İslam Mezhepler Tarihi 6. Ünite Özeti -Soru ve Cevap

[nurşen35]

İslam Mezhepler Tarihi 6. Ünite Özeti -Soru ve Cevap

1- İslam düşüncesinin teşekkülünde önemli bir yer işgal eden Şiiliğin en önemli kolu hangisidir?
C: İmamiyye

2- İmamiyye hangi ülkenin resmi mezhebidir?
C: İmamiyye, İran nüfusunun üçte ikisinden fazlasını oluşturmaktadır ve bu ülkenin resmi mezhebi durumundadır.

3- İran dışında İmamiyye’nin en güçlü olduğu ülke?
C: Irak. İmamiyye, İran, Irak, Azerbaycan ve Bahreyn’de çoğunluğu oluşturur.

4- İmamiyye mezhebinin tanımı?
C: Hz Peygamberin vefatından sonra Hz Ali ve sırasıyla oğlu ile torunlarını Allahın emri, Peygamberin tayini ve vasiyeti ile meşru imam kabul eden ve böylece on iki imama inanmayı dinin aslına dahil bir rükun olarak görenlerin mezhebidir. Bugün Şia denilince bu fırka anlaşılır.

5- İmamiyye’nin diğer adlandırmaları?
C: Bu mezhebe Hz peygamberin vefatından sonra halife-imam olarak oniki imamı kabul ettiklerinden dolayı İsnaaşeriyye, imamlara inanma imanın şartlarından saydıkları için İmamiyye, hem itikat hemde ibadet ve muamelatta İmam Cafer Sadık’ın görüşlerine dayandıklarından dolayı Caferiyye, oniki imamın gelişini beklemeleri sebebiyle Ashabul İntizar ve oniki imam için çokça kullanılan kaim (hayatta olan, var olan) ünvanına nisbetle Kaimiyye de denmiştir. Muhalifleri ise mezhebi Rafıza ya da Rafiziyye diye anmşlardır.

6- İmamiyyenin teşekkülündeki ilk evre?
C: Hz peygamberini ölümünden sonra Emevi- Haşimi çizgisinde gelişen olaylar ve Emevilerin iktidara gelişi, İmamiyyenin tarihindeki ilk evreyi oluşturmaktadır.

7- Şiiliğin farklı fırkalara bölünme süreci?
C: Hz Ali taraftarları, Hz Hüseyin’in ölümüne kadar kendi aralarında herhangi bir liderlik sorunu yaşamamıştı. Fakat ölümünden sonra siyasi istikamette oluşan Şii temayüller, farklı istikametlerde gelişmeye başladı. Bir kısmı Hz Ali’nin Hz Fatıma soyundan; bir kısmı Muhammed ibnül Hanefiyye gibi Ali’nin Fatıma’dan olmayan çocuklarından; başka bir kesimi de başta Abbasiler olmak üzere tamamıyla Ali soyundan olmayıp dedesi Abdulmuttalib’in soyundan gelenlere lider gözüyle bakıyorlardı.
Bunların yanı sıra iktidara karşı her türlü muhalif hareketten kaçınan daha ılımlı ikinci kol, Hasan-Hüseyin-Zeynelabidin liderlik silsilesini izleyen taraftarlardan oluşmaktaydı.(imamiyye)
Abbasilerin iktidara gelip Alioğullarını dışlamasıyla Hz Peygamberin Fatıma soyundan gelenler, diğer Haşimilerden ayrılarak Alioğulları cephesini oluşturdular. Hatta Zeydilerin haricindeki önemli bir kesim Hasan’ın soyunuda dışarıda bırakarak yalnızca Hüseyin’in soyundan gelenlerin liderliğini kabul etti. Bunların arasında Zeynelabidin’in oğlu Muhammed Bakır ve onun oğlu Cafer Sadık’ı imam tanıyanlar, diğer grupların inançlarına nispetle daha ılımlı sayıacak görüşleri benimsemişlerdir.

