Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık çalışmaları

[f_kryln]

Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık çalışmaları

Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık -1
1-Kur’an’ı harekeleme ve noktalama işlemini ilk başlatan kişi Ziyad b. Sümeyye
2- Kur’an’ın bir cilt haline getirilmek için kurulan heyetin başkanı Zeyd b. Sabit
3-Mekke de ilk vahiy katibi: Abdullah b.Sa”d b. Ebi Sarh”tır.
4-Medine de ise ilk vahiy katibi Übeyy b.Ka”b “ tır.
5- En uzun ayet müdaniye ayeti denilen Bakara Suresinin 282. Ayetidir.
6-“Tertil”: Kur’an dura dura acele etmeden anlaya anlaya okumaya denir
7- Hadr:Tecvidli hızlı okuma.
8- Tedvir:Tahkik ile hadr arasındaki okuma tarzı.
9-Kur’an’ın çoğaltılması(istinsahı) hicretin 25.yılında başladığı istinsah işi 5 yılda bitmiştir.
10-114 sure vardır.Ubey b.Kab’a göre 87 ‘si Mekki 27’si ise Meddenidir.En uzun süre 286 ayeti olan Bakara süresi en kısası ise “Kevser Suresidir”.
11-Ahzâb kelimesinin anlamını Müttefik güçler.
12-Mekke’de son nâzil olan sûre : Mü’minûn’dur. Medine’de ilk inen sûre: Bakara süresidir
13-Mekke’de ilk ilân olunan sûre : Vennecm’dir.
14-Medine’de ilk inen sûre : Bakara süresidir.
15- “Kütüb-i Sitte” olarak isimlendirilen temel hadis kaynakları :Buhârî – Müslim – Ebu Dâvud – Tirmizi – İbn Mâce – Nesâî
16- Cami: İman, ibadet, İslam Hukuku, Tefsir (Kuran’ın Yorumu), ve Siyer (Peygamber’in Hayatı) gibi dinle ilgili hemen hemen her konudaki hadisleri toplayan kaynaklardır.Örnek: “Buhari’nin Sahih-i Buhari adlı eseri” “Muslim’in El-Cami adlı eseri”
17- Sünen: Yalnızca temizlik, abdest, namaz, oruç, zekat ve hac gibi ibadet konularındaki hadisleri içeren kitaplardır.Örnek: “Ebu Davud’un Sünen adlı eseri” “Nesai’nin Sünen adlı eseri”
“Tirmizi’nin Sünen adlı eseri”
18- Müsned: Hadislerin, onları rivayet eden (aktaran) sahabe adlarına göre gruplandırıldığı kitaplardır.
19-Kütüb-İ Tis’a :Kütüb-i Sitte’ye üç eser ilavesiyle anılan meşhur dokuz hadis mecmuasına verilen isimdir. İlave edilen eserler; Dârimî (ö. 255/868)’nin es-Sünen’i, İmam Mâlik (ö. 179/795)’in Muvatta’ı,
Ahmed ibn Hanbel (ö. 241/855)’in el-Müsnedi’dir.
20-Tedvin: Sözlü ve yazılı olarak nakledilen hadisleri bir araya toplama çabasıdır.
21-Tasnif (Sınıflandırma) ise; Daha önce karışık olarak bir araya getirilen hadislerin konularına veya ravilerine göre ayrılarak kitaplarda toplanmasıdır.
22-Musannefler; Sünenlerdeki merfu hadislere ilaveten mevkuf ve maktu hadisleri de ihtiva eden eserlerdir.
23-****in-i Aşere :Bir ravinin güvenilmez olduğunu gösteren on kusura ****in-i aşere (on suçlama noktası) denir.Bu kusurlardan birine veya bir kaçına sahip olan ravinin hadis rivayeti kabul edilmez. Hadis alimlerinin belirledikleri bu on kusurun beşi ravinin adalet, beşi de zabt yönüyle ilgilidir.
A-Bir ravinin adaletine yönelik Tenkit noktaları (suçlamalar, kusurlar) :
1-Kizbu’r-ravi
2-İttihamu’r-ravi bi’l-kizb
3-Fısku’r-ravi
4-Bid’atü’r-ravi
5-Cehaletü’r-ravi.
B-Bir ravinin zabtına yönelik Tenkit noktaları (suçlamaları, kusurları):
1-Fartu’l-gafle
2-Kesretu’l-galat
3-Suu’l-hıfz
4-Vehm.
5-Muhalefetü’s-sikat
24-Kutsi hadis: Manası ALLAH’a (Celle celalühü), sözleri Hz. Peygambere (Sallallahu aleyhi ve sellem) ait olan hadistir.
24-Muhtelifu’l-hadis :Görünüşte içerikleri birbiriyle çelişen, fakat dikkatle incelendiği zaman genelde bir çelişki olmadığı anlaşılan hadislere muhtelifu’l-hadis denir.
25-MÜTÛNU ERBA’A : Ebû’l-Berekât Nesefî’nin Kenzü’d-Dekâik; Ebû’l-Fadl Abdullah ibn Mahmûd el-Mevsılî’nin Muhtâr; Tâcu’ş-Şerîa Mahmûd’un Vikâye; Ahmed ibn Saâtî’nin Mecma’ adlı eserleridir. Bu eserlerin pek çok şerhi yapılmıştır.
26-Ric’î Talâk: Kocaya yeni bir nikâha ihtiyaç olmadan boşadığı karısına dönme imkânı veren boşama türüne, dönülebilir boşama anlamında “ric’î talâk” denir.
27-Bâîn Talâk: Kocaya boşadığı eşine ancak yeni bir nikâhla dönme imkânı veren boşanma şeklidir.
28-Sünnî Talâk: Boşama, Kur’ân’daki genel ilkelere ve Hz. Peygamber’in bu yöndeki açıklama ve tavsiyelerine uygun olarak yapılıp yapılmadığına göre Sünnî talâk, bid’î talâk şeklinde de tasnîf edilmektedir.
29-Bid’î Talâk: Bid’at tâbiri, Sünnet’in mukâbili ve zıddı olarak da kullanılmakta oldu¬ğundan burada bid’î talâk, Sünnet’e aykırı biçimde gerçekleştirilen boşamayı ifâde etmektedir.
30-Kur’ân-ı Kerîm’de en son nazil olan sûre Nasr
31-Ahzâb kelimesinin anlamını Müttefik güçler
32-Aklen, yalan üzerinde birleşmeleri mümkün 25. olmayan bir topluluğun, yine kendileri gibi bir topluluktan rivayet ettikleri hadise Mütevâtir hadis denir.
33-Dört mezhep imamı vefat tarihlerine göre kronolojik olarak :İmâm Ebû Hanîfe – İmâm Mâlik – İmâm Şâfiî -Ahmed b. Hanbel
34 -“Firavun’a gidin. Çünkü o azmıştır. Ona yumuşak söz söyleyin…” (Tâhâ, 20/43–44) ayetlerinde geçen “yumuşak söz” anlamına gelen Kavl-i Leyyin
35-Ali ve nazil isnat :Eğer bir hadis, senedinde kopukluk olmadan Hz. Peygambere (Sallallahu aleyhi ve sellem) daha az ravi aracılığı ile ulaşıyorsa buna ‘ali isnat’ denir.Şayet az ravi ile aktarma imkanı varken, daha çok ravi ile rivayet edilmişse bu hadisin senedine de ‘nazil isnat’ denir. (Bir isnadın nazil oluşu her devirde birden fazla ravi olmasıyla anlaşılır.)
36-Cerh ve Ta’dil :Arapça ‘’yaralamak’’ anlamına gelen CERH, hadis terimi olarak, bir ravinin güvenilir olmadığını, yani adalet ve zabt sıfatlarını tam olarak taşımadığını tesbit etme işidir.
Adalet kelimesinden gelen TA’DİL ise, bir ravinin güvenilir olduğunu, yani adalet ve zabt sıfatlarını tam olarak taşıdığını tesbit etme işidir. Ta’dil edilen raviye sika (güvenilir) denilir.
37-Merfu hadis: Hz. Peygambere (Sallallahu aleyhi ve sellem) dayandırılan bütün söz, fiil ve takrirlere denir.
38-Mevkuf hadis: Sahabilerden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlere denir.
39-Maktu hadis: Tabiilerden söz, fiil ve takrir olarak rivayet edilen haberlere denir.
40-Garibu’l-hadis :Hadislerde az kullanıldığı için anlaşılması zor olan ve açıklamayı gerektiren kelimelere garibu’l-hadis denir. Bu kelimelerin açıklanmasını konu edinen ilim dalına da garibu’l-hadis ilmi denir.
41-Muhtelifu’l-hadis :Görünüşte içerikleri birbiriyle çelişen, fakat dikkatle incelendiği zaman genelde bir çelişki olmadığı anlaşılan hadislere muhtelifu’l-hadis denir. 42-Fıkhu’l-hadis, hadis ve sünneti doğru anlamak, Hz. Peygamberin (Sallallahu aleyhi ve sellem) amacını iyi kavramaktır. 43-Esbabu vurudi’l-hadis:Hadis ilminin, Hz. Peygamberin (Sallallahu aleyhi ve sellem) söz ve davranışlarının hangi sebeplere dayandığını araştıran dalına Esbabu vurudi’l-hadis (Hadislerin söyleniş sebepleri) adı verilir.
44-Karz-ı Hasen: Bir kimsenin nakit para, ölçülebilir, tartılabilir ve sayılabilir bir malı, benzerini (mislini) almak üzere bir sahsa vermesidir.
45-Mushâf’ın tedvini ve çoğaltılmasında komisyon başkanlığı yapan Sahâbî Zeyd b. Sâbit
46-Kur’ân-ı Kerîm’in daha çok ayet, hadîs ve sahâbî sözlerine dayanılarak yapılan tefsiri Rivâyet Tefsîri
47-Kur’ân-ı Kerîm’de en son nazil olan sûre Nasr
48-Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın kaleme 16. almış olduğu tefsirin adı Hak Dini Kur’ân Dili
49- Kur’an ayetlerinin doğru anlaşılmasında ayetlerin indirildiği bağlamı ifade eden terim Sebeb-i Nüzûl
6-Ayetlerin Kur’an ve sûreler içinde yer alma sırasının Allah tarafından bildirilmesini karşılayan ifade Tevkîfîlik
50-Ahzâb kelimesinin anlamını Müttefik güçler
51-Bir ravinin “güvenilir, mutemet kimse” oldu ğunu ifade etmek için kullanılan hadis terim Sika
52- Muvatta,Mâlik b. Enes tarafından tasnîf edilmiştir.
