Hadis tarihi 1.2 ve 3.hafta özeti

[serpil]

Hadis tarihi 1.2 ve 3.hafta özeti

1)Hadis tarihi nedir?

- Hadisin, Hz. Peygamber(SAV) ‘den itibaren günümüze kadar nasıl ve hangi şartlarda geldiğini ele alan hadis bilgi koludur.

2)Hadisler günümüze gelinceye kadar kaç aşamadan geçmişlerdir?

- 4 aşamadan geçmişlerdir:

*Tesbit dönemei

*Tedvin dönemi

*Tasnif dönemi

*Tehzip dönemi

3)Tesbit döneminde hangi faaliyetler söz konusudur?

-Bu dönemde hadislerin sözlü ve yazılı olarak öğrenilmesi, öğretilmesi, halk arasında yayılması böylece hafızalarda ve değişik yazı malzemelerinde tesbit edilip koruma altına alınması söz konusudur.

4)Tesbit dönemi hangi tarihte vuku bulur?

-Bu dönem hicri 1.yy’ın sonlarına kadar devam eder. Yani sahabe ile büyük tabiunun (yaşları küçük de olsa hadis rivayetlerinin çoğu sahabeden olan tabiilerdir)yaşadığı dönemdir.

5)Tesbit döneminde belli başlı hadis faaliyetleri nelerdir?

-Hadis Öğrenim Faaliyetleri: Bu dönemde hadis öğrenim ve öğretimi için Hz. Peygamber(SAV) ve sahabenin yoğun faaliyetleri vardır.

-Hadis Öğreniminin Güvenilirliği İçin Faaliyetler:Dinin iki temel kaynağından biri olan hadislerin naklinde çok titiz davranılmasının gerekli görüleceği açıktır. Bunun için sahabe belli başlı çarelere başvurmuştur.

6)Hadis öğreniminde Hz. Peygamber(SAV) ‘in faaliyetleri nelerdir?

*O günkü şartlarda fertlerle tek tek irtibata geçmenin yanında kalabalıkların bir araya geldiği panayır, hac, savaş ve bayram gibi içtimai hadiselerde iletişim için güzel fırsatlar sağlıyordu.

*Kendisine tebliğ görevi verilişinden itibaren onları kendi sözleriyle açıklamış, şahsında uygulayıp örneklik yapmış, sorulan sorulara cevaplar vermiş, ortaya çıkan meselelere çözümler getirmiştir. Böylece söz ve fiilleri çevresindekiler tarafından görülmüş, işitilmiş ve onlara yayılmıştır.

*Peygamberliğinin ilk yıllarında hac mevsimlerinde Mekke’ye dışarıdan gelenleri dolaşarak Müslümanlığı anlattığı bilinmektedir.

*Mekke’de sürdürülen faaliyetler, hicretten sonra Medine’de de devam etmiştir. Hz. Peygamber(SAV), bazı mühim hükümleri savaş sırasında veya Veda Haccı esnasında açıklamıştır. Hayber savaşında mut’a nikahı ile bazı hayvan etlerinin haramlığı, Mekke’nin fethinde cahiliye imtiyazlarının geçersizliği ve Mekke’nin harem oluşu. Buna örnektir.

*Doğrudan ulaşma imkanı bulamadığı insanlara aracılarla ulaşmaya çalışmıştır. Bu amaçla civar bölge yetkililerine elçi ve memurlar göndermiştir.

*Elçilerinden bazılarıyla dine davet mektupları da göndermiştir. Bir kısmı günümüze kadar gelmiş olan bu mektuplar, ilk yazılı Hadis belgeleri arasında yer alır.

*Sünnetin öğrenilmesi ve yayılması için bu fiili faaliyetlerin yanında sözlü teşvikler de olmuştur. Hz. Peygamber(SAV), ilim öğrenme ve öğretmenin faziletine dikkat çekmiş ve bunlara teşvikte bulunmuştur.

*Hz. Peygamber(SAV), kendi hadislerinin öğrenilip öğretilmesini de emir ve tavsiye etmiştir.