8- Şiiliğin siyasi-dini cephesi?
C: Şiiliğin siyasi cephesi dini cephesinden daha önce teşekkül etmiştir. Kerbela’da ortaya çıkan Tevvabün ve Muhtar hareketleri, Şiiliği doğuşunu hazırlayan olaylar olarak tarihteki yerlerini almıştır. Ancak bu hareketlerinde Şii ve İmami bir hareket olduğunu söylemekte pek mümkün görünmemektedir.
Hicri birinci asrın son çeyreğine gelindiğinde ise Ümeyyeoğulları-Haşimoğulları arasındaki iktidar yarışı siyasi olmaktan çıkarılarak dini bir veche kazanmaya başlamıştır. Buna göre Haşimilerin önderi olarak Hz Ali’nin, Osman’dan üstünlüğü bir kenara bırakılarak Ebubekir ve Ömer’den de üstün olduğu iddia edilmeye başlanmıştı. Şia’nın doğuş dönemi olarak adlandırılan bu devrede ortaya çıkan oluşumlara aşırı (gulat) hareketler veya “ilk Şii hareketler” adı verilmiştir.

9- Oniki imamın her birinin isimleriyle anıldığı ilk rivayet?
C: Ali b.İbrahim el-Kummi’nin Tefsir’indedir.

10- Oniki imamla ilgili rivayetler hangi eserde karar bulmuştur?
C: Küleyni’nin Usulul Kafi adlı eserinde.

11- On iki imam sırasıyla?
C: 1- Ali b.Ebi Talib
2- Hasan b.Ali
3- Hüseyin b.Ali
4- Ali b.Hüseyin Zeynelabidin
5- Muhammed el-Bakır b.Ali Zeynelabidin
6- Cafer es-Sadık b.Muhammed el-Bakır
7- Musa el-Kazım b.Cafer es-Sadık
8- Ali er-Rıza b.Musa el-Kazım
9- Muhammed Cevad et-Taki Ali er-Rıza
10- Ali el-Hadi en-Naki b.Muhammed et-Taki
11- Hasan el-Askeri b.Ali en-Naki
12- Muhammed el-Mehdi b.Hasan el-Askeri

12- Hz Ali hakkında kısa bilgi?
C: Hz Ali(miladi 600) ehli sünnete göre Hülefai Raşidin’in dördüncüsü, Şiilere göre ise ilk imamdır. Hz Peygamberin amcaoğlu, kızı Fatıma’nın eşi ve ilk inananlardandır. Hz Peygamberin vefatından sonra gerek Ebubekir gereskse Ömer’in hilafetleri müddetince onların mutlaka istişare ettikleri isim olmuş, tarihlere Ebubekir ve Ömerin müftüsü olarak geçmiştir.
Hz Ali bütün gazvelere katılmış sadece Tebük gazvesine katılamamıştır.
Emirül müminin, Aliyyül Mürteza, Ebul Hasan, Ebu Turab, Esedullahı Galib gibi adlarla anılan ve Şianın tamamı tarafından Hz Peygamberden sonra imam olması gereken kişi olarak kabul edilen Hz Ali, bütün Şii mezheplerin imamet silsilesinde ilk sıradadır.

13- Hz Ali’yi Rasullullahtan sonra insanların en üstünü olarak görüp, başta Hz Ali olmak üzere, kendisinden sonra çocuklarını da imamete en layık olarak gören Şia’nın, bu iddialarını desteklemek üzere naklettikleri en önemli olay?
C: Ğadir-i Hum vakası. Onlara göre, Peygamber, Veda Haccından Medine’ye dönerken Ğadiri Hum denilen mevkide, Hz Ali’yi kendisine halife ve ümmete imam olarak tayin ettiğini açıkça bildirmiştir.

14- Hasan b.Ali?
C: Hz Ali ve Fatıma’nın ilk çocuklarıdır. Hayatında yüzden fazla evlilik yaptığı söylenmektedir, bu yüzden ona mitlak (çok boşayan) denmektedir. Babasını vefatından sonra halifelik makamına gelen Hasan, bir kısım müzakerelerden sonra hilafeti Muaviye’ye devretti.

15- Hüseyin b.Ali?
C: Rasulullahın gözbebeği iki torunundan ikincisidir. Lakabı eş-Şehid’dir. Emeviler tarafından muharrem onuncu gününde yanındaki az sayıda aile efradıyla birlikte Kerbela’da hunharca şehid edilmiştir. Şia ve çoğu Müslüman nazarında Hz Hüseyin zulme karşı direnişin bir simgesi haline gelmiştir.

