l-belva” olmamalı (çokca gerçekleşen ve herkesin görebileceği yerde olmamalı aksi halde mütevatir olması gerekirdi)

c) Ravi fakih değilse şer’i esaslara aykırı olmamalı

-Malikiler-

a) Medine ehlinin ameline aykırı olmamalı

b) Kesin şer’i esaslara aykırı olmamalı

-Şafiiler-

a) Mürsel hadis,Saîd b. el-Müseyyeb, Zührî, Hasan-ı Basrî, Şa’bî, İbn Sîrîn gibi tabiînin önde gelen alimlerinden rivayet edilmiş olmalıdır.

b) Başka bir müsned hadis, mürsel hadisin manasını teyit etmelidir

c) Alimlerce makbul sayılan başka bir mürsel hadisle desteklenmelidir

d) Mürsel hadisi, sahabi kavli teyit etmelidir

e) Alimlerin çoğunluğunun fetvalarıyla desteklenmiş olmalıdır

f) Yukarıda sayılan beş şarttan birisi bulunduğunda, ravinin doğru sözlü olma ihtimali tercih edilerek mürsle hadisle amel edilir.

- Hanbeliler-

Haber-i vahidle amel için sendin sahih olmasından başka bir şart ileri sürmemiştir.



10. Sünnetin kaynak değeri hangi delillerle sabittir?

Cevap: Kur’an, İcma, Akli delil



11. Sünnetin hükümlere delaleti nasıldır?

Cevap: Kur’an gibi bazen delaleti kat’i bazen delaleti zannidir



12. “Her beş devede bir koyun zekat gerekir.” Hadisi hükümlere delalet açısından nasıldır?

Cevap: Delaleti kat’i dir. Çünkü hadisdeki beş ifadesi başka manalara gelmez rakam olarak 5



13. Resûlüllah’ın yemesi, içmesi, uyuması, yürümesi, oturması vb. hareketleri ne türdendir?

Cevap: Tabii beşeri fiiller







Ara Sınavda Çıkan Sünnet ile ilgili Sorular



7. Mütevatir sünnet ile Kur’an nassı arasındaki benzerlik için hangisi doğru değildir?

A. Her ikisini de inkâr eden kâfir olur.

B. Her ikisi delalet açısından aynıdır.

C. Her ikisi sübut açısından aynıdır.

D. Her ikisinin kaynağına izafesi kesindir.

E. İkisinin bağlayıcılığı ayn değildir.



8. “Ahad haberle amelin şartlarından birisi, olayın herkesin vakıf olabileceği konuda olmamasıdır.” Bu şart hangi ekole aittir?

A. Zeydiyye

B. Şafiî

C. Hanefî

D. Malikî

E. Hanbelî



9. Ahad haberle amel için ravîde bulunan temel şartların yanında, rivayetin sahih ve muttasıl olmasını yeterli gören ekol hangisidir?

A. Zahirî

B. Şafiî

C. Hanefî

D. Malikî

E. Hanbelî



10. Hz. Peygamberin tuttuğu “savm-ı visal” ile ilgili hangisi söylenemez?

A. Hz. Peygamberin makbul saydığı ibadetlerden değildir.

B. Hz. Peygamberin bir beşer olarak yaptığı fiillerinden değildir.

C. Hz. Peygambere has bir fiil olup; uyulması gerekmez.

D. Hz. Peygamberin teşrî nitelikli fiilidir.

E. Hz. Peygamberin şerî vasfı bilinmeyen fiillerinden değildir.



11. Kur’an’ın mücmelini açıklayan sünnetin hükmü hakkında hangi ifade doğrudur?

A. Sünnet, Kur’an’ın mücmelini açıklama yetkisine sahip değildir.

B. Mübeyyin görevi ifa eden sünnete uymak farzdır.

C. Mücmel ayetin hükmü ne ise açıklayan sünnetin hükmü de aynıdır.

D. Beyan görevini yapan sünnet, sahih sünnet hükmünü alır.

E. Kur’an, sünnet tarafından açıklanmaya muhtaç değildir.



Cevaplar: 7-E 8-C 9-E 10-A 11-C







Sünnetle ilgili hocamızın hazırladığı sorular

1. Hanefîlerin ve cumhûrun sınıflamaları dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi

rivayet bakımından sünnet sınıflamasına dahil değildir?

A)Mütevâtir B) Âhâd C) Garîb D) Meşhur



2. Sünnetin Kur’an karşısındaki konumu hakkında aşağıda verilen bilgilerden hangisi

yanlıştır?

A) Sünnetin Kur’an’daki hükümleri nesh edemeyeceği konusunda alimler görüş birliği içindedirler.

B) Sünnet, deliller hiyerarşisi içerisinde, Kur’an’dan sonra, ikinci sırada yer alır.