7)Hadis öğreniminde sahabenin faaliyetleri nelerdir?

*Sahabe, Hz. Peygamber(SAV)’i aşkla şevkle takip etmiş, mümkün olduğu kadar söz ve hareketlerini kaçırmamaya çalışmış, sözlerini duyup bellemiş, fiillerini müşahede etmişlerdir. Bunun için uzakta olalar yer ve yurtlarını bırakıp Hz. Peygamber(SAV)’in yanına gelmiş, Kur’ an ve sünnet öğrenip dönmüşlerdir.

*Sahabe_i kiram, Peygamber(SAV)’den doğrudan duyamadıkları, göremedikleri şeyleri ise duyan, gören arkadaşlarından sorup öğreniyorlardı. Onlar, bilhassa Hz. Peygamber(SAV) hakkında yalan söylemezlerdi. Yine de tedbiri elden bırakmaz, ikinci şahıslardan hadis alırken ihtiyatlı davranırlardı.

8)Hadis öğreniminde hanım sahabilerin yeri nedir?

-Hadislerin öğrenim ve öğretiminde hanım sahabilerin payı büyüktür. Onlar da cemaatle kılınan namazlara, Hz. Peygamber(SAV)’in hutbe ve vaazlarına katılırlar, meselelerini Hz. Peygamber(SAV)’den sorup öğrenirlerdi. Hanım sahabiler içinde bu konuyla ilgili olarak ensarlı hanımların ve Hz. Peygamber(SAV)’in hanımlarının özel bir yeri vardır.

9)Hz Peygamber(SAV)’in hanımları arasında Hz. Aişe neden ilk sıralarda yer alır?

Zekası ve araştırmacı kişiliğiyle Hz. Aişe, Hz. Peygamber(SAV)’in hanımları arasında ilk sırada yer alır. Bir tesbite göre en çok hadis rivayet eden sahabiler arasında Ebu Hureyre, Abdullah b. Ömer, ve Enes b. Malik’ten sonra Hz. Aişe 2210 hadis rivayetiyle 4. sırayı alır. Ayrıca Hz. Aişe fıkıh konusunda da ilk sıralardadır.

10)Sahabe hadis öğreniminin güvenilirliği için hangi çarelere başvurmuştur?

*Hadis rivayetini azaltma

*Hadis rivayet edenden şahit isteme

*Hadis rivayet edene yemin ettirme

*Hadisi Kur’ an ve önceden bildikleri hadis ile karşılaştırma

*Hadisi ilk duyan kimseden almaya çalışma

*Hadisin ravilerini inceleme

11)Bazı sahabeler neden hadis rivayetini azaltmışlardır?

-Bazı sahabiler, Hz. Peygamber(SAV)’in buyurduğu gibi rivayet edememe başka bir ifadeyle hata yapma endişesiyle hadis rivayetinden kaçınmışlardır, mümkün olduğu kadar az hadis rivayet etmeye çalışmışlardır. Mesela ilk Müslümanlardan olan Sa’id b. Zeyd’in neredeyse hiç hadis rivayet etmediği nakledilmektedir.

12)Hadisi ilk duyan kimseden alma gayretleri neden genişlemiştir?

-Çünkü sahabe döneminin sonlarına doğru ortaya çıkan hadis uydurma fitnesi, araya 2.-3. raviler de girdiği için daha temkinli olmayı gerektirdi ve bunun neticesinde hadis rivayetinde hadisi ilk duyan kimseden almaya çalışma gayretleri genişledi.

13)Sened nasıl ortaya çıktı?

-Hadis uydurma hareketinin ortaya çıkmasından sonra hadisi rivayet edene hadisi kimden aldığı sorulmaya ve söylenen hoca güvenilir biri ise hadis alınmaya başlandı. Böylelikle sened; yani, hadisin, onu rivayet eden kimselerin isimlerinin sırasıyla zikredildiği kısım ortaya çıkmış oldu.

14)Hadis öğrenim usulleri nelerdir?

