Türkiye'nin Coğrafi Konumu

[mehmet akif2]

Türkiye'nin Coğrafi Konumu

COĞRAFİ KONUM :

Coğrafi konum dünya üzerindeki bir yerin jeopolitik ,özel ve matematik konumlarının tümünü kapsar

1. Özel Konum

2. Jeopolitik Konum

3. Matematiksel Konum






1- Özel Konum (göreceli konum)

Özel konum ülkenin kendine has özellikleridir. Yeryüzü şekilleri, denizleri, madenleri, tepeleri, sıcak su kaynakları, ticaret yolları, yükseltisi vs.

Türkiye 3.-4. zamanda oluşmuştur (Genç-yakın zaman).

Genç olması nedeniyle yüksek bir ülkedir.

Ortalama yükseklik 1400 metredir.

İklim yükseklik nedeniyle serttir.

Yine genç bir ülke olması nedeniyle topraklar verimlidir ve bu sebeple tarım ve hayvancılığa elverişlidir.

Yükseklik nedeniyle akarsu hızı fazladır ve bu da aşınmalara ve birikmelere neden olmaktadır. Ülkemizin tarım ürünleri değişkendir.

Kısa mesafede yükselti farkları değişmektedir.

Aynı günde farklı mevsim özellikleri yaşanmaktadır.

Deprem riski fazladır.

Sıcak su kaynakları fazladır.

3 tarafı denizlerle çevrilidir.

3 iklim ve 3 bitki örtüsü görülmektedir.

Maden bakımından zengindir.

[mehmet akif2]

2- Jeopolitik Konum

Boğazlar
Asya’yı Avrupa’ya bağlaması
Doğal gaz, Petrol boru hattı





3- Matematiksel Konum (Mutlak Konum)

Matematik konum Ekvator ve başlangıç meridyenine göre bulunan yerdir

Türkiye’nin konumu: 26-45 meridyenleri [(boylam) Çanakkale-Iğdır arası] ve 36-42 paralelleri [(enlem) Sinop-Hatay arası] arasındadır.

Kuzey yarım kürededir

Orta kuşakta yer alır

Greenwich in doğusunda yer alır

Yengeç dönencesinin kuzeyinde yer alır

[mehmet akif2]

PARALELLER VE ÖZELLİKLERİ

Ekvatora paralel uzanan hayali çizgilerdir, ekvator başlangıç paralelidir ve en büyük paralel dairesidir

Ekvatorun kuzeyinde 90 güneyinde 90 olmak üzerre 180 paralel vardır

Paralellerin boyları ekvatordan kutuplara gidildikçe kısalır ve kutuplarda nokta halini alır.

İki paralel arasındaki uzaklık her yerde 111 km’dir

[mehmet akif2]

Enlem

Bir yerin ekvatora olan açısal uzaklığıdır ,Enlemin etkileri dünyanın şeklinden kaynaklanmaktadır

Türkiyede enlem etkisine bağlı olarak güneyden kuzeye doğru gidildikçe:

güneş ışınlarının geliş açısı azalır.

sıcaklık azalır.

denizlerin yüzey sıcaklığı ve tuzluluk oranı azalır; çünkü buharlaşma azalır

Orman tarım yerleşme üst sınırı alçalır.

kalıcı kar alt sınırı alçalır; daha alçak seviyelerde karın kalıcılığı artar.

güneş ışınlarının atmosferde tutulma oranı artar, bu sıcaklığı olumsuz yönde etkiler.

