KPSS "Gelişim Psikolojisi Önemli Bilgiler"

[mehmet akif2]

KPSS "Gelişim Psikolojisi Önemli Bilgiler"

Gelişimi Etkileyen Faktörler


Gelişimi etkileyen iki önemli etken mevcuttur.Bunlar, çevre ve kalıtımdır.Bu etkenlerin yanına tarihsel zamanıda ekleyebiliriz.

Şimdi bu etkenleri sırasıyla inceleyelim ve bu etkenler ışığında birazdan bahsedeceğimiz diğer durumlarada değinelim.


Kalıtım

Organizmaya döllenme anında aktarılan tüm özelliklerin tamamı kalıtımdır.

Genlerle aktarılır.

Kalıtım, genetik demektir.

Genler, genelden en özel özelliğe kadar bilgi verir.(İnsan mı? Hayvan mı? dan tutunda ten rengi, göz rengine kadar…)

Şimdi bu konuyu birazdaha teferruatıyla inceleyebilmek için genleri açalım.

[mehmet akif2]

Genler
Genler iki ana kavramdan oluşmaktadır.

Genotip

Fenotip




Genotip

Organizmaya aktarılan genetik malzemelerin tamamıdır diyebiliriz.

Genotipte tüm kuşakların özellikleri mevcuttur.





Fenotip

Genotip ile gelen genetik özelliklerin, çocukta açığa çıkan özellikleridir.(Cinsiyet, renkler)

Genotip ile önceki tüm kuşaklardan gelen kanser, şizofreni, kalp veya otizim gibi hastalıkların çocukta açığa çıkması fenotiptir.

Yani, genotipte tüm kuşakların özellikleri mevcutken fenotip bu özelliklerin açığa çıkmasıdır.


Kalıtım biyolojik özellikleri belirliyor.Bazı özellikler ve hastalıklar üzerinde çevre etkisi yoktur.

Lakin kanser, kalp, şeker, şizofreni veya otizim gibi hastalıklar genetik yekinlik olarak gelir ve çevre etkisiyle açığa çıkabilir.(Şizofreni ve otizim doğum öncesi hastalıklarıdır.)

Kalıtımın en etkili olduğu dönem doğum öncesidir.

Döllenme genotip + fenotip ile olur.

[mehmet akif2]

ewet000

[mehmet akif2]

Kaygı

Organizmanın içinden gelen uyarılmışlıktır.

Başka bir deyişle, geleceğe ilişkin olumsuz düşüncelerdir.

DİKKAT!!!

Kaygı çok yüksek ya da çok düşükse öğrenme olumsuz etkilenir.

Dikkat ederseniz eğer, öğrenmenin olması için genel uyarılmışlık hali ve kaygı optimum seviyede olması gerektiği kadar olmalıdır.

[mehmet akif2]

Plesebo etkisi : Pekiştireçlerin işlevleriyle ilgili bir kavramdır.

Etkisi fazla olan pekiştirecin düşük etkili bi pekiştireçten daha fazla güdülemesidir.

Örneğin : sınıfını geçmesi durumunda çikolata yerine bilgisayar alınması.

Plasebo etkisi: bu psıkolojık bişey.

Mesela benım basım agrıyor, agrı kesıcı ıstıyorum ama kardesım bana agrı kesıcı degılde ona benzer bir sekerleme turu getırıyor.

Ben onu agrı kesıcı sanıyorum ve basımın agrısı gecıyor.

[mehmet akif2]

Crespi etkisi: Ne kadar et o kadar salya,

yani uyarıcı ne kadar artarsa tepkide o kadar artar.





Zeigarnık etkısı: Yarım kalan durumları tamamlama egılımı.

Örnegın 3 soru var. ikisini cozuyoruz birini cozemıyoruz.

Aradan uzun bır sure gectıkten sonra cozemedıgımız soruyu hatırlar dıgerlerını hatırlamayız.