53-İmkan Delili:Allah’ın varlığını ispat etmek için İslam bilginleri tarafından ortaya konulan ve “Varlığı ve yokluğu eşit bir varlık olan âlemin var olması için bir sebebe ihtiyaç vardır” şeklinde tanımlanan delil .
54- “Yeni İlm-i Kelâm” adlı eseri ile kelam ilminin yeniden inşasına destek veren bilgin İzmirli İsmail Hakkı
55-Fıkıh literatüründe zaruret ve mazerete bağlı olarak işlenmesine izin verilen hususlara RUHSAT ne ad verilir.
56-Sedd-i Zerâî:Fıkıh literatüründe “Harama düşmemek için bazı 56. mubahları ve şüpheli şeyleri yasaklamak” anlamına gelen ilke .
57-Haricîlik ilk olarak Hz. Ali döneminde dönemde ortaya çıkmıştır.
58-“Güzel Ahlâk” Hüsnü’l-Huluk anlamına gelir
59-Peygamberliğin 10. senesine “Hüzün Yılı” denilmesinin sebebi Ebû Talib ve Hz. Hatîce’nin vefat etmeleri.
60-Abdest Ayeti:Maide suresi ayet:6
61-Kahkaha :Yanındakilerin işiteceği kadar gülmektir.
62-Dahk:Bir insanın kendi işitebileceği kadar gülmesi.
63-TARAFEYN: İki taraf; İmâm-ı a’zam ile talebelerinden İmâm-ı Muhammed’in bir mes’elede reylerinin (ictihâdlarının) aynı olması sebebiyle ikisine birden verilen isim.
64-CERH VE TA’DÎL:Hadîs ilmine âit iki ıstılah (terim). Cerh, yaralamak. Bir hadîs âliminin, bâzı sebeplerle râvînin (hadîs rivâyet eden kimsenin) rivâyetini (naklini) reddetmesi.
65-Mâl-i müstefâd: Önceden yok iken sonradan ferdin mülkiyetine geçen maldır.
66-Hendek Savaşın diğer bir adı da “Ahzab Savaşı”dır.
67- Hendek kazma fikri Selmân-ı Fârisî’ye aitti.
68-İslâm tarihindeki ilk cuma namazı ve ilk hutbe Rânuna Vâdisi’nde gerçekleşmiştir.
69- Mute Savaşı Müslümanlarla Bizans Devleti arasında yapılmıştır.
70-Hz. Muhammed (s.a.v.)’in iki kızıyla evlenen ve zi’n-nureyn lakabını alan sahabe Hz. Osman
71-Peygamber Efendimiz (s.a.v.)’in de katıldığı son seferTebük seferi
72-Haram aylar Zilkade, Zilhicce, Muharrem, Recep
73-Veda haccı Hicret’in 10. yılında gerçekleşti.
74-En son vefat eden sahabenin ismi Ebu Tufeyl Amir bin Vasile el Leysi
75-Ridde hareketleri Hz.Ebubekir halife döneminde ortaya çıkmıştır.
76-Ebu Turab(toprağın babası),Esedullah(Allah’aslanı),Murtaza (seçilmiş),Haydar (aslan) ünvanları Hz.Ali sahabeye aittir.
77-Müşriklerin parlementosu niteligindeki Darun Nedve Ebu Cehilin eviydi.
78-Medineye ilk hicret eden sahabi Ebi Seleme bin Abdülesad
79-Hz. Peygamber efendimizi (s.a.v.)’i vefatından sonra Hz.Ali yıkadı.
80- Hz. Peygamberin Mekkeyi fethe giderken yolda karşılaştığı ve” sen muhacirlerin sonuncususun” dediği kişi Hz.Abbas
81-İslâmiyetten önce Arap Yarımadasının kuzeyinde (Sûriye’de) “Nebtî”, güneyinde (Yemen’de) “Himyerî”, Irak’ta ise “Süryânî” yazıları kullanılıyordu.
82-Rasûlüllah (s.a.s.)’in hayatında şakk-ı sadr olayı İlki, süt annesi Halîme’nin yanında iken meydana gelmiştir. Melekler, göğsünü açıp, “işte şeytanın sendeki nasibi” diyerek bir pıhtı çıkarıp atmışlardır. (Müslim, 1/147 K. İmân B. 83-Hadis No: 261). İlk vahyin gelişinden önce de, vahyin ağırlığına dayanabilmisi için, şakk-ı sadr olayının tekrarlandığı rivâyet edilmiştir. Mirâc mucize’sinden önce de Cebrâil (a.s.) Rasûlüllah (s.a.s.)’in göğsünü açıp “zemzem suyu” ile yıkadıktan sonra imân ve hikmet doldurmuştur. (Tecrid Tercemesi, 2/227, Hadis No: 227 ve izâhı)
84- Abdülmuttalib’in çeşitli zevcelerinden 10 oğlu ve 6 kızı vardı. Bunlar içinde Hz. Ali’nin babası Ebû Tâlib ile Peygamberimiz (s.a.s)’in babası Abdullah ana baba bir kardeşti. (Asr-ı Saâdet 1/ 197; Târihi-i Din-i İslâm, 2/27)
Oğulları: Abbâs, Hamza, Abdullah, Ebû Tâlib (asıl adı Abdimenâf) Zübeyr, Hâris, Hacl, Mukavvim, Dırar, Ebû Leheb (asıl adı Abduluzza) dır. Kızları ise: Safiyye, Ümmü Hakim el- Beyda, Âtike, Ümeyme, Eravâ, Berre. (İbn Hişâm, 1/113)
(33/2) İbn Sa’d, et-Tabakat, 1/116-117; Tecrid Tercemesi, 4/683
85-Ebü`l-Kasım:Hz.Peygamberin künyesi. Araplar arasinda, ilk dogan cocuga nisbetle künye alma ve bu künye ile anilma adeti eskiden beri mevcuttur.Peygambaerimiz de Hz.Hatice`den olan oglu Kasim`a nisbetle Ebü`l-Kasim künyesini almistir.(Islam Ansk. Cilt.10,sh.332, TDV)
86-Ebu Leheb:Peygamberimizin amcasi olmasina ragmen ona düsmanlik edenlerin en basinda geliyordu.Karisi Ümmü Cemil de bu düsmanliginda kocasina katilir, hatta zaman zaman dikenli calilar tasiyip H.Peygamberin gelecegi yollara dökerdi.“Tebbet süresinde“ , bunlarin hem bu düsmanliklari, hem de bu yüzden ugrayacaklari azap dile getirilmektedir.(Diyanet Meali, Sh.602)
87-Ebu Mahzure(ö.59/678-79):Mescid-i Haram`in müezzini.
88-Ezvac-i Tahirat:Peygamberimizin ismetli ve iffetli, temiz zevceleri; peygamberimize hanim olma serefine ermis olan kadinlar.Hz.Hatice,Hz.Aise, Hz.Sevde,Hz.Hafsa,Hz.Ümmü Habibe, Hz.Safiye, Hz.Meymune,Hz.Ümmü seleme, Hz.Zeynep binti Cahs, Hz.Zeynep, Hz.Zeynep, Hz.Reyhane ve Hz.Cüveyriye.
89-Mevali:Arap olmayan müslüman halklar icin kullanilan bir terim.
90-Nakibül-Esraf:Osmanlida Seyyid ve Serif`in dogum ve ölüm kayitlarini tutan kisilere“Nakibül-Esraf“, bu isi yapan müesseselere de „Nakibül-Esraflik deniliyordu.Bu amacla osmanli devletinde ilk tayin edilen Emir Buharinin talabelerinden olan Seyyid Ali bin Muhammed`dir.Yildirim Beyazit zamaninda tayin edilmistir.(Islami Bilgiler Ansk.C.1,Sh.317)
91-Tebük seferine gitmek için binek bulamayan ve savaşa katılamadıkları için ağlayan yedi kişi için müslümanların kullandıkları tabir: Bekkain
92-Tebük seferi zamanının zor olması, havaların sıcak olması, gölgede oturmanın hoşlanıldığı zamanda olmasından dolayı ona: Gazvetül Üsre denir.
93-Resûl-i Kibriyâ Efendimizin Hücre-i Saadetlerinde yıkama işiyle meşgul olmak için hz Ali yıkadı. Yıkarken yardım edenler ,Hz. Abbas, Fadl bin Abbas, Kusem bin Abbas, Üsâme bin Zeyd ve Peygamberimizin azadlısı Şükrân (Salih) bulunuyordu.
94-Arapların meşhur panayırlarının isimleri umatulcendel, Muşakkar, Suhar, Deba, Mehre, Aden, San’a, Ukaz, Zülmecaz, Netat, Hecer, Rabiye, Ezriat ve Busra
95-Mesâlibü’l-Arab : “Arapların ayıpları” Câhiliye dönemindeki çirkin davranışları olan Araplara denilir.
96-Fezâilü’l-Arab : “Arapların faziletleri” Câhiliye döneminde güzel davranışları olan Araplara denilir.
97-Bedevîler : Konar göçer ve çadırlarda yaşayan Araplar
98-Hadarîler : Yerleşik hayata geçen şehirde yaşayan Araplar
99-Eyyâmü’l-Arab : Arap kabileleri arasında meydana gelen savaşlar
100-Yevmü Buâs, Yevmü Zû-Kâr ve Yevmü Ficâr : Savaşın geçtiği yere, sebebe veya sonuca göre bu savaşların her birine verilen isim.
100-Yevmü Zû-Kâr : Hz. Peygamber kırk yaşında iken Araplarla İranlılar arasında geçen savaş.
101-Yevmü Ficâr : Kureyş ve Kinâne ile Kays-Aylan arasında geçen savaş.
102-Âmü’l-Hüzn : Hz. Peygamber’in ifadesiyle üzüntü yılı (Hüzün yılı). Amcası Ebû Tâlib, boykotun kalkmasından sekiz ay yirmi gün sonra, Hz. Hatice de ondan kısa süre sonra, peygamberliğin 10. yılında, 10 Ramazan/19 Nisan 620′de vefat etti.
103-Muâhât : Kardeşleştirme. İslam kadeşliği
104-Cebelü’r-Rumât : Okçular Tepesi (Eski adı Ayneyn tepesi Uhud dağının karşısındaki tepe).
105-Mübareze : Teke tek vuruşma. Arap geleneğine göre savaş mübareze (teke tek vuruşma) şeklinde başlar.
106-Fey : Gayr-i müslimlerden silah kullanmadan ele geçirilen ve İslâm devletinin gelir kaynakları arasında yer alan taksim esasları.
107-Sâatü’l-Usre :Tebük seferine çıkılan zamana Kur’an dilinde güçlük zamanı olarak geçmektedir.