-Hadisler, tesbit döneminde daha ziyade sema(yani hocadan işitme) yoluyla alınmışlardır. Bununla beraber zaman zaman kıraat (talebenin okuyup hocanın dinlemesi) ve kitabet (yazılı olarak verme, gönderme) usulleri de kullanılmıştır.

[Medine-web]

hadis tarihi-1.hafta özetidir.
TEMEL KAVRAMLAR
Hadis:genel olarak kullanıldığında Hz. Peygamber'e ait olduğu söylenen haber, her türlü söz ve işler demektir.
Hadis Tarihi: Hz. peygamberden gelen bu haberlerin günümüze gelinceye kadar geçirdiği aşamaları ele alıp inceleyen bilgi koludur.
Bir hadis genel olarak iki kısımdan oluşur: Metin ve sened.
Metin: Hz. Peygamber'in söz veya işinin anlatıldığı kısımdır.
Sened: bu söz ve işi, birbirine nakleden kimselerin isimlerinin tarihi sıra içinde yer aldığı kısımdır. İsimler silsilesidir. Yani ravilerin isimleri.
Ravi: hadisi nakledenlere, sened kısmında geçen kişilere verilen addır.
Rivayet: hadis metninin sened kısmıyla nakledilmesine denir.
Hadisi sırasıyla birbirine nakleden raviler arasında bir ravi atlanmamışsa o senede muttasıl sened, hadise de muttasıl hadis denir.
Sahabi:Hz. Peygamber'le ona inanmış olarak karşılaşan ve bu imanla ölen kimsedir.
Tâbiî: Bir sahabeyle karşılaşmış olan müslümana denir.
Tâbiu't-tâbiî: Bir tâbiî ile karşılaşmış olan müslümana denir.
Söyleyeni bakımından Hadis çeşitleri
kudsî hadis: Yüce Allah'a ait olduğu söylenen habere denir.
mevkûf hadis: Bir sahabiye ait olduğu söylenen habere denir.
Maktu hadis: Bir tabiye ait olduğu söylenen habere denir.
Merfu' hadis: Hz. Peygamber'e ait olduğu vurgulanan haberdir.
Hadislerim Sahihlik Bakımından Kısımları:
Hz. Peygamber'e ait olduğu söylenen hadislerin hepsi gerçekte Hz.
Peygamber'e ait değildir. Bu sebeple sahihlik açısından hadisler makbul ve Merdudşeklinde iki ana kümeye ayrılır.
Makbul hadisler: Hz. Peygamber'e ait olma ihtimali fazla olan hadislerdir. Bunlar sahih ve Hasendiye iki kümeye ayrılırlar.
Sahih hadis: Baştan itibaren son raviye kadar sık’a (güvenilir ve bilgiyi koruma özelliği olan) raviler tarafından nakledilen, diğer hadislere aykırı olmayan, gizli bir kusuru da bulunmayan hadistir.
Hasen hadis: Ravilerden birinin, bilhassa güvenilirlik ve bilgiyi koruyamama özelliği eksikse bu ravilerin aktardıkları hadislere denir.
Merdud hadisler: Hz. Peygamber'e ait olma ihtimali az olan hadislerdir. Bunlar da zayıf ve mevzu'şeklinde iki kısma ayrılırlar.
Zayıf hadis: Sahih hadisin özelliklerinden birini ya da birkaçını taşımayan hadislerdir. Ve taşımadığı özelliklere göre 5’e ayrılır.
1- Mürsel hadis: Bir ravinin doğrudan Hz. Peygamber (SAV) ‘den naklettiği hadistir. Ravi düşmüştür.
2- Munkatı hadis: Sahabeden sonra bir veya birkaç ravisi düşmüş hadis demektir.
3- Muallâk hadis: Senedin son kısmında yani yazar kısmında ravisi eksik olan ya da hiç yazılmamış olan hadistir.
4- Muallel hadis: Ancak uzman âlimlerin fark edebileceği gizli bir kusuru olan hadistir.
5- Müdelles hadis: Taşıdığı bir kusuru yokmuş gibi nakledilmeye çalışılan hadistir.
Mevzu’ hadis: söylemediği veya yapmadığı halde Hz. Peygamber'e nispet edilen haberdir. Uydurma hadislerdir.
Hadislerin Ravi Sayısı Bakımından Kısımları:
Ravilerinin azlığı ve çokluğuna göre hadisler Mütevatir ve haber-i vahiddiye iki kısma ayrılır.
Mutevâtir hadis: senedinin başından sonuna kadar her tabakada, yalan söylemek üzere anlaşmaları aklen ve âdeten mümkün olmayacak kadar çok ravinin rivayet ettiği hadistir.
Haber-i Vahid:herhangi bir tabakada ravi sayısı, Mütevatir hadisin ravi sayısına ulaşamayan hadis: Mütevatir hadis derecesine ulaşamayan hadis demektir. Haber-i vahid de üç kısımdır: Meşhur, aziz ve fert
1- Meşhur hadis: Her nesilde en az 3 ravi tarafından nakledilmiş hadistir.
2- Aziz hadis: Her nesilde en az 2 ravi tarafından nakledilmiş hadistir.
3- Ferd hadis: Bir ravi tarafından nakledilmiş hadistir.