16- Ali b.Hüseyin Zeynelabidin?
C: Hz Hüseyin’in Kerbelada şehid edilen büyük oğlu Ali’den ayırmak için Ali Asgar diye de anılan Ali b.Hüseyin’in lakabı “ibadet edenlerin süsü” anlamında Zeynelabidin’dir. Hz Hüseyin’in soyu Zeynelabidin’den yürüdüğü için kendisine ayrı bir önem verilmiş ve Ebul Eimme (imamların atası) olarak lakaplanmıştır. Hayatını ilim, ibadet ve insanlara hizmetle geçirmiş, siyasete karışmamayı tercih etmiştir.

17- Muhammed el-Bakır b.Ali Zeynelabidin?
C: Babası gibi siyasetten tamamen uzak kalmış ve kendini ilme vakfetmiştir. Şii rivayetlerde Muhammed Bakır, mezhebin dini ve hukuki öğretilerinin başlatıcısı ve oğlu Cafer Sadık’la birlikte İmamiyye Şia’sının kurucusu olarak görülmektedir.

18- Cafer es-Sadık b.Muhammed el-Bakır?
C: Oniki imam arasında literatürde en çok bahsedilen kişidir. Suyuti, İmam Sadık’ın “Ebubkir ve Ömer’i hayırla anmayan kimseden uzağım” dediğini nakleder. Kendisini dinlemek ve bilgi almak için gelenler arasında Ebu Hanife, Malik b.Enes, Vasıl b.Ata ve meşhur kimyacı Cabir b.Hayyan gibi simalar zikredilebilir. Şiilerce, imamların en büyüğü ve özellikle Şia fıkhını ve itikadını tedvin eden bir imam olarak görülür. İmamiyye Şiası, kendisinden fıkhi bir mezhep olarak bahsederken Caferiyye ismini kullanır. Şiilere göre Halife Mansur tarafından zehirlenerek öldürülmüştür.

19- Musa el-Kazım b.Cafer es-Sadık?
C: Yedinci imam Musa el-Kazım, babasının vefatından sonra aslında Abbasiler’e karşı barışçı bir politika izlemiştir. Daha çok ibadet ve takvaya yönelen Musa el-Kazım’ın takipçilerinin çoğalması, Halife Mehdi’yi kuşkulandırmış; bu sebeple onu Medineden Bağdata getirterek bir süre hapsetmiş, isyan etmeyeceğine dair yemin aldıktan sonra gönlünü alarak Medineye geri göndermiştir. Harun Reşid’in halifeliğinde de çeşitli suçlamalara maruz kalmış ve hayatının son dört yılını hapiste geçirmiş, hapisteyken vefat etmiştir.

NOT: İmamiyye’nin imamet nazariyesinin temel unsurlarından nass ile tayin, ilahi bilgiye sahip olma ilahi alemden bilgi alma, günahsızlık (masumiyet) ve imamların sayısının oniki olduğu fikri, Sadık’ın döneminde henüz belirgin değildi. Sadık’ın oğlu Musa Kazım döneminde ise imametin nass ile tayin olduğu, vasilik, imamın efdaliyeti ve masumiyeti, Ebubekir ve Ömer’den teberi (red ve uzaklaşma), imametin erkek çocuklardan yaşça en büyüğüne ait olması, imametin kardeşten kardeşe geçmemesi, beda ve takiyye gibi meseleler tartışıldı. Musa Kazım’ın ölümünden(799) sonra, onun imametini ileri sürenler, onun ölüp ölmediği konusunda üç ayrı gruba ayrıldılar. Bunlardan birincisi, onun öldüğünü kabul ederek imametin oğlu Ali Rıza’ya intikal ettiğine inanan Kat’iyye; ikincisi imameti Musa Kazımda sona erdirip onun ölümsüzlüğü ve kaim mehdi olduğunu iddia eden Vakife; üçüncüsü ise onun ölüp ölmediği konusunda bir karara varamayan gruptu.