108-Gazvetü’l-Usre :Tebük seferi Kur’an dilinde güçlük Gazvesi olarak geçmektedir .
109-Ceyşü’l-Usre : Tebük seferine çıkan ordu Kur’an dilinde güçlük ordusu olarak geçmektedir.
110-Bekkâîn : Çok ağlayanlar. Fakirlikleri dolayısıyla savaşa katılamayıpta ağlayn ve haklarında Âyet inen yedi sahabeye verilen isim.
111-Senetü’l-Vüfûd : Heyetler yılı. İslam dinini kabul etmek için Medineye heyetlerin yoğun bir şekilde geldiği Hicretin 9. Yılı (630-631).
112-Mübahele : Karşılıklı lanetleşme.
Üstüvânetü’l-Vüfûd : Heyetler Sütunu
113-Müsle : Öldürülen bir kimsenin bir organının kesilmesi (Hz. Peygamber buna asla izin vermemiştir)
114-Beytü’l-Makdis : Yahudilerin Kıblesi. Hz. Peygamber Kâbe kıble olarak belirtilmeden önce başlangıçta namazlarda onların kıblesi olan Beytü’l-Makdis’e yönelmiştir.
115-Nikâh-ı mut’a : Süreli nikâh
116-Nikâh-ı bedel : Eşleri karşılıklı değiştirme
117-Nikâh-ı istibdâ’ :Bir erkekten çocuk sahibi olmak için eşi ona sunma
118-Nikâh-ı makt : Büyük oğlun babasının ölümünden sonra üvey annesiyle evlenebilmesi
119-Nikâh-ı şığâr : Başlık ve mehir vermemek için kızların değiştirilmesi.
120-İslami kaynaklarda vahye dayanan dinler için genellikle “milel”, bâtıl dinler için “nihal” kelimeleri de kullanılır.
121-Mecûsîlik: En eski dinlerden biriydi ve Zerdüşt’ün getirdiği dinin bozulmuş şekline verilen addır.
121-Reenkarnasyon: “Eskiyen elbiselerimizi değiştirmemiz gibi eskiyen bedeni değiştiren” bir ruhun yani “ruh göçü” inancı.
122-Tenâsüh: Ölen insanların ruhunun bir hayvan ya da bir insan bedenine girmesi inancı, ruh göçü de denilir. Musevi; Mû sâ’ya inanan, Mûsâ’nın izinden giden anlamındadır.
123-Selefiyye’ye “Ehl-i sünnet-i hâssa”,Mâtürîdiyye ve Eş’ariyye’ye “Ehl-i sünnet-i âmme” de denilir.
124-Zâtî Sıfatlar: Bu sıfatlara tenzîhî sıfatlar ve selbî sıfatlar da denilmiştir
125-Tekvînî İrâde: Tekvînî (yapma, yaratma ile ilgili) irâde; bütü n yaratıkları kapsamaktadır.
126-Teşrîî İrâde: Tekvînî irâde hayra da şerre de, iyiliğe de kötülü ğe de yönelik olarak gerçekleştiği halde teşrîî irâde, sadece hayra ve iyiliğe yönelik olarak gerçekleşir.
127- Cebrâîl: er-Rûhu’l-emîn. Rûhu’l-kuds. Meleklerin efendisi” anlamında seyyidü’l-melâike denilmiştir.
128-Azrâîl: Melekül-mevt.
129-İlâhî kitaplara Allah katından indirilmiş olması sebebiyle “kütü b-i münzele” veya “semâvî kitaplar” da denilir.
130-Suhuf: Hz. Âdem’e 10 sayfa, Hz. Şît’e 50 sayfa, Hz. İdrîs’e 30 sayfa, Hz.İbrâhim’e 10 sayfa gönderilmiştir.
131-Tevrat: Kanun, şeriat ve öğreti. Tevrat’a Ahd-i Atîk ve Ahd-i Kadîm de(Eski Ahit) denilir.
132-Zebur: Yazılı şey ve kitap. Zebur, ilâhî kitapların en küçüğü olup, yeni dinî hükümler getirmemiştir.
133-İncil: Müjde, tâlim ve öğretici. İncil’e Ahd-i Cedîd de (Yeni Ahit) denilir.
134- Kur’ân: Toplamak, okumak, bir araya getirmek.
135-Peygamberlerin küçük hatalarına “zelle” denilir.
136-İrhâs: Peygamber olacak şahsın, henüz peygamber olmadan önce gösterdiği olağanüstü durumlardır. Hz. Îsâ’nın beşikte iken konuşması gibi.
137-Ecel: Ehl-i sü nnet bilginlerine göre, öldürülen şahıs da (maktûl) bütün insanlar
gibi eceliyle ölmüştür.
138-Vücut ne demektir?Yoklugu düsürtülmemektir. Bazı itikat kitaplarında vücut sıfatını tenzihi (selbi)sıfatlardan saymayıp, ona “Sıfatı Nefsiyye” denilmistir. (Muvazzah ilm-i Kelam, Osmanlıca shf. 118)
139-Zahirurrivaye kitaplar:Hanafi mezhebi imamı azamın talebesi İmamı Muhammedin 6 kitabıdır.Bunlar; Mebsud Ziyadet,camiussağır,siyerrussağır, camiulkebir, siyerulkebir.Bu eserleriyle; hanefi fıkhının görüşlerini nakletmiştir.
140-Garîbu’l-Hadîs:Garib hadisle bir ilgisi olmayan, bu yüzden onunla karıştırılmaması gereken garîbu’l-hadîs tabiri, hadislerin herkes tarafından kolayca anlaşılamayan, ancak Arap dilinde derinleşmiş alimlerin anlayabilecekleri lafızları manasınadır. Konusunu hadislerin anlaşılması güç lafızlarının açıklanmasının teşkil ettiği ilme de garîbu’l-hadîs ilmi denir.
141-Muksirûn:Sözlük manasıyle çoğaltanlar, fazla yapanlar demek olan bu tabir olup Hz. Peygamberden çok sayıda hadis rivayet eden sahabe için kullanılır. Kesin bir ölçü olmamakla birlikte binin üzerinde rivayeti olan sahabîlere muksirûn veya ekseru’s-sahâbeti hadisen denilmiştir. Aynı tabir Osmanlıca kaynaklarda muksirin-i sahabe şeklinde geçer.
Hz. Peygamber (s.a.s)’den rivayet ettiği hadisler binin üstünde olan ve böylece muksirûn grubuna giren sahâbîler Ebu Hureyre (5374 hadis), Abdullah b. Ömer (2630 hadis), Enes b. Mâlik (2286 hadis), Mü’minlerin Anası Hz. Aişe (2210 hadis), Abdullah b. Abbas (1660 hadis), Cabir b. Abdillah (1540 hadis), Ebu Saîdi’l-Hudrî (1170 hadis) olmak üzere yedi kişidir.
142-MÜRSEL HADİS: Tabiî`nin sahabiyi atlayarak Resulullah’a izafe ettiği hadistir.
143-MU`DAL HADİS: Senedin herhangi bir yerinden “peşpeşe” “iki veya daha çok” râvînin düştüğü hadistir
144-MÜDELLES HADİS: Tedlis, senede dahil bir râvînin ismini atlayarak, orada öyle biri yokmuş izlenimini verecek şekilde senedi söylemek demektir.
145-MUALLAK HADİS: Senedin baş tarafından bir veya birkaç râvî ya da müntehasına kadar senedin bütünüyle hazfolunduğu hadistir
146-MUALLEL HADİS:Dış görünüşü bakımından sahihlik şartlarının tamamını taşıyan, ancak buna rağmen sıhhatini zedeleyen gizli bir kusuru bulunan hadis.
147-HUSUN VE KUBUH:Sözlükte “güzel ve çirkin, iyi ve kötü” anlamlarına gelen, husun ve kubuh tabiri, dünyada övgü ve yergiyi, âhirette de mükafaat ve cezayı gerektiren şey demektir
148-MESÂLİH-İ MÜRSELE :”Mesâlih”, yerine göre gerekli olan iş, söz, davranış, iyilik, düzen, barış yolu, kârlı iş, uygun iş anlamındaki “Maslahat” kelimesinin çoğulu; “Mürsele”, “Resele” den türetilmiş olan “İrsâl” masdarından ism-i mef’ul olup, salıverilmiş, başıboş bırakılmış, kayıt ve şarta bağlanmamış şey; “Mesalih-i Mürsele” her hangi bir kayda bağlı olmayan maslahatlar anlamında bir İslâm hukuku terimi.
149-Ateizm : Tanrının varlığını reddeden görüş.
150- Deizm : Tanrı evreni yaratıp kendi haline bırakmıştır. Determinizm(Gerekircilik) : Aynı şartlarda aynı sonuçların meydana gelmesi.
151-Panteizm : Tanrı ile tabiatı bir sayan görüş.
252-Septisizm : Şüphecilik.
153-Sünen: Hz.Peygamber (as)’in sünnetini aksettiren hadislerin yazılı olduğu kitaba denir.
154-Mu’cem: Hocaların veya şehirlerin yahut kabilelerin adlarına göre hadislerin alfabetik olarak sıralandığı kitaplardır
155-Musannef: Çeşitli konulardaki hadisleri bir araya toplayan hadis kitaplarına denir
156-Müsned: İslam’a giriş sırası esas alınarak sahabe adlarına veya neseblerine (soylarına) göre hadislerin zikredildiği kitaplardır.
157-Câmi:İkinci asırda tasnif edilen bazı hadis kitaplarına da Câmî adı verilmiştir. Câmîler de Sünenler gibi ibadat, muamelat ve ukûbâta ait bâblara göre tasnif edilmiş hâdisleri ihtiva ederler; ancak Câmîlerin ihtiva ettikleri hâdisler, sadece bu konularla ilgili hâdislerden ibaret değildir. Bunlara ilaveten, Câmîlerde, çok daha değişik konulardaki hâdislere de yer verilmiştir.
158-BURHAN-I TEMÂNU’:Temânu’ sözlükte “bir şeyi birinden men etmek ya da onun yapmaması için mücadele etmek” demektir. Kelam ilminde, Yüce Allâh’ın birliğini ispat vasıtalarından biri olan burhan-ı temânu’, kâinatta birden fazla yaratıcı olması halinde nizamın bozulacağı esasına dayanan bir delildir.
159-BURHAN-I LİMMÎ:Müessirden esere ya da kanunlardan hadiselere götüren delildir. (Tümden gelim) Ateşin dumana delil olması gibi. Zira ateş olunca dumanın çıkması beklenir. (bk. Burhan)
160-İmam-i Azamın Eserleri:
1.el-Fıkhu’l-Ekber
2. el-Fıkhül-Ebsât
3. el-Âlim ve’l-müteallim
4. er-Risâle
5. el-Vasıyye
Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık -2
1) Hanefi mezhebi; İmam-ı Azam Ebu Hanefi tarafından kurulmuştur.
