Kurbağalar ve insanlar

[EyMeN&TaLhA]

Kurbağalar ve insanlar

Bir grup Alman davranış bilimci, kurbağalar üzerinde ilginç bir deney gerçekleştirdi. Deneyde kurbağaların “kontrollü acıya” nasıl tepki vereceği gözlemlenecekti... “Kaynamış su” bulunan küçük bir kabın yanına kurbağalar getirildi. Kurbağalar, bir süre sonra kendini suya attığında, acı içinde dışarı fırladı. Ayakları yanmıştı çünkü…

Bu, deneyin birinci kısmıydı…

Deneyin ikinci kısmı için başka bir grup kurbağa getirildi. Bu gruptaki kurbağalar direkt kaynar suya değil, hafif hafif ısıtılan suya kondu. Başlangıçta suyun ısısı tam da kurbağaların hoşuna gidecek derecedeydi. Bir süre sonra ısı, dakika başına 0,2 derece artırıldı. Sıcaklığın adım adım artması kurbağaları şaşırtsa da “kaçma davranışı” sergilemediler…

Su kaynamaya başladı… Kurbağalar kaynayan suyun içinde adım adım kımıldayamaz hale geldi. Küçük bir kımıldayış acıyı artıracağı için, kurbağalar artık suyun içinde heykel gibi donup kaldı.

Bu esnada kurbağaya ne yaparsanız yapın, tepki veremez hale dönüştüğü görüldü. Artık kurbağa tamamen kontrol altındaydı. Üzerlerinde istediğiniz eylem gerçekleştirebilirdi...

Kurbağaları tepkisizleştiren benzer durum, insan davranışlarında da gözlemlenmiştir...

Bir toplumda “kontrol mekanizmaları” adım adım artırıldığında, insanların da tıpkı kurbağalar gibi tepkisizleşmeye başladığı görülmüştür.
Kendisinin “takip” edileceğini zanneden bireyler, özgün davranışlarını yavaş yavaş bırakıp “göze batmamak” için “kurallara uymayı” tercih etmişlerdir.

Bu durum, bir süre sonra bireyleri “kendi özgün düşüncelerini” kullanmaları yerine, “kontrol altında tutan” otoritenin düşüncelerine “uyum sağlamaya” sürüklemiştir.

Düşüncelerini otoriteye göre düzenleyen bireyler, bir süre sonra duygularını da düşüncelerine göre değiştirmeye başlamıştır.

Sonunda birey, hem duyguları hem de düşünceleri ile kontrol altına alınmıştır. Fakat bu “başkalaşım” adım adım gerçekleştiği için kişi kendi başına neler geldiğinin çok da farkında değildir.

Böylesi bireyler, otoritenin sevdiği kişilere sevgi duyar, nefret ettiği kişilere de nefret hissederler. Bu, kendi kardeşi de olsa, komşusu da olsa böyledir.

Böylesi toplumlarda, adım adım hoşgörü azalır, tahammülsüzlükler artar… Diyalog azalır, monolog artar… Sevgi azalır, nefret artar… Bir arada yaşama arzusu azalır, ayrışma düşüncesi artar…

Bu, bir toplumun başına gelebilecek en büyük felakettir.

Bir süre sonra toplum bu “illüzyondan” kurtulmayı başarabilirse, şaşkına dönmüş bir halde uyanır. Hangi davranışı neden yaptığına kendisi bile inanamaz.

Böylesi bir duruma düşürülen toplumlarda, bireyin yeniden özgün düşüncesini kullanabilme yeteneğine erişmesi oldukça uzun zaman alır.
Dünya üzerindeki örneklere bakıldığında, bu duruma düşürülmüş toplumlarda yeniden barış ortamının sağlanması kimi zaman uzun yıllar almış, kimi zamansa yüzyıllar boyu dinmek bilmez bir ayrışımın başlangıcını oluşturmuştur.
Ülkemizi şu an bu sürecin içinde görüyorum…

Bir süre önce, aynı binada, aynı mahallede yaşayan komşular, artık birbirlerine kendi özgün duyguları ile değil, otoritenin hâkim duyguları ile bakar vaziyete geldiler. Olayları “kendi aklı” ile değil, tesirinde kaldığı “otoritenin aklı” ile yorumlar haldeler.
Böylesi bir toplumsal “büyüden” kurtulmak, kişilerin sadece kendi için değil, çocukları için de şarttır. Kin ile yoğrulmuş bir ülkede çocukların geleceğini oluşturmak hiçbir aklın kararı olamaz.

Kişinin içine düştüğü bu durumu fark edebilmesi ve artık kendi aklını kullanabilmesi için, kaybettiği dostlarını ve kazandığı öfkesini bir kez olsun fark etmesi yeterlidir...


Pedegog Adem GÜNEŞ