[Medine-web]

hadis tarihi-2.hafta özetidir.
HADİSİN ÖNEMİ: SÜNNET-VAHİY İLİŞKİSİ
Hadisin Önemi:Bizim için önemi büyük ölçüde Hz. Peygamber'in dindeki konumundan kaynaklanır.
Kur’an-ı Kerim’e göre Hz. Peygamber: Kur'an, Hz. Peygamber'i her şeyden önce ve tabii olarak bir beşer-insan diye tanıtır.
Hz. Peygamber'in Bazı Özellikleri:
1- Yüce Allah'ın müminlere bir lütfüdür.
2- Yüce Allah'ın kendisine göndereceği ağır bir yükü kaldıracak kadar güçlüdür
3- Büyük bir ahlâk sahibidir.
4- Apaçık bir gerçek ve dosdoğru bir yol üzerindedir.
Hz. Peygamber'in Görev ve Yetkileri:
1- Bütün insanlara Allah'ın elçisi olarak gönderilmiş ve ona Kur'an-ı Kerim ve Hikmet indirilmiştir
2- âlemlere rahmet olarak gönderilmiştir.
3- şahit, müjdeci, uyarıcı, Allah'a, onun izniyle davetçi ve aydınlatıcı bir kandil olarak gönderilmiştir.
4- Rabbinin kendisine vahyettiği şeylere uymakla emrolunmuştur.
5- Allah'ın indirdiklerini tebliğ eder, Kitabı ve Hikmet'i öğretir.
6- insanları temizler, doğru yola iletir ve ona çağırır.
7- Allah'ın indirdiklerini "açıklar".
8- Temiz şeyleri helâl, pis şeyleri haram kılar.
9- Toplumu Allah’ın gösterdiği şekilde yönetir.
Hz. Peygamber'e Karşı Görevler:
1-İman etmelidir.
2- Sevgi ve saygı göstermelidir.
3- Ona salât ü selâm getirmelidir.
4- Onu örnek almalıdır.
5- Her işte ona başvurmalıdır.
6- İtaat edip isyan etmemeli, üzmemeli
Hz. Peygamber(SAV) ‘in doğrudan veya dolaylı olarak hadisin önemini belirten açıklamaları
1- Kendisine Kur'an'ın dışında başka şeylerin de vahyedildiğini, yaptığı bazı açıklamaların
Allah'ın emriyle olduğunu, bunları kendiliğinden yapmadığını belirtmiştir. Yani hadisler.
2- Sünnetine sarılmayı emretmiş, sadece Kuran’la yetinmeyi yasaklamış, nefsin hevasına uymayı kınamıştır.
3- Söz ve işlerinin bellenip muhafaza edilmesini, onların diğer insanlara ulaştırılmasını, bunda büyük sevap olduğunu açıklamıştır.
4- Sünnet olmaksızın Kuran’la amel etmek imkânsızdır.
5- sünnetin delilliği ve onunla amel etme konusunda icma etmişlerdir.

[maveranehir]

Allah razı olsun.