TÜRKİYEDE BASINÇ VE RÜZGARLAR(KPSS)

[mehmet akif2]

TÜRKİYEDE BASINÇ VE RÜZGARLAR(KPSS)

Türkiye’de Basınç ve Rüzgarlar

Atmosferi meydana getiren çeşitli gazların yeryüzüne yaptığı etkiye, kuvvete hava basıncı denir. Bu basıncı etkileyen faktörler şunlardır:

Sıcaklık: Basınçla ters orantılıdır.


Yükselti: Basınçla ters orantılıdır.


Yerçekimi: Basınçla doğru orantılıdır.


Yoğunluk: Basınçla doğru orantılıdır.

[mehmet akif2]

RÜZGARLAR

[mehmet akif2]

Yeryüzünde basınç fakının olduğu yerlerde oluşan yatay hava akımına ise rüzgar denir.

Ülkemizi etkileyen rüzgarlar;


Poyraz: Kuzeydoğudan esen rüzgardır. Karadeniz ve Marmara’da etkilidir.

Yıldız: Kuzeyden esen rüzgardır ve genellikle fırtınaya yol açar. Karadeniz ve Marmara’da etkilidir.


Karayel: Kuzeybatıdan esen rüzgardır.


Lodos: Güneybatıdan esen rüzgardır, Akdeniz, Ege ve Marmara’da etkilidir. Sıcak ve ılık olması sebebiyle kışın kar erimelerine neden olur.

Kıble: Güneyden eser ve Akdeniz kıyılarında yağışa neden olur.

Keşişleme (Samyeli) : Güneydoğudan esen sıcak ve kurak rüzgardır. Kurutucu etkisiyle nem açığını arttırır.

[mehmet akif2]

Isınma ve soğumaya bağlı olarak ortaya çıkan basınçlara termik basınç,

dünyanın hareketi ile oluşan basınçalara ise dinamik basınç denir.

Türkiye’de Basınç ve Rüzgarlar konusunu dikkat edilmesi gereken önemli konularımızdandır.

Ülkemiz farklı basınç merkezlerinin etkisi altına girer. Bunlar;

a. Sibirya Yüksek Basıncı: Ülkemize kuzeydoğudan gelen bu basınç kış aylarında etkili olur. Sıcaklığı düşürür, kışların sert ve ayazlı geçmesi bu basınca bağlıdır. Termik kökenli bir basınçtır. Bu basınç etkili olduğunda ülkemizde kış çok soğuk ve kar yağışlı geçer.

b. Asor Yüksek Basıncı: Ülkemize genellikle güneybatıdan gelen dinamik kökenli basınçtır. Özellikle etkisi Güneydoğu Anadolu bölgesinde yaz aylarında yüksek sıcaklıkların yaşanması ile görülür. Yazların kurak geçmesine yol açar.


c. Basra Alçak Basıncı: Güneydoğu yönünde etkili olan bu basınç sıcaklıkları arttıran termik kökenli bir basınçtır. Genellikle sıcaklığı arttırır ve nem açığı oluşturur.

d. İzlanda Alçak Basıncı: Sürekli etkili olan bir basınçtır fakat etkisi kış aylarında daha fazla görülür.Ülkemize Kuzeybatıdan gelir ve kışların yağışlı, ılık geçmesine neden olur.

[mehmet akif2]

ETEZYEN RÜZGARLARI

Doğu Akdeniz bölgesinde, bu arada Ege denizinde, Mayıs sonun dan Eylül’e kadar düzenli olarak kuzeyden esen kuru yeller. Bugün, Ege Adalarında ve çevresinde bu rüzgara meltem denilmektedir. Bu rüzgar çoğu zaman fırtına halinde eser, denizde gidiş gelişi zorlaştırır, hatta adaların yüksek yerlerinde ağaçların düzgün büyümesini bile engeller.

[Allahın kulu_]

Kutup bati Alize ruzgarlari da unutmamak lazim

[mehmet akif2]

Allahın kulu_ Üyemizden Alıntı

Kutup bati Alize ruzgarlari da unutmamak lazim

konu türkiyedeki rüzgarlardı ama alize muson gibi rüzgarları eklemekde fayda var

[mehmet akif2]

Alizeler

30° kuzey ve 30° güney paralelleri çevresindeki dinamik yüksek basınç kuşağından ekvatordaki alçak basınç kuşağına doğru yıl boyunca esen rüzgarlardır.

Dünyanın günlük hareketine bağlı olarak kuzey yarımkürede kuzeydoğudan,

güney yarımkürede güneydoğudan eserler.

Alizeler, tropikal kuşaktaki karaların doğu kıyılarına yağış bırakır.

Sıcak kuşaktaki okyanus akıntılarının oluşmasında ve yönlerinde etkilidir.

[mehmet akif2]

Batı Rüzgarları
30° enlemlerindeki dinamik alçak basınç kuşaklarından 60° enlemlerindeki dinamik alçak basınç kuşaklarına doğru esen rüzgarlardır.

Dünyanın ekseni etrafındaki hareketinin etkisiyle kuzey yarımkürede güneybatıdan,

güney yarımkürede kuzeybatıdan eserler.

Orta kuşak karalarının batı kıyılarına bol yağış bırakırlar.

60° enlemlerinde kutup rüzgarları ile karşılaşarak cephe yağışlarına yol açarlar.

Orta kuşaktaki okyanus akıntılarını ve yönlerini etkilerler.



Kutup Rüzgarları
Kutuplardaki termik yüksek basınç alanlarından 60° enlemlerindeki dinamik alçak basınç alanlarına doğru esen soğuk rüzgarlardır.

[mehmet akif2]

Mevsimlik Devirli Rüzgarlar (Musonlar)
Birbirine komşu olan büyük kara parçaları ile okyanusların yıl içerisindeki farklı oranda ısınma ve soğumalarına bağlı olarak oluşan basınç alanları arasında eserler.


a) Yaz Musonu
Yaz mevsiminde çabuk ısınan Asya içlerinde alçak basınç alanı oluşur.

Geç ısınan Hint okyanusu ise yüksek basınç alanı halindedir.

Bu nedenle yaz musonları denizden karaya doğru eser.

Mayıs-Ekim ayları arasında etkili olurlar.

Yaz musonları deniz ve okyanuslardan kaynaklandıkları için bol nem taşır ve etkili olduğu yerlere bol yağış bırakırlar.



b) Kış Musonu
Kış mevsiminde Asya’nın iç kısımları çok soğur ve burada güçlü bir yüksek basınç alanı oluşur.

Güneyindeki Hint Okyanusu ile güneydoğusundaki Büyük Okyanus ise geç soğudukları için birer alçak basınç alanı halindedir.

Bu basınç farklılığı, kış mevsiminde Asya içlerinden Hint ve Büyük Okyanus’a doğru esen rüzgarların oluşmasına neden olur.

Bunlara kış musonları adı verilir.

Kış musonları karadan geldikleri için soğuk ve kurudurlar.

Bu nedenle yağış getirmezler. Ancak okyanusu geçerken nem aldıkları için Asya’nın güneydoğusundaki adalara yağış bırakırlar.



Görüldüğü Yerler

Güney Asya ile Hint Okyanusu arasında

Kuzey Amerika ile Meksika Körfezi arasında

Batı Afrika ile Gine Körfezi arasında

Doğu Afrika ile Hint okyanusu arasında

Doğu Asya ile Büyük Okyanus’a bağlı denizler arasında