Dıger ornek arkası yarın tıpı reklamlarda reklamcılar bu ılkeyı kullanır. Senaryo tamamlanmadıgı ıcın devamını merakla bekleriz

[mehmet akif2]

Kateksis Öğrenme: Bireylerin içinde bulundukları sosyo-kültürel çevreyi dikkate alarak ihtiyaçlarını belli nesnelerle ilişkilendirmeyi öğrenmesi.





Stroop etkisi: Stroop'un 1935 yılında geliştirdiği üç kısımdan oluşan bir bilişsel kontrol testi.

Bir rengin adı (örneğin, "mavi," "yeşil," ya da "kırmızı") farklı bir renkle yazıldığında (örneğin "kırmızı" kelimesi kırmızı renkle değil mavi kalemle/renkle yazıldığında) kelimenin rengini saptama işleminin daha fazla süre aldığını ve aynı renkle yazılması durumuyla karşılaştırıldığında daha fazla hata yapıldığını belirtmektedir.

Bu okuma ve okuma sonucundaki anlama isleminin otomatik ve daha hızlı olarak gerçekleşmesinden kaynaklanmaktadır.

[mehmet akif2]

Premack İlkesi(Büyükanne Kuralı)

Davranışı davranış, etkinliği etkinlikle pekiştirmektir.

Bir davranışı arttırmak için başka bir davranışı pekiştirmektir.

T – T mantığı vardır.

“Yaparsan ………….. yaparsın” mantığı vardır.

Olumsuz olmayacak sadece olumlu…









Koşullu Anlaşma

Karşılıklı olarak pekiştirme sözleşmesi yapmaktır ve Premack ilkesinden farklı “yaparsan ………… yaparım”dır.



“Yaparsan …………. yaparım” ya da “Yaparsam ………… yapabilirim” mantığı vardır.

Burada pekiştiren kişi olaya dahil olur. Premack ilkesinde bu söz konusu değildir.

Koşullu anlaşma uzun sürelidir, Premack ilkesi kısa sürelidir.

Kişi kendi kendisiyle anlaşma yapıyorsa bu da koşullu anlaşmadır.



Örnek olarak,
Cumaya kadar günde 500 soru çözersem Cumartesi arkadaşlarla kafeye gidebilirim

[mehmet akif2]

SİSTEMATİK DUYARSIZLAŞMA

Korku ve fobilerin aşamalı olarak ( aşamalarda pekiştirme olmadan) ortadan kaldırılmasıdır.

örnek olay: Uçak korkusu olan buse’nin uçak korkusunu yenebilmek için önce uçak resimleri gösterilmiş, daha sonra uçaklarla ilgili metinler okutulmuş, daha sonra havaalanına götürülüp uçakaları izlemesi sağlanmış sonra uçakların içerisinde gezdirilmiş ve uçak korkusu ortadan kaldırılmıştır.







EŞİK YÖNTEMİ – Alıştırma

Birey belirlenen bir eşiğe azar azar yaklaştırılarak olayı yapması sağlanır.

örnek olay: yazın tatile antalyaya gitmeyi planlayan emre ve aytaç bu durumu babalarına anlatmak için önce tatil yerlerinden bahsetmişler

daha sonra tatil yapmanın ne kadar dinlendirici bir şey olduğundan bahsetmişler,

sonra tatile gitseler bütün yılın yorgunluğunu atacaklarını ve son olarak tatile gitmek istediklerini anlatmışlar.

açıklama: eşiğimiz ” emre ve aytaç’ın tatile antalyaya gitmeleri” ve babanın buna razı olması bu durum azar azar anlatılarak babalara yaptırılmaktadır.

[mehmet akif2]

Odaktan Uzaklaşamama (Odaklanma): Bir nesnenin, olayın tek bir yönüne yoğunlaşma odaklanmadır.

Korunumun kazanılmaması bu durum üzerinde etkilidir.

Çocuğun amcasının hem öğretmen, hem erkek, hem bir baba olmasını düşünememesidir.