2) Şafii mezhebi; İmam-ı Şafii tarafından kurulmuştur.
3) Hanbeli mezhebi; İmam-ı Hanbeli tarafından kurulmuştur.
4) Maliki mezhebi; İmam-ı Malik tarafından kurulmuştur.
5-İmam-ı Azam’ın günümüze ulaşan eserlerinden bazıları şunlardır:
Risale-i Reddi Havariç, Reddi Kaderiyye, El Fıkıhu’l Ekber, El Fıkıhu’l Ebsat.
6-Eşarilik;Ebu’l-Hasen el-Eş’ârî’nin (324/935-36) öncülüğünü yaptığı, kelâm metodunu benimseyen kelâm ekolü. Çoğulu “Eşâ’ira” gelir.
7-Mürcie ;İslamiyet’te, eyleme pek önem vermeyen, inancın her bakımdan yeterli olduğunu savunan görüş. Mürcie mezhebi ilk olarak üçüncü halife Osman zamanındaki kargaşalı dönemde ortaya çıkmıştır
8-Mutezile;İslâm’da ilk ortaya çıkan ve akideleri aklın ışığında izah edip temellendirmeye çalışan büyük kelam ekolünün adi. Lügat ta, “uzaklaşmak, ayrılmak, bırakıp bir tarafa çekilmek” gibi anlamlara gelen “i’tizal” kelimesinin ism-i fail sığasından meydana gelen çoğul bir isimdir. Müfredi, “mu’tezilî”dir.
9-Maturidilik;İslâm akaidinde imam Ebu Mansur Muhammed b. Muhammed b. Mahmud el-Matüridiyye nisbet edilen mezhep. İmam Ebu Mansur el-Mâturidinin akaiddeki mezhebine mensub olanların meydana getirdiği topluluğa Matüridiyye denilir.
10-Selefilik:Daha çok bir Kelam ilmi terimi olarak kullanilan bu kelime, Selef’in mezhebi ve görüsü anlamina gelir.Akaid konu ve meselelerinde nass (Kur’an-i Kerim ve Hadis) da varid olan hususlari mütesabih olanlar da dahil olmak üzere, oldugu gibi kabul edip, tesbih ve tecsime (benzetme ve cisimlendirme) düsmemekle birlikte, te’vile (yoruma) de basvurmayan Ehl-i Sünnet-i Hassa’ya selefiyye denmistir.
11-Bir cinayete mezhepler nasıl bakıyor?
Mutezile:Katil ateş edince ölen, ateş edilmeseydi kesinlikle ölmeyecekti.Cebriye:Ateş etse de etmese de o kesinlikle ölecekti. Ateş edenin ne günahı olabilir ki. Maktul zaten ölecekti. Çünkü Allah böyle istedi, eceli gelmişti.Ehli Sünnet:Ateş ettiğinde öldüyse, ölüme yol açtığı için katil cezaya çarptırılır. Maktulün ateş edilmemesi halinde ölüp ölmeyeceğini ise sadece Allah bilir. Kullar olarak biz bir yorumda bulunamayız.
12-Hak dinlerin gayesi :Aklı, Dini, Nefsi, Nesli ve Malı korumaktır.
13-İslam dininin kaynakları (Edille-i Şeriyye) : Kitap, Sünnet, İcma-i Ümmet ve Kıyas-ı Fukaha’dır.
14-Cennetteki meleklerin başkanının ismi Rıdvan
15-Cehennemdeki görevli meleklerin başkanlarının ismi Malik.
16- Allah (c.c.)’a çok yakın bulunan, mukarrebun melekleride denilen, son derece şerefli olan meleklerin diğer isimleri İlliyyun melekleri.
17-Allah (c.c.)’ın katından yeni bir din getiren peygambere Rasül
18-“Rab” kelimesinin manası : Terbiye eden, yöneten, mülkün sahibi, koruyan.
19- “İlah” kelimesinin manası : Kendisine sığınılan, güvenilen, sevilen, tapılan.
20-Küfrün çeşitleri :
a- Cehli küfür
b- İnadi küfür
c- Hükmi küfür
21- Elfaz-ı Küfür İnsanı küfre götüren sözler demektir.
22-İkinci kez sura üflenince bütün insanların yeniden hayat bulup, hesap günü için toplanmasına Mahşer.
23- İnsanların ölümden sonra, mahşere kadar kabirde geçirdikleri zamana Berzah alemi.
24-Dört büyük melek:Cebrail, Mikail, İsrafil, Azrail (a.s.).
25-Dört büyük kitap : Tevrat; Mûsa aleyhisselâm’a, Zebur; Dâvud aleyhisselâm’a, İncil; İsa aleyhisselâm’a, Kur’ân-ı Kerîm; Peygamberimiz Hz. MUHAMMED Aleyhisselâm’a.
26-İtikatta mezhebimiz:Ehl-i Sünnet ve cemaat mezhebidir
27-İlmin yolları üçtür.Hâvass-ı selîm, Haber-i sâdık, Akıl. Hâvass-ı selîme: Görme, işitme, tatma, dokunma ve koklama isimlerini verdiğimiz beş duygu.
28-İrade-i Cüz’iyye :İrâde-i cüz’iyye: Cenâb-ı Hakk’ın kuluna verdiği mahdut bir salâhiyet ve tercih hakkıdır.
29-İstinca, bir kimsenin def-i hâcetten sonra pisliğin çıktığı yeri temizlemesidir. İstinka, istincada mubâlağa yapmaktır ki, bu da önce münasip kuru bir şeyle silmek, sonra su ile yıkamak sonra da kurulamakla olur. İstibra, erkeklerin idrar yaptıktan sonra erkeklik uzvundaki akıntıyı tamamen kesip gidermeleridir.
30-Peygamberimizin en son vefat eden eşi Hz. Âişe (radıyallâhü anhâ)’dir
31-Tevekkül, maksada erişmek için, maddî ve mânevî sebeplerin hepsini yerine getirdikten sonra, neticesini Allâh’dan beklemektir.
32-lk vahiy Hira mağrasında, 610 yılında geldi. “OKU”dur
33- Kefen; vefat eden müslümanın, sarılıp kabre konulduğu bezdir.Kefen; erkekler için, kamis, izar, lifâfe; kadınlar için ise, kamis, izar lifâfe, baş örtüsü ve göğüsler üzerine bağlanan bezden ibarettir.
34-Akabe:Akabe antlasmalarinin yapildigi yer.
35-Buharinin serhleri:Askalani-fethul bari, Kastallani-irsadüs-sari,ayni-umdetü`l Kari.
36-Burak: Mi`rac gecesinde Hz.peygamber`i tasidigi binek.
37-Cebrail: ilahi emirleri meleklere ve peygamberlere ulastiran vahiy melegi.Dört büyük melekten birinin ismi olup,Peygamberlere vahiy getirmekle görevlidir.Kur`an`da bu melegin ismi Cibril,Ruhu`l-Kudüs, Ruhu`l-Emin, Ruh ve Rasul seklinde gecmektedir.
39-Ebva:Hz.Peygamber`in annesi Amine`nin kabrinin bulundugu yer.
40-Ecel-i Müsemma:Allah tarafindan tayin edilmis ömrün sonunda gelen ecel.
41-Ecel-i Kaza:Tehlikeye ugramak suretiyle gelen ecel.
42-Eda:Bir namazi vaktinde kilmaya eda denir.
43-Ed-Din ve`d- devle:Hiristiyan iken ihtida eden Ali b.Rabben et-Taberi`nin (ö.247/861`den sonra)Hz.Muhammed`in Peygamberligini ispat icin yazdigi eser.
44-Edebu`d-Dünya ve`d-Din:Bu eserin yazari Maver`di.
45-Ehl-i Beyt:Hz.Peygamber aile fertleri icin kullanilan bir tabir.
46-Ehl-i Kitap:Kur`an-i Kerim`de genellikle yahudiler ve hiristiyanlar icin kullanilan tabir.
47-Ehl-i Sünnet:Hz.peygamber ile ashabin dinin temel konularinda takip ettikleri yolu benimseyenler anlaminda bir tabir.
48-Mu`cemler:Aler-Rical üzerine tasnif edilen kitaplardir.Ravilerin adlarina göre alfebetik olarak düzenlenen eserlerin genel adi.
49-Muhaddis:Hadis alimi, hadis nakil ve rivayet eden.Hadisleri ögrenip rivayet etmekle mesgul olan kimse.
50-Ehl-i kıble:Kabe`ye dogru yönelerek namaz kilmanin farz olusunu kabul eden kimseler icin kullanilan bir kavramdir.
51-Ehl-i sünnet:Peygamberimizin yolunda gidenler.
52-Eimme-i sitte:Eimme-i sitte, hadiste kütüb- ü sitte denen, 6 meshur hadsi mecbuasinin yazarlarina verilen isimdir.
53-Elmalili Muhammed Hamdi(1878-1942):Hak Dini Kur` an Dili adli tefsiriyla taninan son devir din adamlarindan.
54-Emir Buhara(ö.922/1516):Islam`da ilk naksibendi tekkesini kuran mutasavvauf.
55-Emir Sultan(ö.833/1429):Bursali meshur sufi,Yildirim Beyazid`in damadi.
56-Emirü`l-Müminin:Islam tarihinde Hz.Ömer`den itibaren devlet baskanlarina verilen unvan..
57-Emsalü`l-hadis:Icerisinde darbi mesel yada mesel bulunan hadisleri derleyen kitaplara”emsalü´l-hadis” denir.
58-Emsalu`l-Kur`an:Kur`an-i Kerim`deki meseleler.
59-Enfal: Genel olarak ganimet, fey veya selep anlamina gelen terim.Kur`an.-Kerim, surelerinden birinin ismidir.Enfal suresinin ilk ayetinde Enfal; Allah`in ihsanlari, lutuflari anlaminda savas ganimetleri demektir.
60-Erbaun:Hadis literatüründe kirk hadis toplayan eserlere denir.
61-Eshab-i Hicr:Salih peygamberin gönderildigi kavim.
62-Esmaü-Hüsna:Allah`in güzel isimleri ve sifatlari.
63-Eshuru`l-hurum:Haram aylar;Zilkade, Zilhicce,Muharremve recep aylari.Araplar bu aylarda savas yapmayi haram sayarlardi.
64-Esbab-i Nüzul:Tefsir ilminin ayet veya surelerin inis sebeplerini arastiran dali.