[nurşen35]

20- Ali er-Rıza b.Musa el-Kazım?
C: İmamiyye’nin sekizinci imamı olan Ali Rıza, Halife Memun tarafında Abbasi tahtına veliaht tayin edildi ve Horasan’a getirildi. (bütün imamların doğum yeri Medine). Ali Rıza fazlaca yediği üzümün etkisiyle yahut Şii kaynaklara göre, yediği zehirli bir nar veya halifenin sunduğu nar suyu içmesiyle hastalanır ve vefat eder.Cenaze namazını Halife Memun bizzat kendisi kıldırmış ve babası Harun Reşid’in yanına detnetmiştir. Daha sonra bu yöre Meşhed (şehadet yeri) olarak isimlendirilmiştir. Meşhed İran’ın büyük şehirlerinden birisidir.

21- Muhammed Cevad et-Taki b.Ali er-Rıza?
C: İmamiyye’nin dokuzuncu imamıdır. Hayatını önceki imamlar gibi ilim ve ibadetle uğraşarak geçirir.

22- Ali el-Hadi en-Naki b.Muhammed Cevad et-Taki? (bu nasıl bir isimdir )
C: İmamiyyenin onuncu imamı olarak kabul edilen Ali Hadi ömrünü zühd ve takva içinde ilim öğreterek geçirmiştir.

23- Hasan el-Askeri b.Ali el-Hadi?
C: İmamiyye’nin onbirinci imamıdır.

24- Muhammed el-Mehdi b.Hasan el-Askeri?
C: Muhammed el-Mehdi, onbirinci imam Hasan el-Askeri’nin bir cariyeden doğduğuna inanılan oğludur. İmamiyye inancına göre Muhammed Mehdi, babası Askeri’nin vefatından sonra, evlerindeki mahzene girerek gözden kaybolmuştur. Halen sağdır ve kıyametten önce mehdi sıfatıyla zuhur ederek zulümle dolmuş dünyayı adaletle dolduracaktır. Sahibuz zaman, el-Huccet, el-Kaim, el-Mehdi, el-Mehdi el-Müntazar, Mehdil-enam ve Halef gibi lakaplarla da anılmaktadır.

25- Gaybet dönemi?
C: İmamiyyeye göre onbirinci imam Hasan Askeri oğlu Muhammed’i doğduğu zaman ve kendi vefatına kadarki zaman zarfında yakınlarından birçok işiye göstermiş ve onun, kendisinden sonra Allahın hucceti ve ümmetin imamı olacağını bildirmiştir. Askeri vefat edince oğlu Muhammed’de gizliliğe (gaybet) çekilmiştir. Bu tarihten başlayıp Muhammed’in döneceği kıyamete yakın bir vakte kadar devam edecek döneme gaybet dönemi denir. Gaybeti Suğra ve Gaybeti Kübra olarak iki devreye ayrılır.

26- Gaybeti Suğra dönemi?
C: İmamiyyeye göre Mehdi’nin gaybetinin gerekçeleri şu hususlardır; Muhammed’in başta amcası Cafer tarafından olmak üzere öldürülme endişesi, gaybetin Şia için bir imtihan vesilesi olması, açıklanmaya izin verilmeyen bir sebebe bağlı olması, insanların Allahın yolundan sapmaları sebebiyle Allahın onlara gazap edip huccetini aralarından çekip alması ve batıl esaslar üzerine kurulmuş bir idari sistemde gizli imama uymanın zahir imama uymaktan daha üstün bulunması. Onlara göre gaybet hali, Şia için ilahi bir lütuftur.
Gaybeti suğra döneminde sefir, naib yahut vekil diye adlandırılan görevliler imamla toplum arasında irtibat kurmuşlar, ortaya çıkan problemleri imama arzederek onun emir ya da yasaklarını topluma ulaştırmışlardır.

27- Gaybeti suğra dönemindeki dört sefir kimlerdir?
C: 1- Osman Said el-Amri :İmamiyyeye göre onbirinci imam Askeri kendisini halifem olarak isimlendirmiştir.
2- Muhammed b.Osman b.Said el-Amri: birinci sefirin oğludur.
3- Hüseyin b.Ruh en-Nevbahti
4- Ali b.Muhammed es-Semari

28- Gaybeti Kübra dönemi?
C: Bu dönemde sefirlerin üstlendiği liderlik görevini, her ne kadar imamla doğrudan teması olmasa da imamın genel temsilcisi olma esasından hareketle Şii ulema devralmış oldu. İmamiyyeye göre ulemanın imamın dolaylı temsilcisi olabilmesi için iki şart gerekir; ilim ve adalet. Peygamberin vefatından sonra imamları yegane merci ve kaynak olarak kabul eden Şia, Ehlü Sünnette olduğu gibi sahabe ve tabiinin Peygamberden naklettiği rivayetlere itibar etmeyip sadece imamların ahbarıyla amel etmeyi tercih etmiştir. Bunu temelinde de sahabeye olan güvensizlik yatmaktadır. Bu sebepten onlar, imamların söz, fiil ve takrirlerini de sünnet kapsamının içine sokmuşlar ve buna ahbar adını vermişlerdir.

