ÖABT DİKAB "TEFSİR"

[mehmet akif2]

ÖABT DİKAB "TEFSİR"

SAHABE DEVRİ TEFSİRİNİN KAYNAKLARI VE ÖZELLİKLERİ KAYNAKLARI

1. Kur’an-ı Kerim

2. Hz. Peygamberin ( S.A.V ) sünneti

3. İctihad ve rey

4. Diğer ilahi kitaplar ve Ehl-i kitap


Not: İsrailiyat ve mesihiyat adı verilen Ehl-i kitaptan alınan haberler tefsirde önemli tahribatlar yapmıştır.

[mehmet akif2]

SAHABE DÖNEMİ ÖZELLİKLERİ

1. Tefsir tedvin edilmemiş, Kur’an baştan sona tamamen sıra ile tefsir edilmemiştir.

2. İcmali mana ile yetinilmiştir.

3. Ahkam ayetlerinden fazla istinbatlar yapılmamıştır.

4. Sahabe, Kur’an ayetlerinin izahını ya Hz. Peygamberden ( S.A.V ) işitmek suretiyle veya da dil bilginlerine ve Arap şiirine dayanarak kendi
içtihatlarıyla yapmışlar.

5. Nuzul sebeplerinden önemli derecede istifade etmişlerdir.

6. Az olmakla beraber bazı konular hakkında ictihat farklılıkları
olmuştur.

[mehmet akif2]

Not: Tercüman’ül – Kur’an : İbn Abbas


İbn Abbas : Peygamberin sağlığında 13-15 yaşlarında olduğu rivayet edilir.

• Siyasete fazla karışmayıp cihada katılmıştır.

• Basra Emiri olmuştur.

• Hz. Ali ile birlikte Cemel ve Sıffın vakalarında bulunmuştur.

• Kerbela olayına üzülmüş Taife çekilmiş ve tefsirle meşgul olmuştur.

• Hadis, fıkıh, megazi, tarih ve Arap edebiyatına vakıf olduğu bilinmektedir.

• Geniş ilmi sebebiyle el-Bahr, Tercümanü’l Kur’an el- Hibr olarak vasıflandırılmıştır.

• Peygamber ( S.A.V ) O’nun hakkında “ Allah’ım, O’na te’vili öğret ve O’nu
dinde fakih kıl” diye dua etmiştir.

[mehmet akif2]

Abdullah b. Mesud: Tefsir ve fıkıh konusunda belli bir şöhret sahibidir.

• Tefsir medreselerinden Kufe medresesinin kurucusu ve muallimi konumundaydı.

• İlk Müslümanlardan olup, Habeşistan’a göç edenlerdendir.

• Medine’ye ilk hicret edenlerdendir.

• Ebu Cehil’i Bedir Savaşı’nda öldürmüştü.

• Ahlak ve yaşantı olarak Hz. Peygambere ( S.A.V ) en çok benzeyen kişidir.

• Hz. Ömer ( r.a ) tarafından Kufe’de kadılık, ifta, beytül mal memurluğu ile görevlendirilmiştir.

• Peygamberimizin ( S.A.V ) sağlığında yetmiş sure ezberlemiştir.

• Peygamberimiz ( S.A.V )”Kur’an’ı şu dört kişiden alınız” demiştir. Bunlar ;
İbn Mesud,
Muaz b. Cebel,
Ubey b. Ka’b,
Ebu Huzeyfe

[mehmet akif2]

Tabiun Devri Tefsirinin Özellikleri

1) Tabiun kendi reyi ile yaptığı tefsirde sadece lisan bilgisiyle değil içinden geldikleri kültürün tesiriyle tefsir yapmıştır.


2) Kur’an’daki garip lafızlar başından sonuna kadar tefsir edilmeye çalışılmıştır.


3) İstinbat cihetine gidilmiştir.


4) Lügat yanında fıkhi şerhler gayb alemini tasvir ve tarihi bilgiler de yer almaya başlamıştır.