65-Esma-i Hüsna:Allah`in isimleri icin kullanilan bir tabir.
66-Etiyopya:Dogu Afrika`da ülke.Eski adi Habesistan.
67-Eyke halki:Hz.Suayb`in kavmi idi.Eyke, birbirine girmis sik agaclar demktir.Suayb kavmi agaclik bir bölgede yasadigi icin onlara eyke halki denilmistir.
68-Feraiz:Islam miras hukukunu inceleyen ilim dali.
69-Fersah :Bir uzunluk ölcü birimi.5685 metre uzunluk.
70-Fetret:Peygamberimize gelen vahyin bir süre kesilmesi ile ilgili olarak fetret denilmistir.
71-Fey:Islam devletinin gayri müslim tebaadan aldigi cizye, harac, ve ticaret mallari vergilerinin ortak adi.
72-Ficar savaslari:Islam`dan önce cahiliye devrinde bazi arap kabileleri arasinda haram aylarda meydana gelen ic savas, 4 defa yapilmistir.Peygamberimiz, amcasi Zübeyr ile katildi.Utbe b. Rebia`nin girisimi ile taraflar arasinda baris gerceklestirildi.Bu savas Fil olayindan 25 yil sonra(591) meydana geldi.
73-Fikhu`l Ekber:Ebu Hanife`ye nisbet edilen risalesi.
74-Fizilali`l-Kur`an:Seyyid Kutub`un(ö.1966):Kur`an-i Kerim tefsiri.
75-Fukaha-i Seb`a:Ashab-i Kiram`dan sonra Medine-i Münevvere`de de fetva vermeye baslayan yedi meshur fakihe verilen isimdir.
76-Ganimet:Gayri müslimlerden savas yoluyla elde edilen her türlü mal ve esirleri ifade eden terim.
77-Garibü`l-Kur`an:Kur`an-i Kerim`deki garip lafizlarin tefsirini konu alan ilim dali ve dalda yazilan eserlerin ortak adi.
78-Gazve ve seriyye:Peygamber Efendimizin bizzat sevk ve idare ettigi savaslara„gazve“ denir.Peygamberimizin gazvelerinin sayisi 27`dir.Seriyye;Ashab-i Kiram `dan bir zatin kumandasi altinda savasa giden az bir kuvvete“seriyye“ denir. Seryyelerin sayisi 44 veya 104`dir.
79-Hayrü`l- Beser:Insanlarin en hayirlisi Hz.muhammed.
80-Hulasatü`l-Beyan:mehmet Vehbi Efendinin(ö.1949)Türkce Kur`an tefsiri.
81-Hadikatü-s Suada:Fuzuli`nin Kerbela vak`asini isledigi meshur eseri.
82-Hafiz Osman(ö.111=/1698):Aklam-i sitte de devir acan Türk hattati.
83-Hanefi Mezhebi:Hanefi mezhebi su yedi esas üzere kurulmustur:Kitap, sünnet, sahabenin sözleri, kiyas, istihsan, icma ve örf.
84-Hanefi Mezhebine dair imam Muhammed`in yazdigi meshur 6 kitabi sunlardir:Mebsut, ziyadat, cami-us Sagir, cami-ul kebir, siyer-i sagir, siye-i kebir.
85-Haram aylar:Islami literatürde savasin haram kabul edildigi 4 kutsal ay.Zilkade,zilhicce,muharrem, recep.
86-Harbi:Gayri müslim devletin vatandasi anlaminda fikhi terimi.
87-Harura:Siffin savasinda Hz.Ali`nin saflarindan ayrilan Haricilerin toplandigi yer.
88-Hasan el –Benna(1906/1949):Ihvan-i müslimin teskilatinin kurucusu, Misirli fikir ve mücadele adami.
89-Havaic-i Asliye:Asil ihtiyaclar, temel ihtiyaclar.Zekat matrahi disinda tutulan temel ihtiyac mallari disinda tutulan temel ihtiyac mallari anlaminda fikih terim.
90-Hariciler:Hz.ali ile Hz.Muaviye arasinda meydana gelenen Siffin savasindaki hakem olayindan sonra meydana cikmistir.”Hüküm Allah`indir diyerek hakem olayina karsi ciktilar.Hakem olayini küfür, taraflarini da kafir ilan ettiler.
91-Havelan-i havl:Senenin devretmesi, gecmesi demektir.
92-Hicret:Peygamberimizin Mekke`den Medine`ye göcü. Hicret, 12 Rebiulevvel/23 Eylül 622`de olmustur.Bu tarih Peygamberimizin 53`üncü dogum yil dönümüdür.
93-Hicr:Kayalik böge demek olup Medine`in Kuzeyeinde bir yerin adidir.Salih peygamberin kavmi semud burada yasardi.
94-Hidane:Kücük cocuklarin bakimi, gözetimi ve terbiyesi anlaminda bir fikih terimi.
95-Hirka-i Saadet:Peygamberimizin Topkapi Sarayinda mukaddes emanetler dairesinde korunan hirka.
96-Hitan:Sünnet, sünnet ameliyesi.Sünnet olmak , erkekler icin sünnettir.Ilk sünnet olan Ibrahim Aleyhisselam`dir,Sünnet olmak hem dinin ve hem dindarligin siaridir.Usaym b. Kelb`in babasindan naklettigine göre, dedesi demiski;“Peygamberimize geldim ve Islamiyeti kabul ettim Bunun üzerine Efendimiz(sas) söyle buyurdular:“Kendinden küfrün killari temizle, tiras et ve sünnet ol.“(Ahmet b. Hanbel,3,41;Ebu davud, Taharet,129)
97-Hüzün yili:Hz.Peygamberimizin amcasi ile zevcesi Hz.Hatice`nin (Bisetin 10.yili) vefat ettigi yila denir.(Bi`setin 10.yili)
98-Huneyn:Taif yakinlarinda Mekke`ye 10 mil bir yer.
99-Ibn Mülcem(Abdurrahman b. Amr b.Mülcem ö.40/661):Hz.Ali`nin katili.
100-Ibn Rüst(ö.595/1198):Messai okulunun son temsilcisi, filozof, fakih, hekim.101-Ibn Sina(ö.595/1037):islam messai okulunun en büyük temsilcisi, filozofu, Ortacag tibbinin önde gelen temsilcisi.
102-Ibn Teymiye Takiyyüddin(ö.728/1328):Görüs ve elestirileriyle Islam düsüncesinin gelismesine tesir eden Selefi alimi, müctehid.
103-Ibnü`l-Cezeri(ö.833/1429):Kitaat ve hadis alimi.
104-Milel ve Nihal:Islami literatürde dinler ve mezhepler tarihiyle ilgili eserlerin ortak adi.Mezhepler hakkinda bilgi vermek maksadiyla yazilmis olan eserlerin ortak adi.
105-Minare:Ilk defa Emeviler zamaninda yapilan minare, ilk defa bir sahabe olan Surahbil b.Amr ezan okumustur.
106-Minber:Camilerde hatiplerin Cuma ve bayram hutbesi okuduklari yüksekce
107-Muavvizat:Allah`a sigindiranlar anlaminda ihlas, felak ve nas surelerinin ücüne birlikte verilen isim.
108-Muavvizateyn:Felak , nas sureklerinin ikisine birden verilen isim.
109-Muhazati Nisa:Erginlik caginda olan bir kiz veya kadinin, cemaatle kilinannamazda ekegin yaninda veya önünde durmasi.Buna”Muhazati nisa” denir.
110-Mu`tezile:Akli ön plana alan ve “kul kendi fiilerinin yaraticisidir diyerek, ehl-i sünnetten ayrilan firka.Bunlara Kaderiyeciler de denir.Önderleri Vasil b. Ata`dir.
111-Musevi:hz.Musa`nin mensub olan , Yahudi.
112-Muvatta:Imam Malik`in(ö.179/795) sahih rivayetleri derledigi eseri.
113-Müderris:Medrese de ders veren yüksek rütbeli hoca.
114-Mülukü`t-Tavaif: Endülüs`te 1031-1090 yillari arasinda hüküm süren emirlikler.
115-Nesturilik:Hz.Isa`nin insan ve ilah olarak iki ayri unsurdan meydana geldigini iddia eden bir Hiristiyan mezhebi.
116-Nusayrilik:Hz.Ali`nin ilah oldugunu ileri süren asiri Sii bir mezhep.
117-Ortodokslar :Basindaki kisiye Patrik enir.Merkezi Istanbul`dur.
118-Panislamizm:Bütün müslümanlari tek bir siyasi teskilat ,tek bir devlet haline getirmek ülküsü, Islam birligi.
119-Paskalya:Hiristiyanlarin, Hz.Isa`nin dirileceklerine inandiklari gün yaptiklari bayram.
120-Patrik:Ortadokslarin ruhani lideri.
121-Peygamberimizin süt anneleri:Annesi Amine Hatun( 3 gün emzirdi),Süveybe Hatun(7 gün emzirdi),Halime Hatun(4 yil emzirdi.).
122-Peygamberimizin annem dedigi kadinlar:Süt annesi Halime Hatun,Hz.Ali`nin hanimi Fatma Hatun, Ümmü Eymen.
123-Peygamberlerin sifatlari:Sidk, emanet, fetanet, ismet, teblig.
124-Pozitivizm:Hakikatin deneme ve gözlemle elde edilebilecegi görüsünde olan felsefi görüs.
125-Rada:Cocugun süt emmesi. Süt emme.
126-Ravza-i mudahhara:Hz.Peygamberin kabri ile minberi arasindaki bosluga verilen isimdir.
127-Resül:Kendisine kitap verilen peygamberlere rasül denir.
130-Salat:Tebrik, tezkiye,saygi,dua, istigfar ve rahmet manalarina gelir.
131-Secavend:Mushaflarda görülen gecici durak isaretleri.Bu isaretleri ortaya koyan ise Muhammed b.Tayfür es-Secavendi(560/1165) isimli ünlü bir kiraat bilginidir.
132-Sedd-i Zerayi:Vesileleri kaldirmak, sebebi tikamaktir.Bu durum da harama vesile olan sey haram,vacibe vesile olan sey vaciptir.Cuma namazi farz, Cuma namazina gitmek icin alis-verisi birakmak farzdir.Fuhus, haramdir.Fuhusa yol actigi icin yabanci kadinin avret yerine bakmak da ayni haramliktadir.
133-Sekine:Sükun bulmak, itminana kavusmak,telaslanmamak, kalbin huzura ermesi, yüregin oturmasi, gönlün rahata kavusmasi, anlamlarini icerir.(Elmali, Hak Dini Kur`an Dili,4,4408)
134-Selef-i Salihin:Ashab-i güzin tabiine denir.