29- Ahbarilik?
C: Dini bilginin kaynağı olarak Kitap ve Sünneti, hatta sadece imamların ahbarına dayanıp, akla ve ictihada karşı çıkanların ekolü.

[nurşen35]

30- Ahbari ekole bağlı ulemalar?
C: Küleyni ve Şeyh Saduk

31- Usulilik?
C: Kitap, Sünnet, İcma ve akıl delillerini kabul eden usulilik, ahbarın bütün şeri hükümlerin kaynağı olamayacağını ve her asır ve zamanda toplumun bütün ihtiyaçlarına cevap veremeyeceği kanaatindedir. İşte bu yüzden usuliler, ahbarilerin haram addetmelerine karşın, ictihadın zorunlu bir fiil olduğunu savunurlar.

32- Usuli ekole bağlı ulemalar?
C: Muhakkık Hilli, Allame Hilli, Behbehani, Şeyh Mürteza Ensari, Tusi ve Şeyh Müfid.

33- İmamiyyenin gelişme kaydettiği zaman?
C: imamiyye Şiiliği Gaybeti Kübra nın başladığı h/4.asırdan, İranın mezhebi olduğu h/10. asra kadar, Büveyhiler dönemi hariç fazla gelişme kaydedememiştir. Bu zaman zarfında Zeydiyye ve İsmailiyye Şiası kendi devletlerini kurabilmişlerdir. Fakat İmamiyye Şiası, ilk defa Büveyhiler zamanında akidelerini serbst bir şekilde yazmak ve yaymak imkanını elde etmişlerdir. Şii itikadı ve fıkhının kurucları olarak kabul edilen Şeyh Müfid, Şeyh Mürtaza ve Tusi bu dönemde yaşamışlardır.

34- Sünniliğin yüceltildiği, Şiiliğin ise sapkın bir mezhep olarak görüldüğü dönem?
C: Selçuklular Dönemi

35- İmamiyye Şiasının tarihte ilk kez resmi devlet desteğine kavuştuğu dönem?
C: İmamiyye Şiası, h/907 yılında İranda Safeviler devletinin kurulmasıyla birlikte devletin resmi mezhebi ilan edilmiştir.

[nurşen35]

36- Nadir Şah’ın beşinci mezhep çabası?
C: Safevilerden sonra H/1148 yılında hükümdar olan Nadir Şah’ın Şiilikle Sünniliği birbirine yakınlaştırma ve İmamiyye-Caferiyye’yi beşinci mezhep olarak kabul ettirme yolundaki çabaları sonuç vermemiştir.
(bu dönemleri kitaptan okumanızı tavsiye ediyorum-karışık?)

37- İmamiyye Şiasının itikadi(usuli din) görüşleri?
C: TEVHİD: Allahın birliği, başka bir ilah olmadığı vs. İmamiyyeye göre tevhid kendi içinde dört esasa dayanır. Tevhidi zati, Tevhidi sıfati (ruyetullah mümkün değil), Tevhidi fiil, Tevhidi ibadet
NÜBÜVVET: (Peygamberlik) Allahın seçtiği kullarını, Cebrail vasıtası veya doğrudan vahiy yoluyla ilahi bir vazife ile mükellef kılasıdır.
İMAMET: İmamiyye Şiasında iman, usuli dinden olan imamete inanmakla tamamlanabilir. İmama muhalefet ve reddediş, peygamberi reddetmek, Peygamberi reddedişte Allahı reddetmek anlamına gelir i bu durum İmamiyeye göre şirktir.
ADALET: Allahın adil, kulunda iradesinde ve fiillerinde hür ve muhtar oluşudur.
MEAD: Ölümden sonra ahiret hayatının hak olduğu esası.