C) Sünnet, Kur’an’da mücmel olarak gelen ifadeleri açıklar.

D) Sünnet bazen, Kur’an’da âmm olarak bulunan ifadeleri tahsis eder.



3. “Bir müslümanın malı, rızası olmaksızın başkasına helal değildir” hadisi ile “Ey inananlar! Mallarınızı aranızda karşılıklı rıza olmaksızın haksız sebeplerle yemeyin” ayeti arasındaki ilişkiyi hangi ifade anlatır?

A) Sünnetin Kur’an’ı açıklaması

B) Sünnetin yeni bir hüküm getirmesi

C) Sünnetin Kur’an hükümlerini teyit etmesi

D) Sünnetin Kur’an’ın hükümlerini sınırlandırması



4. Aşağıdakilerden hangisi, âhâd haberle amel etmek için aranan ittifak edilen şartlardan değildir?

A) Ravi, zabt sahibi olmalıdır.

B) Ravi, adâlet sahibi olmalıdır.

C) Ravinin Müslüman olması gerekir.

D) Ravi, rivayetine aykırı amel etmemelidir.



5. Hz. Peygamber’in fiilleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Hz. Peygamber’in herhangi bir ayeti açıklamak için değil de müstakil olarak (ibtidâen)

yaptığı fiiller, Müslümanlar için değer taşımaz, bağlayıcı değildir.

B) Tabiî beşerî fiillerin, mükelleflere mubah oluşları dışında hiçbir teşrîî vasıfları yoktur.

C) Visal orucunun, teheccüd namazlarının Hz. Peygamber’e farz olması, dörtten fazla

kadını aynı anda nikahı altında bulundurması Hz. Peygamber’in kendisine mahsus fiilleridir.

D) Hz. Peygamber’in Kur’an’ın mücmelini açıklamak için yaptığı fiiller, onun teşrî

kapsamındaki fiillerindendir.



CEVAPLAR

1D. 2A. 3C 4D. 5A

Not: Uzem fıkıh syfasında yayınlanan bu soru ve cevaplarını değiştirmeden kopyaladım ancak bence 1. Sorunun cevabı “C” şıkkı olmalı Sorudaki “Hanefi” kelimesi olmasa cevap “D” Kitaptaki ifade şöyle: “Cumhura göre meşhur sünnet ayrı bir kısım olmayıp, âhad sünnet kapsamındadır” takdiri size bırakıyorum

[Mihrinaz]

bence 1. Sorunun cevabı “C” şıkkı olmalı Sorudaki “Hanefi” kelimesi olmasa cevap “D” Kitaptaki ifade şöyle: “Cumhura göre meşhur sünnet ayrı bir kısım olmayıp, âhad sünnet kapsamındadır” takdiri size bırakıyorum




editörüm bu notunuzu soruları çözdükten sonra gördüm...kesinlikle katılıyorum..soruda aynı şekilde bir sıkıntı olduğunu düşünüyorum..
bende soruyu bu aynı sizin açıklamanıza uygun düşecek şekilde yaptım.
siz not düşmeseydiniz ben bu konuya dikkat çekecektim..
arkadaşlar sizlerde dikkat edin lütfen

[muallime]

Medineweb Üyemizden Alıntı

Sünnetle ilgili hocamızın hazırladığı sorular

1. Hanefîlerin ve cumhûrun sınıflamaları dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi

rivayet bakımından sünnet sınıflamasına dahil değildir?

A)Mütevâtir B) Âhâd C) Garîb D) Meşhur






CEVAPLAR

1D. 2A. 3C 4D. 5A

Not: Uzem fıkıh syfasında yayınlanan bu soru ve cevaplarını değiştirmeden kopyaladım ancak bence 1. Sorunun cevabı “C” şıkkı olmalı Sorudaki “Hanefi” kelimesi olmasa cevap “D” Kitaptaki ifade şöyle: “Cumhura göre meşhur sünnet ayrı bir kısım olmayıp, âhad sünnet kapsamındadır” takdiri size bırakıyorum

Bu soruyu Fıkıh prof.u hocamıza sorduk,sorunun hatalı olduğunu söyledi.

O halde soruyu iki şekilde sorabiliriz.

1. Cumhûrun sınıflamaları dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi

rivayet bakımından sünnet sınıflamasına dahil değildir?

A)Mütevâtir B) Âhâd C) Garîb D) Meşhur

doğru cevap -) d olur.

2.Hanefilerin ve Cumhûrun sınıflamaları dikkate alındığında, aşağıdakilerden hangisi

rivayet bakımından sünnet sınıflamasına dahil değildir?

A)Mütevâtir B) Âhâd C) Garîb D) Meşhur

doğru cevap-) c olur.

Çünkü ''Meşhur'' sınıflaması sadece ''Hanefilere'' aittir.''Garip'' sınıflaması ise ''Ahad'' sınıfının içindedir.