çizgisel hız oranı azalır. (Güneş aynı hızla daha az yol kateder.)

gurup ve tan süreleri uzar.

gece gündüz zaman farkı artar.

gölge boyu uzar.

yer çekimi artar

[mehmet akif2]

Not : Aynı enlem üzerindeki noktalarda :

Güneş ışınlarını alma açıları aynıdır

Gölge boyu ve yönü aynıdır

Gece-gündüz süreleri ve farkları aynıdır

Yer çekimi aynıdır

Çizgisel hız aynıdır

Gurup,tan ve alacakaranlık süreleri aynıdır

Ekvatora ve kutuplara olan uzaklıkları aynıdır

[mehmet akif2]

MERİDYENLER VE ÖZELLİKLERİ

Kuzey güney doğrultusunda uzanan hayali çizgilerdir

Meridyenlerin başlangıcı Londra yakınından geçen Greenwich’tir

Greenwich’in batısında 180 doğusunda 180 olmak üzere 360 meridyen vardır

Meridyenler arası uzaklık en fazla Ekvator üzerindedir. 111 km’lik bu mesafe kutuplara gidildikçe kısalır,kutuplarda sıfırdır

Meridyenlerin boyları birbirine eşittir

Başlangıç meridyeninin antimeridyeni olan 180 meridyeni Tarih Değiştirme Çizgisidir

[mehmet akif2]

Boylam

Bir yerin başlangıç meridyenine olan açısal uzaklığıdır.



Türkiyede boylam etkisine bağlı olarak

Ulusal saat başlangıç meridyeninden ileridir

Doğudaki noktalarda yerel saat ileridir (dünya batıdan doğuya doğru döner)
Not : Aynı boylam üzerindeki noktalarda

Yerel saat aynıdır

Öğle vakti aynıdır

Gölge boyunun en kısa olduğu an aynıdır

Ekinokslarda(21 Mart- 23 Eylül) güneşin doğuş ve batış saatleri aynıdır

[mehmet akif2]

YEREL SAAT

Dünyada her nokta için belirlenen saate yerel saat denir

Dünya kendi ekseni etrafındaki hareketini batıdan doğuya doğru yaptığı için doğuda yerel saat herzaman batıdan ileridir

Yerel saat hesaplamada meridyenlerden faydalanılır, ardışık iki meridyen arası 4 dakikadır

Türkiye 26-45 doğu meridyenleri arasında yer aldığı için 19 boylam farkı vardır : 19 x 4 = 76 olduğundan Türkiyenin doğusu ile batısı arasındaki fark 76 dakikadır

[mehmet akif2]

ULUSAL SAAT (ORTAK)

Bir ülkeden geçen meridyenlerden birinin tüm ükede kullanılmasına ulusal (ortak) saat denir

Ülkemizde aynı anda bir tane ortak saat kullanılır

Türkiye kış döneminde 30 derece doğu meridyeninin yerel saatini ortak saat olarak kullanır (İZMİT)

Türkiye yaz döneminde 45 derece doğu meridyeninin yerel saatini ortak saat olarak kullanır (IĞDIR)

Türkiye 2. ve 3. saat dilimlerini kullanır

Saat dilimleri 15 meridyen (derece) de bir değişir

Türkiyenin uç noktaları : Batı : Gökçeada- Avaka burnu , Doğu : Iğdır , Güney: Hatay – Beysun köyü , Kuzey: Sinop – İnceburun

[mehmet akif2]

TÜRKİYENİN 36-42 KUZEY ENLEMLERİ ARASINDA YER ALIR

Etkileri

Kuzey yarım kürede yer alır

Matematik iklim kuşağı Orta kuşak’tır

Akdeniz iklim kuşağındadır

Dönencelerin dışındadır




Sonuçları

Güneyden kuzeye gidildikçe ekvatordan uzaklaşılır

Dağların güneye bakan yamaçları, kuzeye bakan yamaçlarından daha sıcak olur (bakı)

Güney sektörlü rüzgarlar sıcaklığı artırır, kuzey sektörlü rüzgarlar azaltır

Güneş ışınlarının yere düşme açısı 21 Haziran’da en büyük olur ve yaz mevsimi başlar , en kısa gölge boyu oluşur

Güneş ışınlarının yere düşme açısı 21 Aralık’da en küçük olur ve kış mevsimi başlar , en uzun gölge boyu oluşur

Kuzeye gidildikçe çizgisel hız azalır, tan ve gurup(alacakaranlık) vakitleri uzar

Not : Güneş ışınlarının yere değme açısı büyüdükçe gölge boyu kısalır