38- İmamiyyenin fıkhi (furui din) görüşüleri?
C: İslamın beş şartının farziyeti konusunda İmamiyye’nin yada fıkıhtaki mezhepleri olan Caferiyye’nin Ehli Sünnetle bir ihtilafı bulunmamaktadır. Ancak bazı ibadetlerin ifasında küçük farklılıklar göze çarpmaktadır. Caferilikte abdest alırken ayaklar yıkanmaz, su ile meshedilir. Seferiliğe bakılmaksın beş vakit namaz üçvakit içinde cem edilerek kılınır. Ezanda Muhammedun Rasulullahtan sonra aliyyun veliyullah ilave edilir. Namazda secdedeyken, secdenin toprak cinsinden bir madde üzerine yapılması gerekir.
Ehli sünnete ve diğer Şii mezheplere göre caiz olmayan Muta nikahına(sıyka nikahı) izin verirler.
Oruç, hac ve zenginler için zekat konusunda diğer mezheplerle bariz bir ihtilaf bulunmamaktadır. Humus vergisi ise zekattan ayrı bir mali ibadettir ve zekat almaları haram olan Ehli Beyt mensuplarına tevdi edilir.

39- Şii hadis külliyatı?
C: Kütüb-ü Erbaa.
Küleyni- el Kafi
Şeyh Saduk- Men la yahduruhul fakih
Şeyh Tusi- Tehzib
Şeyh Tusi- İstibsar

[nurşen35]

‎6.ÜNİTE SORULARI

‎1.Şia'nın doguş dönemi olarak adlandırılan bu devrede ortaya çıkan oluşumlara ne ad verilir?
A) batıni hareketler
B) ilk şii hareketleri
C) ilk nusayri hareketler
D) kadiriye hareketleri
E) ilk kalenderi hareketleri

‎2.İmâmiyye şiası'nın teşekkülü ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Hz. Hüseyin'in ölümünden sonra siyasi istikamette oluşan şii temayüller, farklı istikametlerde gelişmeye başladı.
B) Hz. Peygamber'in ölümünden sonra emevi-haşimi çizgisinde gelişen olaylar ve emeviler'in iktidara gelişi, imâmiyye'nin tarihinde ilk evreyi oluşturmaktadır.
C) Hz. Peyga...mber'in fatıma soyundan gelenler, diger hâşimiler'den ayrılarak alioğulları cephesini oluşturdular.
D) imâmiyye-isnâaşeriyye mezhebinin geliştigi siyasi ve fikri hareketliligin vuku bulması, hicri 290'lı yıllara kadar gecikmiştir.
E) imâmete kimin geçecegi, genel temayül olarak, önceki imamın en layık olana vasiyet etmesinin dışında bir yolla tespit edilmiştir.

‎3.İmâmiyye günümüzde hangi devletin resmi mezhebidir?
A) iran
B) bahreyn
C) suriye
D) lübnan
E) ırak

‎4.On iki imamın her birinin isimleriyle anıldıgı ilk rivayet, aşagıdakilerden hangisinin tefsir'inde yer alır?
A) hişam b. hakem
B) muhammed b. el-hanefiyye
C) ali b. Ibrahim el-kummi
D) mugire b. said
E) abdullah b. muaviye

‎5. I. ali b. ebi tâlib
II. hasan b. ali
III. hüseyin b. ali
IV. ali b. hüseyin zeyne'l-abidin
V. mugire b. said
Yukarıda verilenlerden hangileri bahsedilen on iki imam arasında yer alır?
A) I ve II
B) II ve III
C) III ve IV
D) I,II,III ve IV
E) I,II,III,IV ve V

[nurşen35]

‎6.Lakabı eş-şehid olan kişi aşagıdakilerden hangisidir?
A) ali b. ebi tâlib
B) hüseyin b. ali
C) ali er-rızâ b. mûsâ el-kâzım
D) hasan el-askeri b. ali en-naki
E) cafer es-sâdık b. muhammed el-bâkır

‎7.Gaybet-i sugrâ dönemi ile ilgili aşagıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) sefir,nâib, yahut vekil diye adlandırılan görevliler, imamla toplum arasında irtibat kurmuşlardır.
B) imama gelen humus ve diger gelirleri imam adına toplayıp muhafaza etmişlerdir.
C) insanların Allah'ın yolundan sapmaları sebebiyle Allah'ın onlara gazap edip huccetini aralarından çekip almasıdır.
D) gaybetin şia için bir imtihan vesilesi olmasıdır.
E) mehdi'yi, dört sefiri dahil herkesin gördügü ifade edilir.