135-Seyyidü`l-istigfar duasi:tevbe ve istigfar dualarini basi ve en faziletlisi Peygamber Efendimizin bildirdigi“seyyidü`l –istigfar“ dir.“Her kim sevap ve fatiletine inanarak bu dayi gündüz okurda o gün aksam olmadan önce ölürse o kimse cennet ehlindendir.“
(Sahih-i Buhari, Tecrrid-i sarih Ter.C:12,Sh.332)
136-Sika:Hadis rivayetine göre tam ehil kisi.
137-Sikke :Osmanli devletinde genel kullanimdaki madeni paraya denir.
138-Sifatu`s-salat:Namazin farz ve vaciplerine, sünnet ve adabina uygun sekilde kilinisina ilmihal dilinde “sifatu`s-salar” denir.(Diyanet ilmühali sh.262)
139-Siyer:Peygamberimizin hayatini, yasayis tarzini, niteliklerini anlatan eserler.
140-Ser`i Men Kablena:Hz.Muhammed(sas)` den önceki ilahi dinlerin hükümlerini ifade eder.
141-Tevbe :Günahlara pismanlik, Allah`a dönüstür.Halis tevbe; Allah ile bulusmadir.
142-Te`vil:Bir lavzin anlami gayesine uygun sekilde yorumlamak, muhtemel manalarindan en uygun olani görmektir.
143-Tevekkül:Yaptigimiz herhangi bir is icin gücümüzle calisip elimizden geleni yaptiktan sonra sonucu Allah`a birakmaktir.
144-Tevhid:Allah`in bir oldugunu, O`ndan baska bir ilah olmadigini kabul etmektir.
145-Tevrat:Allah tarafindanHz.Musa`ya indirilen ilahi kitap.
146-Teyemmüm:Hicretin 5.ci senesi Beni Mutalik savasinda sabah namazi teyemmum ile ilk defa namaz kilindi.(Nisa 43,Maide 6)
147-Ümmet-i Kaime:Kiyam duran bir topluluk yani hakblir, dogru, dogrulan , Allah icin kalkan, müstakim, istikamet üzere bulunan , adil ümmet anlamina gelir.(Hak Dini Kur`an Dili,2,1159)
148-Ulu peygamberler:Hz.Nuh.Hz.Ibrahim, Hz.Musa, Hz.Isa, Hz.Muhammed Mustafa (sas).Kur`an-i Kerim, peygamberlerin bazisini, sabir ve tahammüllerin coklugu ve buna devam etmesleri sebebiyle, onlari“Ülü`l azm-karar sahibi“ diye vasiflandirmistir.
149-Yeni Ilmi Kelam:Yeni ilmi kelam, Izmirli Ismail Hakki `nin kelama dair eseri.
150-Vahiy-i Gayri Metlüv:Okunmayan vahiy demektir.Peygamberin Kur`am disi aldigi vahiydir.Cibril,Kur`an icin indigi gibi sünnet icinde iniyordu.
151-Vahy-i Metlüv:Okunan vahiy demektir.Bundan maksat Kur`an`dir.
152-CEBRİYE:Cüz’i irâdeyi inkâr edenlerin bâtıl mezhebi.
153-HÂTEM-ÜL ENBİYA:Peygamberlerin en sonuncusu Hz. Muhammed (A.S.M.)
154–İNZAL VE TENZİL:Kur’ân’ın M. 610 yılında Ramazan ayında Kadir gecesinde toptan dünya semasına, Beytü’l-İzze’ye indirilmesine inzâl, parça parça âyetler hâlinde vahiy yolu ile Hz. Muhammed (a.s.)’e indirilmesine ise tenzîl denir.
155-KÜTÜB-Ü TİSA:Kütüb-i Sitte’ye üç eser ilavesiyle anılan meşhur dokuz hadis mecmuasına verilen isimdir. İlave edilen eserler; Dârimî (ö. 255/868)’nin es-Sünen’i, İmam Mâlik (ö. 179/795)’in Muvatta’ı, Ahmed ibn Hanbel (ö. 241/855)’in el-Müsnedi’dir.
156-ZARURAT-I HAMSE( BEŞ ZARURİ ŞEY):Bütün dinlerin, korunması üzerine ittifak ettikleri şu beş hususun, aynı zamanda İslâm dininde de, korunması amaçlanmıştır. Bunlar: 1- Canın korunması,2. Malın korunması,3.Aklın korunması,4. Dinin Korunması,5. Neslin korunması.
157-ZELLE:”Peygamberlerin hata ile veya unutarak yaptıklara kusurları, ifade eden bir terim (Aliyyü’l-Karî, Şerhu Fıkhı’l-Ekber, Mısır 1323, 51, 53).Peygamberler aslında günah işlemezler. Onlar “İsmet” sıfatına sahiptirler.
158-idris(as):Adem Aleyhisselamdan sonra, kalem ile ilk kez yazi yazan, ilk kez yildizlar ve hesap ilmini gözden geciren bir zatti.gecmis devirlerin büzü ilimleri kendisinde toplamisti. Bütün ilimler kendisine ögretilmisti. Kendisi terzi idi. Ilk defa igne ile dikis diken, ilk defa elbise dikip giyen de Idris Aleyhisselamdir. Halbuki ondan önce insanlar hayvanlarin derilerini giyerdi.
159-ihsan:Allah`a onu görür gibi ibadet etmesidir.
160-ihtikar:Ihtiyac maddelerini toplayarak, darlik aninda pahali satma, vurgunculuk.
161-Iffet:Insanin bedeni ve maddi hazlara asiri düskünlükten korunmasini saglayan erdem icin kullanilan ahlak terimi.
162-ifk hadisesi:Hz.Aise´ye zina isnadi atilmasi olayi.
163-iftar:Orucu acmak anlaminda fikhi terimi.
164-iftira:bir kimseye islemdigi bir sucu isnat etme anlaminda ahlak terimi.
165-ihdad:Kocasi ölen veya kesin bosanmasiyla evliligi sona eren kadinin belli bir süre bazi davranislardan kacinmasi anlaminda fikhi terimi.
166-ihlas:Kulun bütün davranislari ve sözlerinde sade ve Allah`in rizasini gözetmesi anlaminda ve tasavvuf terimi.
167-ihtida:Diger dinlerden veya dinsiz iken Islam`a girme anlaminda bir terim.
168-ihvan-i Safa:Ansiklopedik risalesiyle taninan felsefe toplulugu.
169-ikbal, Muhammed(1877-1938):Hindistanli müslüman düsünür, sair.
170-iktida:Namazda imama uyma anlaminda fihih terim.
171-ila:Islam hukukunda bir erkegin bir müddet hanimina yaklasmayacagina dair yemin etmesi demektir. Ila süresi 4 aydir.
154-Ilham:feyiz yoluyla insanin kalbine ulasan bildi.
155-Ilhanlilar(1256-1353):Iran`da kurulan bi mogol devleti.
156-Illiyyin:Iyilerin amel defterinin bulundugu yer anlaminda Kur`an terimi.
153-Ilk Cuma namazi:Hicret esnasinda Salim ogullari yurdunda Ranuna mevkiine geldiginde Cuma vakti olmustu.Bura da ilk Cuma namazi kilindi.Peygamberimiz(sas9:“Günesin dogdugu günlerin en hayirlisi Cuma günüdür.“(Sünen-i Tirmizi Terc.c.1,sh.487)
154-Ilk sehitler:Kuresy kafirleri, Ammar ile babasi Yasir ve anasi Sümeyye`yi , zorla dinlerinden döndürmeye kalkistilar.Onlar bunu kabullenmeyince, Sümeyye`nin iki ayagini iki deveye baglayip ters istikamette cekerek parcaladilar.Yasir`i de sehit ettiler.
154-Ilk Türkce Ezan:Ilk Türkce ezan 29 Ocak 1932 yilinda Istanbul`da okundu.
155-Ilk Türkce Hutbe:Ilk Türkce hutbe,06.Ocak.1932 de Süleymaniye camiinde okundu.
156-Ilham:Allah`in, kulun kalbine feyz yoluyla ilka ettigi(koydugu) bilgi veya özel mana demektir.Insanin kalbine Allah tarafindan ilka edilen manaya“ilham“; seytan tarafindan ilka edilen manaya da „vesvese“ denir.
156-Ilmihal:Namaz, abdest ve temel akaid bilgilerinin yer aldigi ögretici kitap.temel dini bilgileri iceren el kitabinin genel adi.
157-Imam-i Azam ebu Hanife:Imam-i azam(büyük imam) lakabiyla bilinen, Ebu Hanife künyesi ile meshur Numan b. sabit b.zevta(Zuta), mutlak müctehid ve fikihta hanefi mezhebinin imami.hicri 80 yilinda Kufe`de dogdu.Babasi Kufe`de ipek ve yün kumas ticaretiyle ugrasti.Kücük yasta Kur`an`i hifzetti.Gencliginde ashab-i kiram`dan enes b. Malik`i,Abdullah b.Ebi Evfa`yi, Vasile b. Eska`i, Sehl b.Saide`yi ve hicri 102 de en son vefat Mekke`de vefat eden Ebu`t-Tufeyl Amr b.Vasile`yi görmüs, bunlardan hadis dinlemistir.Imam-i azam`in eserleri;Fikhu`l aekber,alim ve muteallim, fikh-i ebsat, vasiyetler.
159-Imameyn:Imam-i Ebu Yusuf ile imam-i Muhammed` e birden verilen bir isimdir.Bazende imam-i azam ile imami safi icin kullanilir.
160-Imam-i Rabbani(ö.1034/1624):Naksibendiyye tarikatinin Müceddidiyye kolunun kurucusu.
158-Imran:Hz.Meryem`in babasi ve Hz.Isa`nin dedesi.Allah (c.c)Hz.Meryem`in yetistirilmesiyle ilgili olarak Hz.zekeriya`yi görevlendirilmistir.Zekeriya Aleyhisselam, Hz.Meryem`in teyzesinin kocasi.
159-Imaret:Osmanli döneminde fakirlere ve medrese talebesine sicak yiyecek dagitmak amaciyla kurulmus hayir müessesesi.
159-Imza:Hz.peygamberin bazi belgeleri ve mektuplari sag eliyle bizzat imzaladigi veya mühürledigi bilinmektedir.
160-Inayet:Allah`in kainat hakkindaki külli bilgisi ve takdiri anlaminda felsefe terimi.
161-Incil:Hz.Isa`ya verilen ilahi kitabin Kur`an`daki adi.
162-Incili Cavus:Fikra ve nükteleriyle taninan saray muhasibi.Asil adinin Mehmet veya Mustafa oldugu.