5) İsrailiyata daha fazla yönelmiştir.


6) Tefsirde rivayetlere dayanma temayülü artmıştır.


7) Tefsir ilmi hadis ilminden ayrılarak müstakil bir yola girmeye başlamıştır.


8) Mezhep ihtilaflarının ilk çekirdeği atılmaya başlamıştır.

Hasan el-Basri kaderi farklı yorumlayanlara karşı kendi görüşünü ispat edebilmek için Kur’an’ı tefsir etmiştir.

[mehmet akif2]

Tabiun Devri Tefsirinin Kaynakları:

1) Kur’an

2) Sahabenin Hz. Peygamber’den naklettikleri

3) Sahabenin görüşleri

4) Rey ve içtihad

5) Ehl-i Kitab’a müracat

[mehmet akif2]

Tabiundan Meşhur Müfessirlerin Yetiştikleri Medreseler:


A) Mekke Medresesi

Kurucusu: Abdullah b. Abbas (ö. 68/687)

Öğrencileri:
Said b. Cübeyr (ö. 95/174)
Mücahid b. Cebr (ö. 103/721)
İkrime (ö. 104/722)
Tavus b. Keysan (ö. 106/724)
Ata b. Ebi Rabah (ö. 114/732)

[mehmet akif2]

B) Medine Medresesi

Kurucusu: Ubey b. Ka´b (ö. 30/650)

Öğrencileri :

Ebu’l-Âliye (ö. 90/709)
Muhammed b. Ka´b el-Kurazî (ö. 118/736)
Zeyd b. Elsem (ö. 136/753)






C) Küfe Medresesi

Kurucusu: Abdullah b. Mesud (ö. 32/652)

Öğrencileri:

Alkame b. Kays (ö. 61/681)
Mesruk b. El-Ecdâ (ö. 63/682)

Esved b. Yezid (ö. 74/693)
Mürretu’l-Hemedânî (ö. 76/695)
Âmir eş-Şa´bî (ö. 1909/727)
Hasan el-Basrî (ö. 110/728)
Katâde b. Dâime (117/735)

[mehmet akif2]

Hz. Peygamberin ( S.A.V ) Tefsiri

1. Hz. Muhammed insanlar arasında Kur’an’ı tefsir konusunda en yetkili olandır.

2. Kur’an-ı Kerim’de açıklanması gereken noktaları söz ve fiilleriyle açıklandı.

3. Hz. Muhammed ( S.A.V ) Kur’an’ı tefsir ederken Fatiha suresinden Nas suresinin sonuna kadar ayet ve surelerin tamamını tefsir etmemiştir.

4. Kur’an’ı tefsirinde lafızların ince tahlillerini, irab ve belagat vecihlerinden bahsedildiğini göremeyiz.

5. Bazen vahyedilen ayetlerin anlaşılması için kendi ( S.A.V ) , sahabeye soru sormuş daha sonrada açıklamada bulunmuştur.


Not: Hz. Aişe, “Hz. Peygamber, Cebrail’in kendisine öğrettiği belirli ayetlerden başka Kur’an’dan hiçbir şeyi tefsir etmezdi.” demiştir.

[mehmet akif2]

* Peygamber ( S.A.V ) tefsirinin örneklerini verebilmek için başvuracağımız ilk kaynaklar, muteber hadis kaynaklarıdır.

A ) Mücmelin Beyanı :

Kur’an’da özellikle namaz, oruç, zekat ve hac gibi ibadetlerle ilgili emir ve tavsiyeler.

Örneğin; namazı kılın, zekatı verin. Mesela namazın nasıl kılınacağı konusunu Hz. Peygamberin ( S.A.V ) şu sözüyle anlıyoruz. “ Ben namazı nasıl kılıyorsam sizler de öyle kılınız”.

Aynı durum hac ibadeti için de geçerlidir.