‎8.Gaybet-i kübrâ dönemi ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) imâmiyye şiası'na göre 328/940 yılından itibaren gaybet-i kübrâ başlamıştır.
B) imâmiyye'ye göre, ulemânın imamın dolaylı temsilcisi olabilmesi için sadece iki ön şart gerekir.
C) dört sefir hz. Ali soyundagelen kişilerdi.
D) şia fıkhının kurucusu olarak tusi kabul edilir.
E) şeyh müfid ve şerif murtazâ usûli ekolüne mensup kabul edilmişlerdir.

‎9.Küleyni ve şeyh sadûk'un başını çektigi bir grup ulemâya, dini bilginin kaynagı olarak sadece imamların ahbârına dayandıkları, akla ve ictihada karşı çıkan bu kişilere ne ad verilir?
A) ahbâri
B) takiyye
C) bedâ
D) rec'at
E) tevvabûn

‎10.Usûlilik ile ilgili ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) şii gelenek ve adetlerinin bir kısmı büveyhiler döneminde başlatılmıştır.
B) tugrul bey'in bagdatı ele geçirmesiyle başlayan selçuklular dönemi, şia için bunalımlı bir devre olmuştur.
C) kaçarlar döneminde, şii ulemâ, imamların vârisleri olma özelligini kaçar şâhıyla paylaştı.
D) imâmiyye'nin en muteber saydıgı hadis külliyatı, itikad ve fıkha dair eserler, hep büveyhiler zamanında telif edilmeye başlandı.
E) iran'da safeviler devletinin kurulmasıyla birlikte, devletin resmi mezhebi ilan edilen imâmiyye şiası, tarihte ilk kez resmi devlet destegine kavuşmuştur.

‎

[nurşen35]

11. I. tevhid-i zât
II. tevhid-i sıfât
III. tevhid-i fiil
IV. tevhid-i ibâdet
Yukarıda verilenlerden hangileri imâmiyye'ye göre tevhid'in dayandıgı esaslar arasında yer alır?
A) I ve II
B) yalnız II
C) II ve III
D) I,II ve III
E) I,II,III ve IV

‎12.On iki imam anlayışı aşagıdaki fırkalardan hangisine uymaz?
A) keysâniyye
B) isnâaşeriyye
C) imâmiyye
D) kâimiyye
E) caferiyye

‎13.Tekrar dönülüp gelinen veya önceden bulunulan yere ne ad verilir?
A) tevvabûn
B) takiyye
C) nübüvvet
D) meâd
E) tevhid

‎14.İmâmet ile ilgili aşagıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) imâmiyye şiası'nda iman, usûl-i dinden olan imâmete inanmakla tamamlanabilir.
B) imâmiyye'ye göre imamın liderligi dini ve dünyevi bakımdan peygamber'inkine benzerdir.
C) imâmiyye'ye göre, hiçbir peygamber kendi bilginin gerçek vârisleri olan imamlar olmaksızın gönderilmemiştir.
D) peygamber "kendisine vahyedilen" imam da "kendisine ilham edilen kişidir.
E) imâmiyye, hz. Adem'in sulbünde, peygamber'in ve ehl-i beyt'in nurlarının bulundugunu ve bu nurun Hz. Muhammed vasıtasıyla Hz. Ebubekir ve sırasıyla diger imamlara geçtigini ifade eder.

‎15.Aşağıdakilerden hangisi bedâ kavramını ifade eder?
A) bir işi yapmaya niyetlenmişken o işten vazgeçip başka bir işi yapmaya kalkışmak anlamlarına gelir.
B) tekrar dönülüp gelinen veya önceden bulunulan yer demektir.
C) daha az üstün ve daha az erdemli kişi demektir.
D) Allah'ı birlemek demektir.
E) kötülük yapanları, günah işleyenleri cezalandıracagını söyleyen Allah'ın bu sözünde durmasıdır.








CEVAPLAR;
1.B
2.E
3.A
4.C
5.D
6.B
7.E
8.C
9.A
10.C
11.E
12.A
13.D
14.E
15.A