163-Inebahti Deniz Savasi:Osmanli donanmasi ile müttefik Hacli donanmalri arasinda meydana gelen deniz savasi(7 Ekim 1571)
164-Infak:Allah`in hosnutlugunu kazanma niyetiyle harcamada bulunma.
159-Infitar süresi:Kiyamet gününde meydana gelecek olaylar hakkinda kisaca bilgiler verilip, insanin yaptiklarini meleklerin tesbit ettigini bu sebeple imanli iyi bir kul olmasi gerektigi.
159-inŞikak süresi:Kiyametin hallerini, kiyametin gününü haber vermektedir
160-ingiliz Kerim Efendi(ö.1303/1886):Ingiliz diline ve kültürüne vakif ilk osmanli alimlerinden biri.
161-islamabad:Pakistan Islam Cumhuriyetinin baskenti.
162-ism-i A` zam:Allah`in en büyük ismi anlaminda bir tabir.
163-ismail El-Ezheri(1900-l969):Sudan`in bagimsizligini kazandiktan sonraki ilk baskani.
164iIsmail Hakki Bursevi(ö.1137/1725):Celceti seyhi, müfessir, sair.
164-israil:Akdeniz`in güneydogu kiyilarinda bulunan Yahudi devleti.Nüfusu 1.180.400(1998)
165-istiklal Harbi:1919`dan 1922 yilina kadar devam eden ve Bati Anadolu`yu isgal eden Yunan ordusunun inhasiyla sonuclanan , Mustafa Kemal Atatürk`ün önderliginde Türk Milletinin kurulus mücadelesi.
166-istiklal Mahkemeleri:Milli mücadele döneminde ve Cumhuriyet`in ilk yillarinda faaliyet gösteren özel mahkemelerdir.
167-istiklal marŞi:Mehmet Akif Ersoy`un Büyük millet Meclisi tarafindan 1921`de resmi mili mars olarak kabul edilen siiri.Istiklal marsinin günümüzde bestesini yapan Osman Zeki Üngör`dür.
168-islam`in ilk emri ve son emri:Islam`in ilk emri oku, ikinci emri temizliktir.
169-islam`da ilk cemaat:Islam`da ilk cemaat, peygamberimizinCebrail(as) `e iktidaen kildigi namazdir.Daha sonra Peygamberimizin Hz.Hatice ile kildigi namazdir.
170-iznik Konsili:Hiristiyanlik tarihindeki ilk genel konsil(325)
171-Ka`b b.Esref(ö.3/624):Islam`a düsmanligi ile taninan yahudi sairi
172-Ka`b b.Malik(ö.50/670):Hz.Peygamberin meshur üc sairinden biri.
173-Kabire gömme gelenegi:Hz.Adem`in oglu Kabil`in, öldürdügü kardesi habil`in yerieseliyerek kargadan ilham alarak gömmesiyle baslayan bir gelenek(Maide:20/55) ve bütün Peygamberlerin ümmetlerine emrettigi bir görevdir.
174-Kaderiyye:Sorumlluluk doguran fiillerin sadece insan iradesiyle gerceklestirdigini ileri süren itikadi mezhep.
175-Kadil-Kudat:islam devletlerinde yargi sisteminin basinda bulunan görevliye verilen unvan.Sözlükte „Kadilar kadisi“ anlamina gelen bir terkiptir.;baskadi olarak gecer.(Islam Ansk.c:24,Sh.77 Diyanet )
176-Kadi Iyaz(ö.544/1149):Maliki kadisi, hadis, fikih ve dil alimi.
177-Kadi Sureyh(ö.80/699):Tabiin devrinin ileri gelen fakihlerinden Kufe kadisi.
178-Kadir Gecesi:Kur`an-i Kerim`in indirildigi gece.
179-Kadriyye:Abdulkadir-i Geylaniye(ö.561/1165-66) nisbet edilen Islam dünyasinin ilk ve en yaygin tarikati.
180-Kadiyanlik:Mirza Gulam Ahmet Kadiyani(ö.1908) tarafindan kurulan dini hareket.
181-Kanun-i Esasi:1876 yilinda kabul edilen Osmanli Devleti Anayasasi.
182-Kanun-i Fi`t-Tib:Ibn Sinan`in(ö.428/1037) ansiklopedik ve sistematik tibbi eseri.
183-Karabag:Azerbaycan`da tarihi öneme sahip bir idari bölde.
184-Karaca Ahmet:Abdalan-i Rum zümresine mensup Türkmen dervisi ve halk hekimi.
185-Karia Süresi:Tamamiyla kiyametin dehset ve ahvalini beyan eden bu sürede bundan önceki süreler gibi peygamberimizin faziletine isaret buyurdugu mufassal grubunu olusturdugu sürelerden bir tanesidir.
186-Kasidetü`l-Bürde:Ka`b b.Züheyr`in(ö.24/645):Hz.Peygamber`e sundugu ünlü kasidesi.
187-Kavame:Rüku halinden dogrulup da bir defa“sübhane rabbiyel´azim“ diyecek kadar ayakta durmaktir.
188-Kavmiyet:ayni soy, dil, ülke, kültür ve tarihe mensup olmaktan, ayni ülküleri paylasmaktan dogan birlik ve dayanisma duygusu icin kullanilan terim.
189-Kaynuka(beni Kaynuka):Hz.Peygamberin Medine`den sürdügü yahudi kabilesi.
190-Kazf:Iffetli bir kimseye zina iftirasinda bulunma anlaminda fikih terimi.
191-Kelam ekolleri:Mu`tezile, Esaeiyye, Maturidiyye ve Sia.
192-Kebire:Büyük günahlar.
193-Kessaf:el-Kessaf, Mutezile alimlerinde Zemahserinin (ö.538/1144) agirlikli olarak dirayet metoduyla yazdigi tefsiri.
194-Kiramen Katibin:Insanlarin söz ve davranislarini kaydeden melekler.
195-Kitabü`l-harac:Ebu Yusuf`un(ö.182/798):Mali konular yaninda, muamelat, ceza, idare ve devletler hukuku kapsamina giren cesitli meseleleri ele alan eseri.
196-Kitabü`lMegazi:vakidi`nin(ö.207/823):Hz.Peygamberin gazve ve seriyyelerine dair eseri.
197-Kitabü`t-Tevhid:Ebu Mansur el Maturidi`nin(ö.333/944) Kelama dair eseri-
198-Külli irade:Kul da bi`l-kuvve mevcut olan iradegücüne „külli irade“ denir.Bu irade kullanilmaya hazir olan, ancak henüz kullanilmayan 2potansiyel irade“ demektir.
199-Küsuf namazi:Günes tutuldugunda iki rekat cemala kilinan, cemaat yoksa kendi basina kilinan namaza küsuf namazi denir.
200-Kütüb-ü Ehadis.Ilahi kitaplar:Tevrat, zebur, inci,Kur`an-i Kerim.
201-Kütüb-ü Münzele:Allah tarafindan indirilmis olan kutsal kitaplar.
202-Kütüb-ü sitte:Peygamber(sas) Efendimizin hadis-i seriflerini ihtiva eden 6 hadis kitaba verilen isimdir.Buhari, müslim, Ibn Mace,Ebu Davud,Tirmizi,Nesai.
203-Kurtubi:Ebu Abdullah Muhammed Ibn Ahmet Ibn Ebi bekr ibn Farh el- Kurtubi.Endülüsün yetistirdigi büyük alimlardendir.Kutrubi bir cok Endülüs alim gibi fikihta malikidir.(Samil Islam Ansk.)
204-Lihye-i şerif :Hz.Peygamber(sas)`e ait sakal , sakali serif.
205-inguşlar:Kuzey Kafkasya`da yasayan müslüman halk.
206-insaallah:Yapilacak her seyin ilahi irade ve izne bagli olarak gerceklesebilecegini belirtmek amaciyla isin öncesinde söylenmesi gereken bir söz.
207-İnsikakau`l-Kamer:Ayin yarilmasini ifade eden bir Kur`an terimi.
208-İskender Mirza(1899-1969):Pakistan`in ilk cumhurbaskani.
209-Islam Arastirmalar Merkezi:Türkiye Diyanet Vakfi tarafindan kurulan ilmi arastirmalar merkezi(1983)
211-Kelami Ekoller:Mutezile, Esarilik, Maturidilik, Sia.
Muztezilenin Inanc esaslari(el-usulu`l-Hamse):Tevhid, adalet, va`d ve va`id, el-menzile Beyne`l-menziletynel-emru bi`l-ma`ruf ve`n-Nehyu anil –münker.
212-Ehl-i Sünnet Mezhepleri:Selefiyye, Es`ariyye, Maturidiyye. Maturidiyye`nin kurucusu Ebu Mensur Muhammed b.Muhammed el – maturi(ö.333/944)`nin kurdugu mezhebe Maturidiyye mezhebi denir. Imamu`l-Huda, alemü`l –Hüda, Imamu`l Mütekellimin, reissu`s-Sünne gibi ünvanlarla anilir. Esariyye Mezhebinin kurucusu Ebu`l-hasan Ali b.Ismail el Esari el Basri(D.875/ ö.936).
213-Gazali, kendisinden öncekileri felsefecileri üc kisma ayirir; Dehriler(materyalist), Tabiiyyun(Naturalistler)Ilahiyyun gibi üc zümreye ayirmistir.
214-İlkler; ilk müslüman astronomisi Ibrahim el-Fezari, ilk Islam kimyacisi, ikinci Ümeyye hükümdari, Yezid`in oglu Halit(ö.704 veya 708), sol anahtari ve 5 cizgili notayi ilk müslümanlar bulmustur.
215-İlmi Matlablar:Kendileri ile ilim elde edilen sorulara “ilmi matlablar” denir(mi, ne, icin, nasil, kac, nerede , ne zaman, hangi).
216-Tabib-Hekim:Ibn Sina`ya göre; tip ilminde iki cesit doktor vardir.Tabib-Hekim.Tabib; Ögrendigi bilgileri, hastalarinda uygulayan doktordur, yani tibbin teknisyenidir.Hekim ise hastalarla ilgilenmek yerine dogrudean tip ilminin kendisiyle ugrasan , tipta hikmet sahibi olan kimsedir.
217-İslam Konferansi Teskilati:Islam ülkelerini bir cati altinda toplayan milletlerarasi kurulsu(l969)
218-Malik b.Enes (ö.179/795):Maliki mezhebinin imami, büyük üctehid ve muhaddis.
219-Maturidi(ö.333/1058):Siyaset ve ahlak nazariyeleriyle taninan safii fakihi.
220-Mazmaza:Fikihta mazmaza, abdest ve gusülde agiza su alip calkalamayi ifade eder.
221-Mecelle-i Ahkam-i Adliyye:Osmanli devletinde 1868-1876 yillari arasinda hazirlanan ve daha cok borclar, esya ve yargilama hukuku esaslarini iceren kanun.
222-Mecelle:Islam hukukunun muamelet kisminin tedvininden meydana gelen kanun kitabi.Tanzimat döneminde hazirlanan medeni kanunun adi.
223-Mecusilik:Atese tapanlara verilen ad.Islami kayanaklarda zerdüstlige verilen ad.Zerdüstiligin eski Iran inanc ve gelenekleriyle karismasindan olusan din.
224-Mezahib-i Erbaa(Dört mezhep):Hanefi, safii, maliki, hanbeli.
225-Medine:Hz.Peygamberin Mescidiyle kabrinin bulundugu hicret yurdu, Islam`da iki harem bölgesinden biri,Resul-i Ekrem ve Hulefa-i Rasidin döneminin bassehri.Eski adi Yesrib .
226-Medyen:Hz.Suayb(as) Peygamberin yasayip halkini tevhid inancina davet ettigi sehrin adi.Inanmayanlar korkunc bir sesle birlikte gelen zelzele ile evleri yurtlari yerle bir oldu.
2227- Mehmet Nuri Efendi(1859-1927):Osmanli devletinin son Seyhülislami.
228-Mehmet Vehbi Efendi(1862-1949):Hulasatü`l-Beyan adli tefsiriyle taninan son devir din alimi ve siyaset adami.
229-Mehmet Zihni Efendi(1846-1913):Son devir Osmanli alimi, müderris.230-Menakibname:Velilerin daha cok kerametlerinin anlatildigi eserlerin genel adi.
231-Menasik:Hac ve umre sirasinda yerine getirilen belirli davranislar anlaminda fikih terimi.
232-Menzile Beyne`l-Menzileteyn:Mu`tezilenin 5 inanc esasindan biri.
233-Merkez Efendi(ö.959/1552:Halveti –SünbüliSeyhi, alim.
234-Emr-i bi`l –ma`ruf, Nehy-i ani`l-müker:Iyiligi emretmek, kötülükten alikoymaktir.
235-Teblig:Peygamberlein , Allah`tan aldigi vahyi insanlara ulastirmaktir.
236-Sosyal hizmet:bireylerin ve toplumun ihtiyaci olan ve yararli olacak bir isin yapilmasina sosyal hizmet denir.
237-Kur`an-i Kerim`de, teblig(dinin diger insanlara ulastirilmasi),inanan bütün insanlara dini bir sorumluluk olarak yüklemistir.
238-Muktedi:Namazda imama uyan kimseye muktedi denir.
239-İstiva vakti:Günesin tam tepe noktasinda oldugu va namaz kilmanin mekruh oldugu vakte istiva vakti denir.
240-Allah`in zati sifatlari;Vücud, kidem,beka ,vahdaniyet, muhalefetü`n li`l-havadis,kiyam binefsihi.
241-Ahirette hesaptan sonra herkesin amellerinin tartildigi ilahi adalet ölcüsüne Mizan denir.
242-Yüce Allah`in insanlari hesaba cekmek üzere tekrar dirilisten sonra bir araya toplamasina Hasir denir.
243-Keramet:Peygamberine gönülden bagli olan ve ona titizlikle uyan veli kullarin gösterdikleri olaganüstü olaylara keramet denir.
244-İstidrac:Kafir ve günahkar kisilerin arzu ve isteklerine uygun olarak meydana gelen olaganüstü olaylara istidrac denir.
245-Peygamberlerin sifatlari;Sidk , emanet ,fetanet, ismet , teblig.
246-Suhuf verilen peygamberler;Hz.Adem(10 suhuf),Hz.Ibrahim(10 suhuf),Hz.Idris(30 suhuf) ve Hz.Sit(50 suhuf`)`e verilmistir.
247-Vahdaniyyet:Allah Teala`nin zatinda, siftlarinda ve fiillerinde bir ve tek olmasi, esi, benzeri ve ortaginin bulunmamasidir.
248-Kidem:Allah Teala`nin ezeli oldugu, baslangicinin olmadigi anlamina gelmektedir.
249-Savas ganimetleri anlamina gelen sur; Enfal suresidir.
250-En son nazil olan sure ;Nasr suresidir.
251-Orucun farz oldugunu beyan eden Bakara suresi , 183. ayeti.
252-Kur`an-i Kerim`in noktalanmasini,Nasr b. Asim ve Yahya b. Yamer icra etmistir.
253-Kur`an`in tamamini yazan sahabiler;Übeyy b. Ka`b, Abdulla b. Mes´du, Muaz b.Cebel.
254-Mufassal sureler:Kur`an`in sonunda yer alan surelere mufassal sureler denir.
255-Tenasüb:Sureler ve ayetler arasindaki uyum ve ahenge Tenasüb denir.
256-Kur`an`in Isimleri;el-Kitab,el-Furkan, ez-Zikr……
257-Mevdudi(1913-1979):Pakistanli alim ve düsünür.Cemaat-i islami teskilatinin lideri.
258-Mevlana Celaleddin-i Rumi(ö.672/1273):Mevleviyye teskilatini kurucusu, mutasavvuf, alim ve sair.
259-Mevlid:Süleyman Celebi`nin(ö.825/1422):Asil adi “Vesiletü`n- necat” olan meshur eseri.

[f_kryln]

1.İlk defa ilkel monoteizmi ilkel tektanrıcılığı savunan kimdir?Wilhem Schmid
2.İslami kaynaklarda vahye dayanandinler için hangi kavram kullanılır?)Milel
3.İslami kaynaklarda batıl dinler için hangi kavram kullanılır?Nihal
4.Kelimei şehaded ile hangi tür iman Hasıl olur?İcmali iman
5.İmamı Maturidi’ye göre imanın rüknü nedir?Kalb ile tasdik
6.İmamı Azam’a göre imanın rüknü nedir?Kalb ile tasdik Dil ile ikrar
7.İman esaslarını dil ile ikrar edip kalb ile tekzib edene ne ad verilir?Mümin
8.Kur’anda Allaha iman ile birlikte zikredilen iman esası nedir?Ahirete iman
9.İman esaslarından hangisi ayetle değildir?Kadere iman
10.Hammad, İmamı Azamın hocasıdır
11.İmamı Azam, İmamı Malik’in hocasıdır
12.İmamı Malik, İmamı Şafi’nin hocasıdır
13.Amelde Hanefiler itikatta Maturi’dir
14.Amelde Şafiler itikatta Eşari’dir
15.Amelde Hanbeliler itikatta Selefi’dir
16.Edille-i Şeriyye nedir?Dini hükümlerin kaynaklarıdır
17.Vucud : Varlığı zatının bir gereğidir
18.Kıyam bi Nefsihi:Kimseye muhtaçdeğildir
19.Muhalefetünlil Havadis:Eşi benzeriyoktur
20.Tekvin : Yoktan yaratan var edendir
21.Hayat : Ezeli ve ebedi diridir
22.Kelâm : Keyfiyeti mechul tekellüm eder
23.Allahın eli,ayağı,Allahın yüzü,gözü gibi sıfatlar Haberi sıfatlardır
25.Kutsal kitaplar Allahın kelâm sıfatını kapsar
26.Allahın zatına mahsus olan sıfatlarına Selbi sıfatlar denilir
27.Öldürmek , Diriltmek , Rızıklandırmak….Allahın hangi tür sıfatına kapsar?Tekvin
30.Kutsal Kitaplar Allahın hangi tür sıfatını kapsar?Kelâm
31.Allahın samed vasfını kapsayan sıfatı hangisidir?Kıyam bi Nefsihi
32.Kader Allahın hangi tür sıfatını kapsar?ilim
33.Kaza Allahın hangi tür sıfatını kapsar?Tekvin-İrade
34..Varlığı Zatında zorunlu olup kemâl ifadeeden sıfatlara ne ad verilir?Subutî Sıfatlar
35.Mikâil , tabiat olaylarıyla görevli melektir
35.Hafaza Melekleri, insanın sagında ve solunda bulunan yazıcı meleklerdir
36.Münkereyn, kabirde sorgu-sualle görevli meleklerdir
37.Cennetin kapısında müminleri iltifatla karşılayan cehennemin kapısında mücrimleri kınamakla karşılayan bekci meleklere ne ad verilir?Melâiketü Hazene
37.Allahtan en çok korkan ve Arşın etrafında bulunan meleklere ne ad verilir?Melâiketü Kerrebiyyun
38.Nöbetleşerek görev yapan insanları önden arkadan takib eden görevli meleklere
terim olarak ne ad verilir?Melâiketü Muakkıb
39.Refikı Alâ olarak ta anılan 4 Büyük melek hangi meleklerdendir?Melâiketü Mukarrebun
40.Cehennemdeki görevli meleklerin amiri konumundaki melek hangisidir?Zebâni
41.Cennetle Cehennem arasındaki yüksek yere terim olarak ne ad verilir?A’raf
42.Dünyada yapılan söz fiil ve davranışları sorguya çekilmek üzere insanların sorgulanacağı yerin adı nedir?Arasat
45.Darul Bevâr ile neresi kastediliyor?Cehennem
46.Kur’an Peygamberimize hangi tür vahiyle nazil olmuştur? Metluv
47.Vahyin en yüksek derecesi nedir? Metluv
48.Hadisi kutsiler hangi tür vahiydir?Gayri Metluv
49.İlham hangi tür vahiydir?Gayri Metluv
50.Suhufların en fazlası hangi Peygambere indirilmiştir?Şit
51.Dört büyük kitaptan hangisi şeriat kitabı değildir?Zebur
52.Ahdi Atik olarak anılan kutsal kitap hangisidir? Tevrat
53.Peygamberimizin ibadetle ilgili sünnetine terim olarak ne ad verilir?Hüdâ
54.Peygamberimizin yemesi,içmesi,giyinmesi gibi insani eylemlerine ne ad verilir?Sünneti Zevâid
55.Sünneti kasten terk etmenin hükmü nedir?Tenzihen Mekruh
56.Vacibi kasten terk etmenin hükmü nedir?Tenzihen Mekruh
57.Yapılması zanni delille emredilen hükümlere ne ad verilir?Vacib
58.Yapılmaması kat-i delille emredilen hükümlere ne ad verilir?Haram
59.Yapılması, kullanılması dinen sahih ve geçerli olan hükümlere ne ad verilir?Caiz
60.Rukun ve Şartların hasıl olmasına terim olarak ne ad verilir?Sahih

[Mihrinaz]